Tàu chở dầu Grace 1 của Iran. Ảnh: Reuters

Đại sứ Iran tại Anh Hamid Baeidinejad xác nhận, Gibraltar-vùng lãnh thổ Anh tại Địa Trung Hải ngày 15-8 đã thả tàu chở dầu Grace 1 của Iran bị bắt giữ hồi tháng trước. Trong một phát biểu đăng trên trang mạng xã hội Twitter, ông Hamid Baeidinejad nêu rõ, sau quyết định của chính quyền và phán quyết của Tòa án Tối cao, Gibraltar đã thả tàu Grace 1. Hiện công tác chuẩn bị để tàu Grace 1 nhổ neo đã hoàn tất và con tàu này sẽ sớm rời khỏi vùng lãnh thổ Gibraltar. Đại sứ Iran tại Anh nhấn mạnh, trong hơn 40 ngày qua, các quan chức Iran đã tiến hành các cuộc đàm phán liên tục với Anh về chính trị, pháp lý liên quan đến việc thả con tàu trên. Cùng ngày, một quan chức thuộc Cơ quan Hàng hải và Cảng biển Iran dẫn lời chủ sở hữu tàu Grace 1 cho biết sau khi được thả, con tàu này có thể sẽ hướng đến các cảng trên Địa Trung Hải. 

Trước đó, chính quyền và Tòa án Tối cao Gibraltar đã quyết định dỡ bỏ lệnh bắt giữ và thả tàu Grace 1 bất chấp đề nghị tiếp tục tạm giữ tàu này từ phía Mỹ. Chánh án Tòa án Tối cao Anthony Dudley cho biết quyết định này được đưa ra sau khi chính quyền Gibraltar nhận được thư bảo đảm từ phía Iran rằng tàu Grace 1 "không bao giờ đi tới một thực thể bị Liên minh châu Âu (EU) trừng phạt" và do đó không có lý do hợp lý nào để bắt giữ con tàu. Quyết định trên được đưa ra chỉ vài giờ sau khi báo Gibraltar Chronicle đưa tin Bộ Tư pháp Mỹ đã đề nghị tiếp tục tạm giữ tàu. Bên cạnh đó, Bộ Ngoại giao Mỹ còn đe dọa cấm cấp thị thực cho các thủy thủ trên tàu Grace 1 vào nước này. Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus, các thủy thủ trên tàu Grace 1 đã hỗ trợ Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) vận chuyển dầu từ Iran, do đó Washington có thể sẽ không cấp hoặc hủy bỏ thị thực đối với các thủy thủ.  

 Hôm 13-8, giới chức Iran cho biết Anh sẽ sớm thả tàu chở dầu Grace 1 sau khi hai bên trao đổi một số tài liệu. Trả lời phỏng vấn hãng thông tấn IRNA, Phó chủ tịch Tổ chức Hàng hải và Cảng biển Iran Jalil Eslami cho biết: "Anh quan tâm tới việc trả tự do cho tàu chở dầu Grace 1 của Iran. Sau khi trao đổi một số tài liệu, chúng tôi hy vọng tàu sẽ sớm được thả". 

Quan hệ giữa Anh và Iran rơi vào tình trạng căng thẳng liên quan đến việc hai nước bắt giữ tàu chở dầu của nhau gần đây. Ngày 4-7 vừa qua, Lực lượng thủy quân lục chiến Hoàng gia Anh đã bắt giữ tàu chở dầu Grace 1 của Iran ở ngoài khơi Gibraltar do nghi ngờ tàu này vi phạm các lệnh trừng phạt của EU khi chở dầu tới Syria. Từ cuối năm 2011, EU đã áp lệnh trừng phạt đối với Syria, trong đó có ngành sản xuất dầu mỏ và hoạt động đầu tư. Iran đã bác bỏ cáo buộc trên và cho rằng việc bắt giữ này là "sai trái" và cảnh báo Anh sẽ đối mặt với “những hậu quả” do bắt giữ tàu chở dầu của Tehran. Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif chỉ trích việc Anh bắt giữ tàu chở dầu của Tehran đã tạo ra "một tiền lệ nguy hiểm và phải chấm dứt ngay”. Hai tuần sau đó, IRGC đã bắt giữ tàu chở dầu treo cờ Anh Stena Impero gần Eo biển Hormuz, cáo buộc tàu này vi phạm quy định hàng hải. Anh coi đây là một hành động trả đũa trái phép.

Các vụ bắt tàu chở dầu của Anh và Iran đã khiến căng thẳng vùng Vịnh leo thang đáng kể. Ngày 5-8, Anh tuyên bố sẽ tham gia liên minh hàng hải do Mỹ dẫn đầu tại vùng Vịnh để bảo vệ các tàu thương mại đi qua eo biển Hormuz. Phát biểu với báo giới, Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace cho biết London quyết tâm bảo đảm rằng các tàu nước này được bảo vệ trước những mối đe dọa.

LÂM ANH