Những người hùng thầm lặng góp phần hồi sinh rừng

Akira Miyawaki-người cải tạo đất ở Nhật Bản

“Giáo hoàng trồng rừng” là tên gọi trìu mến mà người dân ở đất nước mặt trời mọc nói về ông Akira Miyawaki, 91 tuổi.

Từ thập niên 1970, nhà thực vật học này đã được vinh danh là nhà vô địch phục hồi các khu rừng ở châu Á thông qua phương pháp mang tên ông. Phương pháp tái sinh rừng của ông Akira Miyawaki là trồng các loài cây bản địa trên vùng đất đồi trọc. Nhờ thích nghi với đất, cây sẽ phát triển mạnh giống như “cá gặp nước”. Ông Akira Miyawaki đã chỉ ra rằng, ông có thể hồi sinh các khu rừng tự nhiên, ngay cả khi đất đã bị suy thoái, trong vòng 10 năm, nhanh hơn 10 lần so với bình thường. Với phương pháp này, Akira Miyawaki đã góp phần phục hồi 13.000 khu vực rừng trên khắp thế giới.

Từ trên xuống dưới, từ trái sang phải: Những người hùng: Gilles Gautier, Norma Llemit, Wangari Muta Maathai, Akira Miyawaki, Yacouba Sawadogo và Rana Ram Bishnoi. Ảnh: Liberation.fr.

Yacouba Sawadogo - người bắt sa mạc dừng bước ở Burkina Faso 

Khi nạn đói xảy ra vào những năm 80 của thế kỷ trước ở Burkina Faso, Yacouba Sawadogo đã quyết định không đi di cư như nhiều người khác mà ở lại quê hương. Ông từ bỏ công việc bán phụ tùng trong thị trấn để trở thành một nông dân thực thụ.

Yacouba Sawadogo đã sử dụng hai phương pháp truyền thống Zaï và phương pháp đắp gờ đá để chống lại sự xâm lấn của sa mạc. Zaï nghĩa là đào các lỗ hình bát có độ sâu từ 5 đến 15cm và đường kính từ 15 tới 50cm, sau đó lấp hố bằng phân trộn. Mối sẽ đến làm tổ ở đây và tạo cho đất trở nên tơi xốp. Đất được thoát khí và nước chảy qua các đường ống tự nhiên này, tạo độ ẩm cho đất. Sau đó, người ta sẽ trồng cây trên các hố này.

Nhờ kỹ thuật Zaï, ông Yacouba Sawadogo đã tạo ra một ốc đảo trồng nhiều loại cây lương thực, dần dần biến ốc đảo trở thành khu rừng đa dạng sinh học. Ở tuổi 81, "người đàn ông buộc sa mạc dừng bước" đã đào tạo cho hàng trăm nông dân kỹ thuật trồng rừng, trang bị cho họ những phương pháp hiệu quả hơn để chiến đấu với tình trạng sa mạc hóa.

Wangari Muta Maathai - nhà sinh thái học ở Kenya

Bà Wangari Muta Maathai sinh tại miền trung Kenya năm 1940. Xuất thân trong một gia đình thuần nông nhưng bố mẹ của Maathai muốn bà theo đuổi con đường học hành. Maathai từng theo học tại Trường đại học St. Scholastica ở Atchison, bang Kansas và Trường đại học Pittsburg ở Mỹ, trước khi làm việc tại Munich (Đức) và lấy bằng tiến sĩ ở Nairobi (Kenya).

Cuối thập niên 1970, bà Wangari Muta Maathai thành lập Phong trào Vành đai xanh, khuyến khích người dân địa phương, đặc biệt là phụ nữ, trồng cây để khôi phục đất, chống phá rừng và ngăn chặn tịch thu đất. Cây được trồng quanh làng để phụ nữ có thời gian vừa làm việc nhà, vừa chăm sóc cây.  Ước tính có 50 triệu cây được trồng nhờ vào Phong trào Vành đai xanh. Bà Wangari Muta Maathai được bổ nhiệm là Bộ trưởng Bộ Môi trường Kenya. Bà qua đời vì bệnh ung thư vào năm 2011.

Rana Ram Bishnoi - "người cây" ở Ấn Độ

Rana Ram Bishnoi có biệt danh là “người cây” bởi trong 50 năm qua ông đã trồng 30.000 cây xung quanh ngôi làng của mình ở Rajasthan, Ấn Độ mà không cần bất kỳ sự giúp đỡ tài chính nào.

Rajasthan, nơi ông Rana Ram Bishnoi sinh sống, từng được gọi là "vùng đất chết". Tuy nhiên, với nỗ lực không mệt mỏi, hằng ngày ông Rana Ram Bishnoi vẫn xách nước tưới cây lên trên những cồn cát. Đất không phụ lòng người. Vào mùa mưa, cây cối đâm chồi nảy lộc khiến “vùng đất chết” Rajasthan trở thành một cánh rừng bạt ngàn các loại cây. Với cách làm này, Rana Ram Bishnoi đã ngăn chặn quá trình sa mạc hóa ở trong làng và trở thành nguồn cảm hứng cho người dân ở Ấn Độ.

Norma Llemit - người "thuần hóa" đám mây ở Philippines

Nạn phá rừng đã khiến Mindanao-hòn đảo lớn thứ hai của Philippines-phải hứng chịu nhiều trận bão và lũ lụt, gây ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân. Trước thực trạng trên, Tiến sĩ triết học Norma Llemit đã tìm ra giải pháp giúp con người có thể giảm thiểu biến đổi khí hậu và đối phó thời tiết cực đoan tốt hơn.

Norma Llemit đang phục hồi rừng một cách chiến lược. Bà cho trồng cây trên các sườn đồi vừa để chế ngự những đám mây, vừa thu được lượng nước mưa thuận lợi hơn cho mùa màng. Sau một thời gian, vùng đất này đã được phủ xanh các loại cây như cà phê, tre, một cách để làm việc cho sự phát triển nông thôn và chống đói nghèo.

Gilles Gautier trồng rừng bằng cách giâm cành ở Madagascar

Gilles Gautier sống trong một ngôi làng ở thung lũng Tsaranoro, phía nam của Madagascar. Là người Madagascar gốc Pháp, Gilles Gautier đam mê trèo núi và trồng rừng. Lấy cảm hứng từ cuốn sách “Người đàn ông trồng rừng” của Jean Giono, Gilles Gautier đã thành lập một hiệp hội tập hợp những người quan tâm đến môi trường nhằm khôi phục đa dạng sinh học tại quê nhà. Công việc của các thành viên trong hiệp hội là trồng cây bằng cách giâm cành dưới bùn trộn với phân zebu. Cây giâm cành không cần tưới nước và cứ phát triển một cách tự nhiên, hoặc là sống, hoặc là chết. Phương pháp này đơn giản và cho năng suất từ 15 đến 20%. Dù năng suất chưa cao nhưng trong 15 năm qua đã có hơn 800.000 cây được trồng và lớn lên nhờ phương pháp này.

BÌNH NGUYÊN