QĐND Online - Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, cuộc chiến “Tâm công” trên làn sóng phát thanh của Cục Địch vận (nay là Cục Dân vận-Tổng cục Chính trị) có một chương trình nhằm vào đối tượng thính giả là các binh sĩ Nam Hàn đang có mặt ở chiến trường miền Nam. Với chương trình phát thanh Triều vận, phía ta gặp một trở ngại là rất ít người biết tiếng Triều Tiên. Được Chính phủ Cộng hoà dân chủ nhân dân Triều Tiên hỗ trợ, cử chuyên gia tới giúp Ban biên tập trong các khâu thu âm, sản xuất chuyên mục, chương trình đã trở nên phong phú hơn và mang lại những hiệu quả thiết thực.

Đại tá Nguyễn Nhật Tiến

Tìm gặp Đại tá Nguyễn Nhật Tiến, Nguyên Trưởng ban biên tập Phát thanh Triều vận, khi ông đã ở tuổi 79, người cựu binh già ấy vẫn nhớ như in những kỷ niệm khó quên trong những năm làm nhiệm vụ ở Cục Địch vận: “Hồi đó, kết cấu chuyên mục gồm phần bản tin, bình luận, câu chuyện thời sự và câu chuyện quê hương. Mục đích của chuyên mục là gợi nhớ tới quê hương, đất nước trong binh sĩ Nam Hàn và kêu gọi họ bỏ súng để hồi hương, không tham gia chiến tranh”.

Kỷ niệm khó quên với Đại tá Nguyễn Nhật Tiến chính là những ngày họp bàn xây dựng chuyên mục với chuyên gia nước bạn. Ông tâm sự: “Do tình hình chiến sự ngoài mặt trận thay đổi từng giờ nên nhiều khi vừa thu âm chuyên mục xong chúng tôi lại phải liên hệ với bạn để thay đổi nội dung, cấu trúc chuyên mục cho kịp với diễn biến tình hình. Thuyết phục mãi, bạn mới thông cảm và vui vẻ giúp đỡ Ban biên tập hoàn thành nhiệm vụ”. Theo ông, kinh nghiệm cho thấy: nội dung địch vận trên sóng phát thanh cần phải uyển chuyển, không nên đơn thuần tuyên truyền “ta thắng, địch thua”, không nặng về mạt sát, hù doạ mà cần kêu gọi, thuyết phục là chính. Nghệ thuật tuyên truyền binh vận phải có sách lược: khi cần, có thể nói những điều gợi ý đối tượng suy nghĩ. Đôi khi nguyên nhân phản chiến, đầu hàng là do áp lực từ đòn tiến công quân sự của ta, nhưng khi tuyên truyền trên sóng thì nguyên nhân này không nêu đậm, mà phải nói do binh sĩ địch chán ghét chiến tranh, nghĩa là phải nêu được tính chính trị của vấn đề.

Không khí sục sôi trong những năm kháng chiến chống Mỹ như vẫn còn nóng bỏng qua những dòng “Nhật ký chiến tranh trên làn sóng” của ông:

  “Ngày 30 tháng 3 năm 1972.

 23 giờ, Đại tá, Cục trưởng Võ Văn Thời cùng hai cục phó: Thượng tá Lê Diễn và Trung tá Phạm Chí Nhân đi họp trên Tổng cục về, triệu tập khẩn cấp các trưởng, phó phòng ban để nghe phổ biến tình hình. Cuộc họp không báo trước, diễn ra trong đêm khuya. Cục trưởng nói: Tình hình đang diễn biến rất khẩn trương, lãnh đạo Cục thấy cần thiết họp với các đồng chí ngay trong đêm để phổ biến những vấn đề cần thiết, làm căn cứ suy nghĩ kế hoạch hành động cụ thể của phòng, ban mình, tránh bị động... Cuộc họp kết thúc. Ra về, chẳng ai ngủ được trong đêm, ai cũng theo đuổi suy nghĩ rằng: địch sẽ thua đau, một thời cơ lớn cho công tác binh địch vận nói chung, công tác phát thanh địch vận nói riêng đang tới...”.

