Theo tổ chức phi chính phủ chuyên cung cấp thông tin về bạo lực súng đạn tại Mỹ GVA (Gun Violence Archive), từ đầu năm đến nay tại Mỹ đã xảy ra 255 vụ xả súng. GVA cũng cho biết, năm 2016 là năm xảy ra nhiều vụ xả súng nhất (382 vụ). Trong năm 2017, có 346 vụ xả súng đã diễn ra và giảm xuống còn 340 vụ vào năm 2018. Những con số nêu trên phản ánh thực trạng tồi tệ về bạo lực súng đạn ở Mỹ, vốn được xem như “cơn ác mộng” dai dẳng với người dân nước này. 

Nhận định về thủ phạm trong các vụ xả súng, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng, đó thường là những cá nhân bị khủng hoảng tinh thần. Do đó, những người có vấn đề về tâm lý không nên tiếp cận súng. Trong khi đó, một số nhà phân tích cho rằng, không phải tất cả hung thủ trong những vụ xả súng đều có vấn đề sức khỏe tâm thần, từng chơi game bạo lực hoặc có mối hận thù chính trị. Giáo sư tâm lý Chris Ferguson thuộc Đại học Stetson ở bang Florida khẳng định, không có mối liên hệ nào giữa việc chơi game và các cuộc tấn công thực sự. Theo ông, hàng trăm triệu người trên khắp thế giới chơi các game bắn súng như "Fortnite" và "Call of Duty" nhưng họ không biến thành những kẻ giết người hàng loạt. Theo giới phân tích, căn nguyên của những vụ xả súng ở Mỹ là do việc sở hữu súng quá dễ dàng.

Nước Mỹ đang chia rẽ vì vấn đề kiểm soát súng đạn. Ảnh: Getty Images.

Từ lâu, nạn bạo lực súng đạn đã gây nhức nhối trong xã hội Mỹ. Tuy nhiên, cho tới nay, vấn đề này vẫn chưa tìm được lời giải đáp bởi những mâu thuẫn và chia rẽ sâu sắc trong chính trường Mỹ đối với vấn đề kiểm soát súng đạn. Sau hai vụ xả súng đẫm máu ở hai bang Texas và Ohio, vấn đề kiểm soát súng đạn lại nóng lên tại Mỹ. Hơn 200 thị trưởng ở Mỹ đã yêu cầu các Thượng nghị sĩ đang trong kỳ nghỉ hè quay trở lại làm việc và lập tức thông qua dự luật kiểm soát súng đạn được Hạ viện nước này phê duyệt hồi tháng 2 vừa qua. Theo các thị trưởng này, những thảm kịch xảy ra ở thành phố El Paso và Dayton là lời cảnh tỉnh mới nhất rằng nước Mỹ không thể chờ đợi chính quyền liên bang đưa ra hành động cần thiết để kiểm soát việc mua bán và sở hữu súng đạn. Tuy nhiên, yêu cầu này đã bị lãnh đạo phe đa số Đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mỹ Mitch McConnell bác bỏ. Theo ông, cuộc thảo luận về vấn đề kiểm soát súng đạn sẽ diễn ra tại Thượng viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát sau khi các nhà lập pháp kết thúc kỳ nghỉ.  

Ngày 27-2-2019, Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật an toàn súng đạn, cho phép mở rộng việc kiểm tra lý lịch đối với gần như mọi trường hợp mua bán súng, bao gồm cả các vụ mua vũ khí tại các cuộc trưng bày vũ khí. Đây được coi là bước đột phá trong việc kiểm soát súng đạn tại quốc gia mà việc mua bán và sử dụng vũ khí đang gây nhiều tranh cãi này. Trước đó, các quy định kiểm soát súng đạn chỉ yêu cầu kiểm tra lý lịch đối với các vụ mua bán vũ khí mà người bán là những nhà bán súng được cấp phép, trong khi không áp dụng đối với những trường hợp cá nhân bán hoặc chuyển giao súng cho người khác. Sau đó, một dự luật liên quan đến kiểm soát súng đạn thứ hai cũng vượt qua “bức rào chắn” ở Hạ viện Mỹ-dự luật H.R.1112, với nội dung kéo dài thời gian xem xét kiểm tra thông tin đối với hoạt động mua súng đạn. Tuy nhiên, cho đến nay, hai dự luật này vẫn "nằm im" tại Thượng viện Mỹ.

Trong khi đó, Hiệp hội súng trường quốc gia (NRA), nhà tài trợ chủ chốt của nhiều Thượng nghị sĩ Mỹ, tuyên bố sẽ chống lại mọi biện pháp kiểm soát súng đạn. Giám đốc điều hành NRA Wayne LaPierre cho biết, NRA sẽ phản đối "mọi dự luật xâm phạm một cách bất công quyền sở hữu súng đạn của người dân". Theo người đứng đầu NRA, nỗ lực kiểm soát súng đạn sẽ khiến hàng triệu người dân Mỹ trở nên kém an toàn hơn. 

Cuộc tranh cãi bất tận về vấn đề kiểm soát súng đạn-một trong những yếu tố giúp giảm tình trạng bạo lực tại Mỹ, vẫn chưa có hồi kết trong khi số người chết do súng đạn vẫn không ngừng tăng lên. Trong phát biểu mới nhất, Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định, chính quyền của ông đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn tình trạng bạo lực súng đạn. Tuy nhiên, Washington cần phải nỗ lực hơn nữa để “bóng ma” bạo lực súng đạn không còn ám ảnh nước Mỹ.

LÂM ANH