Ngày 23-8, Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro cho biết, ông đã phê chuẩn quyết định cử quân đội nước này tới hỗ trợ chữa cháy rừng Amazon. Quyết định này được đưa ra trong lúc cộng đồng quốc tế kêu gọi Chính phủ Brazil có các biện pháp quyết liệt hơn ứng phó với các vụ cháy kéo dài suốt hai tuần qua tại rừng Amazon. Cụ thể, các lực lượng của quân đội Brazil sẽ triển khai tới nhiều khu vực biên giới và những vùng chịu ảnh hưởng của cháy rừng Amazon để hỗ trợ dập lửa trong vòng một tháng. Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro khẳng định, quân đội Brazil sẽ “hành động mạnh mẽ” để kiểm soát các đám cháy rừng.

Trong những ngày gần đây, hàng nghìn người đã tham gia tuần hành tại các thành phố lớn của Brazil như: Rio de Janeiro, Sao Paulo và Brasilia... để yêu cầu chính phủ nước này đưa ra biện pháp cụ thể nhằm đẩy lùi các đám cháy tại rừng Amazon. Một số người biểu tình tập trung bên ngoài trụ sở Đại sứ quán Brazil đặt tại các thành phố lớn như: London (Anh), Berlin (Đức), Madrid (Tây Ban Nha) và Mumbai (Ấn Độ)... để hối thúc quốc gia Nam Mỹ này hành động nhiều hơn nữa.

Rừng Amazon đang bị thiêu đốt. Ảnh: Reuters

Cũng trong ngày 23-8, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, ông đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Jair Bolsonaro để thảo luận về vụ cháy rừng Amazon, đồng thời khẳng định Washington sẵn sàng hỗ trợ Brazil. 

Trước đó, Chính phủ Paraguay cho biết, đã huy động hàng trăm tình nguyện viên tham gia ngăn chặn các đám cháy rừng ở vùng Amazon đang lan rộng. Ngoài số lượng lớn tình nguyện viên, 2 máy bay chữa cháy và 3 trực thăng cũng đang thực hiện việc thử nghiệm chuyển nước từ vịnh Asuncion (Paraguay) để sẵn sàng dập cháy rừng. Trong khi đó, Chính phủ Bolivia cũng đã thuê một máy bay Boeing 747 Supertanker để tham gia vào các hoạt động dập lửa ở vùng Amazon của nước này. Theo thống kê, các đám cháy đã thiêu rụi khoảng 37.000ha rừng của Paraguay. Bolivia cũng bị thiệt hại khoảng 700.000ha rừng trong đợt cháy bùng phát từ cách đây hai tuần.

Rừng mưa Amazon có diện tích 7 triệu km2, chiếm 60% lãnh thổ Brazil và trải dài trên lãnh thổ 8 nước, gồm: Brazil, Peru, Bolivia, Ecuador, Colombia, Venezuela, Guyana và Suriname. Đây được xem là "tấm khiên sống" bảo vệ Trái đất trước sự nóng lên toàn cầu. Theo số liệu thống kê, hơn 40.000 loài thực vật, 1.300 loài chim và hơn 4.200 loài động vật hiện sinh sống tại phần rừng nhiệt đới Amazon nằm trên lãnh thổ của Brazil.

 Các đám cháy thường xuyên xảy ra tại Brazil khi nước này bước vào mùa khô hằng năm. Từ hai tuần qua, các đám cháy rừng gia tăng, tàn phá hàng chục nghìn héc-ta rừng nhiệt đới. Theo số liệu chính thức của Chính phủ Brazil, hơn 76.000 đám cháy rừng đã được ghi nhận ở nước này trong 8 tháng qua, con số cao nhất kể từ năm 2013 và hầu hết xảy ra ở rừng Amazon. Tính từ đầu năm đến nay, số vụ cháy tại rừng Amazon tăng 83% so với cùng kỳ năm ngoái.

Cộng đồng quốc tế quan ngại các vụ cháy sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường, hệ động thực vật tại khu vực được gọi là “lá phổi xanh của hành tinh”. Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres bày tỏ lo ngại sâu sắc về các vụ cháy kéo dài suốt nhiều ngày qua đang thiêu rụi diện tích lớn rừng Amazon và bao phủ các thành phố của Brazil bởi khói dày đặc. Về phần mình, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng khẳng định, cháy rừng là một cuộc khủng hoảng quốc tế và kêu gọi các quốc gia phát triển trên thế giới chung tay giải quyết vấn nạn này.

Các vụ cháy rừng Amazon tại Brazil đang lan rộng đã gây làn sóng chỉ trích mạnh mẽ, đặc biệt là các nhà lãnh đạo châu Âu, đối với Brazil. Bộ trưởng Tài chính Phần Lan Mika Lintila khẳng định, nước này sẽ đề xuất một lệnh cấm thịt bò nhập khẩu từ Brazil nhằm gây sức ép buộc chính quyền Tổng thống Jair Bolsonaro có biện pháp ngăn chặn thảm họa cháy rừng. Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đe dọa chặn thỏa thuận thương mại giữa Khối thị trường chung Nam Mỹ (Mercosur) với EU, vừa ký kết hồi cuối tháng 6 vừa qua. Chính phủ Ireland cũng lên cảnh báo có hành động ngăn chặn thông qua Hiệp định tự do thương mại EU-Mercosur. 

Trước phản ứng của một số nước châu Âu, Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro nhấn mạnh, các vụ cháy rừng tại nước này không thể là cái cớ để các quốc gia trừng phạt Brazil. Phát biểu trên truyền hình, ông Jair Bolsonaro cho rằng, nhiều vụ cháy rừng diễn ra trên khắp thế giới và vụ việc tương tự xảy ra tại Brazil nên đây không thể là lý do để áp dụng các lệnh trừng phạt quốc tế nhằm vào nước này.

DƯƠNG NGUYỄN