“Ngày 2 tháng 4 năm 1972.

Ngày chủ nhật đầu tháng nhưng tất cả cán bộ, chiến sỹ của Cục được huy động vào nhiệm vụ nhồi truyền đơn vào  đạn cối và hoả tiễn, trong khi các Cục khác vẫn nghỉ như thường lệ. Toàn bộ cơ quan Cục như một cỗ máy vận hành ăn khớp. Đông vui tấp nập hơn cả là bộ phận nhồi truyền đơn, họ vừa làm vừa sôi nổi chuyện trò, ai cũng hi vọng tờ truyền đơn của mình đến tay địch. Bộ phận nghiên cứu địch tình thì cặm cụi dự thảo điện, thư công tác gửi cơ quan binh địch vận cấp dưới; rà soát lại lý lịch sỹ quan địch cấp trung đoàn, sư đoàn, thuộc Sư đoàn 1, Sư đoàn 3, Lữ đoàn thuỷ quân lục chiến 258 đang đứng chân trên địa bàn Trị Thiên.

12 giờ trưa, công việc hoàn tất. Mọi người chuẩn bị ra về thì từ chiến trường điện ra: bộ binh và xe tăng ta tiến công Tân Lâm, căn cứ 241, nơi Trung đoàn 56, Sư đoàn 3 ngụy đóng chốt. Trước sự tấn công dũng mãnh của ta, viên trung đoàn trưởng địch qua máy liên lạc bộ đàm xin gặp chỉ huy ta đầu hàng.

Lãnh đạo Cục hội ý chớp nhoáng với các trưởng phòng, ban, chỉ thị sẵn sàng có thể vào thẳng chiến trường trực tiếp khai thác tù  binh, thu thanh tù binh phục vụ công tác địch vận trong chiến  đấu. Cục trưởng Thời còn nhắc: đề phòng địch ném bom trở lại miền Bắc và Hà Nội, các phòng, ban cần sắp xếp thành hai bộ phận: ở lại Hà Nội và sơ tán lên khu B khi có lệnh”…

Qua những trang nhật ký của Đại tá Nguyễn Nhật Tiến, còn có thể thấy những công việc hằng ngày của ông và đồng đội: khi thì chỉ đạo nội dung chương trình, duyệt tin, bài; lúc lại lao vào viết những bài bình luận, những bài tác chiến kịp thời và cả những bài “chữa cháy” khi chương trình thay đổi... Ông tâm sự: chính những năm làm biên tập Chương trình phát thanh ở Cục Địch vận đã cho ông nhiều kinh nghiệm quý và cũng là “cơ duyên” để sau này ông trở thành biên tập viên hồi ký ở Nhà Xuất bản Quân đội...

Giờ đây, trong ký ức ông vẫn vẹn nguyên không khí sôi động và những giây phút thăng hoa bên cây bút, trang giấy để có những bài viết tuyên truyền, thuyết phục một đội ngũ thính giả đặc biệt - những người đang đứng trong hàng ngũ địch. Ông cũng không quên thời khắc lịch sử trong những ngày cuối tháng 4 năm 1975, những ngày mà đội ngũ cán bộ cả phòng Phát thanh ngủ không trọn giấc, tất cả đều mong ngóng tin chiến thắng từ chiến trường miền Nam... 11 giờ 35 phút ngày 30-4, tin chiến thắng lan nhanh, biết rằng buổi phát thanh Binh vận sẽ chấm dứt nhiệm vụ lịch sử, từ Trưởng phòng đến các biên tập viên đang đứng, ngồi xung quanh chiếc đài bán dẫn đều oà lên, hò reo, giơ cao cánh tay như chạm cốc và vỗ tay theo lời bài hát: “Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng”… 

Bài, ảnh: Bùi Vũ Minh