Trong các chương trình xây dựng mô hình hệ thống người lính chiến đấu cho tương lai của quân đội các nước, trang bị hỗ trợ cho người lính luôn được chú trọng; phát triển theo hướng gọn, nhẹ, đa năng, dễ sử dụng, bảo quản, bảo đảm an toàn cao nhất cho người lính trên chiến trường và thực thi các nhiệm vụ được giao. Tùy theo tính chất nhiệm vụ mà người lính được trang bị các thiết bị hỗ trợ khác nhau. Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học-công nghệ hiện đại khiến trang bị hỗ trợ người lính trở nên đa dạng, thực hiện nhiều chức năng trên một hệ thống, đồng thời cũng xuất hiện nhiều thiết bị hỗ trợ người lính chuyên dụng. Trang bị hỗ trợ người lính được phân loại theo hai dạng: Loại công cụ hỗ trợ cầm tay và các thiết bị bảo vệ, trinh sát, dẫn đường, truyền tin số hóa.

Công cụ hỗ trợ cầm tay trang bị cho người lính phát triển rất phong phú, sản xuất bằng các loại vật liệu mới nên rất đa năng. Các loại quân cụ cầm tay như cuốc, xẻng, dao, cưa sắt... hiện nay, được chế tạo bằng các loại vật liệu mới, bảo đảm nhẹ nhưng có tính bền vững cao. Dao quân sự của hãng Vích-to-ri-a (Thụy Sĩ) chế tạo có tới hơn 40 tính năng. Các loại xẻng bộ binh, xẻng công binh, xẻng pháo binh mới được sản xuất từ các vật liệu composit, phần công tác chế tạo từ hợp kim đặc biệt, có thể đào nhanh công sự trên các địa hình có nền đất rất cứng. Các hãng sản xuất thiết bị quân sự của Anh đã phát triển các loại công cụ cầm tay cho người lính như kích thủy lực phá rào, thiết bị phá cửa bằng thủy lực có khả năng gấp gọn, nhưng khi triển khai có thể tạo được lực cắt từ 2,5 đến 3 tấn. Các loại kìm, kéo cắt dây thép gai, cắt khóa trang bị cho lính trinh sát không chỉ bền, nhẹ, mà còn có khả năng cắt đứt được bất kỳ loại vật liệu nào. Lực lượng đặc nhiệm của quân đội các nước còn trang bị loại thang gấp, dùng để leo lên các toà nhà cao tầng nhưng có thể gấp lại với kích thước trên dưới 10cm để mang trên người, “gói” trong ba lô. Một số loại công cụ cầm tay thiết kế theo cấu trúc mô-đun nên có tính đa năng cao, không chỉ giúp người lính đào công sự ẩn nấp, mà còn giúp người lính leo núi, chặt cây, khắc phục vật cản...

Trang bị hỗ trợ, bảo vệ giúp cho người lính chịu đựng tốt hơn trong các môi trường hoạt động khắc nghiệt, làm việc với cường độ cao và bảo đảm khả năng sống còn cho người lính trên chiến trường. Dễ thấy nhất là các hệ thống trang phục bảo vệ người lính hiện nay, ngoài các hình thức bảo vệ truyền thống, các loại áo giáp chế tạo từ vật liệu mới siêu bền, siêu nhẹ, có khả năng chống lại các loại đạn với sức công phá lớn. Các loại áo giáp chế tạo từ vật liệu Kevlar tiên tiến của hãng Đu-pông (Pháp) trang bị cho quân đội các nước NATO và nhiều nước trên thế giới có đặc tính dẻo, nhẹ và bền hơn thép gấp 5 lần. Một số loại vật liệu cao phân tử như Teknilon của Nhật Bản, Goldshield của I-ta-li-a có độ bền gấp hai lần so với Kevlar nhưng vẫn giữ được tốt các tính năng bảo vệ, chống ẩm, chống bức xạ tử ngoại... Trang bị phòng hộ chống các tác nhân vũ khí hóa học, sinh học, hạt nhân, phóng xạ cho người lính ngày càng phát triển tiên tiến hơn, bảo đảm cho người lính sử dụng thoải mái, phù hợp trên chiến trường và trong các điều kiện khác nhau.

Lính Mỹ đang sử dụng máy truyền tin vô tuyến cầm tay PRC-710 (ảnh: Internet).

Các trang bị hỗ trợ cho người lính làm nhiệm vụ trinh sát, dẫn đường và bảo đảm thông tin liên lạc phát triển mạnh mẽ nhất. Khí tài trinh sát ứng dụng kỹ thuật hồng ngoại trang bị cho người lính không chỉ có tầm nhìn xa mà còn giúp người lính trinh sát tốt hơn trong điều kiện đêm tối. Quân đội Nga đã trang bị kính nhìn đêm của hãng Ka-dan chế tạo chỉ nặng từ 200g đến 300g. Công ty Ca-tốc JSC (Nga) cũng phát triển hệ kính nhìn đêm đặc biệt ONV-2, nhìn thấy người trong đêm tối cự ly 200m, trường nhìn 40⁰, nhưng chỉ nặng 0,5kg. Nga còn phát triển thế hệ ống nhòm 2 mắt ONV-2x có độ phóng đại 4 lần, cự ly quan sát trong đêm tối tới 400m, nặng 0,65kg và loại ống nhòm BNV-5x, độ phóng đại 5 lần, nặng 0,75kg, có khả năng quan sát trong đêm tới 1000m. Quân đội Mỹ có trang bị hệ kính nhìn đêm hình ảnh 3 chiều HNV-3D, cho phép quan sát mục tiêu và chiều sâu chiến trường rõ nét. Các nước như: Hy Lạp, I-xra-en, Nam Phi cũng đã phát triển các hệ khí tài nhìn đêm cầm tay cho người lính, bảo đảm trinh sát, định tầm chính xác.

Trang bị thông tin liên lạc và khí tài hỗ trợ dẫn đường, ngắm bắn chính xác giúp người lính chiến đấu hiệu quả hơn. Mỹ và các nước phương Tây đã trang bị cho người lính các thiết bị thu phát sử dụng công nghệ định vị vệ tinh kết hợp với bản đồ số hóa. Các thiết bị này mang trên người hoặc đeo trên tay, có thể định vị chính xác vị trí người lính, trinh sát hiệu quả chiến trường và truyền tin kịp thời về trung tâm. Binh lính quân đội Pháp đã trang bị máy truyền tin số hóa, trọng lượng nhẹ Raven-2, nặng dưới 2kg, làm việc trên dải sóng UHF, cự ly liên lạc trực tiếp 30-40km. Pháp còn có thiết bị truyền tin rất nhỏ, gọn, có độ bền nhiễu cao PRC-4300 và SEM-173 chỉ nặng dưới 100g, có thể tích hợp với các máy truyền tin tiên tiến của Mỹ và các nước trong khối NATO. Các họ máy truyền tin vô tuyến cầm tay PRC-127A, PRC-710 của Mỹ nặng dưới 850g, có tính năng chống nhiễu cao, khả năng thu chặn tốt, cự ly liên lạc từ 200m đến 700m, làm việc được trong mọi điều kiện địa hình, khí hậu, thời tiết, đặc biệt là trong tác chiến rừng núi và đô thị. Ngoài ra, người lính trên chiến trường hiện đại còn được trang bị các thiết bị quang-điện tử, ra-đa trinh sát, dẫn đường nhỏ gọn, dễ sử dụng, thích hợp với điều kiện tác chiến trên chiến trường.

Phan Văn Khánh