Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 21-8 cảnh báo, vụ thử nghiệm tên lửa bị cấm theo Hiệp ước INF mới đây của Mỹ có thể gây nguy hiểm cho an ninh toàn cầu. Theo Tổng thống V.Putin, điều này cho thấy Washington từ lâu đã không quan tâm đến hiệp ước này. Nhà lãnh đạo Nga cho rằng Mỹ thử tên lửa trong thời gian quá nhanh, không lâu sau khi Washington tuyên bố rời khỏi INF.

Tổng thống V.Putin cũng tuyên bố, Nga thất vọng khi Mỹ vừa thử nghiệm một loại tên lửa đã bị INF cấm trước đó, mà việc chế tạo nó đã bắt đầu từ lâu trước khi Washington rút khỏi hiệp ước này. Hành động này làm căng thẳng thêm tình hình nói chung trong lĩnh vực an ninh trên thế giới và ở châu Âu nói riêng.

Hình ảnh vụ thử tên lửa tầm trung của Mỹ  Ảnh: Getty Images

Các động thái trên xuất hiện trong bối cảnh kế hoạch triển khai hệ thống tên lửa tầm trung trên đất liền tại châu Á của Mỹ đang gây nhiều quan ngại. Hồi đầu tháng này, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper tuyên bố Mỹ sẽ sớm triển khai hệ thống tên lửa này ở châu Á. Kế hoạch trên được ông Esper công bố sau khi Washington (ngày 2-8) chính thức rút khỏi INF với Nga ký năm 1987. Ngày 22-8, phát biểu trên truyền hình, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho rằng “những hành động của Mỹ đang tạo ra mối đe dọa đối với an ninh quốc tế”.

Bộ Quốc phòng Mỹ xác nhận, tên lửa được thử nghiệm hôm 19-8 vừa qua là phiên bản sửa đổi của tên lửa hành trình phóng từ trên biển Tomahawk, thường được trang bị cho các tàu chiến và tàu ngầm. Vụ phóng này diễn ra khoảng hai tuần sau khi Hiệp ước INF hết hiệu lực vào ngày 1-8. Tên lửa đã tiêu diệt thành công mục tiêu cách xa hơn 500km, trong khi Hiệp ước INF cấm tất cả tên lửa phóng từ mặt đất với tầm phóng từ 500 đến 5.500km.

Vụ thử tên lửa tầm trung nói trên của Mỹ là vụ thử đầu tiên kể từ khi Mỹ rút khỏi INF. Điện Kremlin sau đó đã chỉ trích động thái của Mỹ cho thấy Washington từ lâu đã tìm cách rút khỏi INF và Mỹ, chứ không phải Nga, là bên khai tử hiệp ước này. Về phần mình, Trung Quốc cảnh báo việc Mỹ thử tên lửa hành trình tầm trung có thể khởi động một cuộc “chạy đua vũ trang” mới.

Ngày 21-8, Tổng thống V.Putin cảnh báo châu Âu rằng Washington có lẽ đã không thông báo cho các đồng minh của nước này về phần mềm mà họ có kế hoạch sử dụng cho tên lửa. Theo ông, việc phóng các tên lửa này có thể được thực hiện từ những bệ phóng đã được đặt tại Rumani và dự kiến sẽ xuất hiện ở Ba Lan trong tương lai gần. “Điều đó chỉ cần một sự thay đổi trong phần mềm”, theo ông V.Putin. Đối với Nga, điều này có nghĩa là đang xuất hiện những đe dọa mới mà Nga cần phản ứng bằng cách tương xứng, trong đó có việc phát triển các tên lửa tầm trung và tầm ngắn phóng từ mặt đất. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Nga cũng trấn an, Điện Kremlin sẽ không phải là bên đầu tiên triển khai những vũ khí đó gần châu Âu hoặc bất cứ nơi nào khác nếu Mỹ không làm điều đó trước. 

Trong khi đó, phản ứng trước vụ thử tên lửa của Mỹ, ngày 22-8, Bộ Ngoại giao Triều Tiên chỉ trích vụ thử tên lửa cũng như kế hoạch triển khai máy bay tiêm kích F-35 và các thiết bị quân sự tấn công quanh bán đảo Triều Tiên là những động thái “nguy hiểm”, có nguy cơ gây ra một cuộc chiến tranh lạnh mới trong khu vực. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Triều Tiên khẳng định, nước này vẫn không thay đổi lập trường giải quyết vấn đề thông qua đối thoại và đàm phán. Song đối thoại đi kèm với các mối đe dọa quân sự không nằm trong mối quan tâm của Triều Tiên. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Triều Tiên nhấn mạnh, những động thái quân sự nguy hiểm và bất thường có nguy cơ gây ra một cuộc chiến tranh lạnh mới trên bán đảo Triều Tiên và khu vực.

Mỹ đã công bố quyết định rút khỏi INF vào tháng 2-2019 sau khi cáo buộc Nga phát triển hệ thống tên lửa vi phạm hiệp ước này. Nga đã từ chối cáo buộc của Mỹ, thậm chí đề nghị tiến hành các cuộc kiểm tra, giám sát mang tính quốc tế. Moscow cho rằng, Washington đang tìm cớ để từ bỏ hiệp ước từng được đánh giá là bước ngoặt trong giai đoạn kết thúc "Chiến tranh lạnh".

XUÂN PHONG