Bãi cọc Bạch Đằng được phát hiện nằm trong khu đầm nước, giáp đê sông Chanh thuộc xã Yên Giang, huyện Yên Hưng, tỉnh . Bãi cọc này được sử dụng trong trận chiến chống quân Nguyên Mông vào năm 1288. Bãi cọc bao gồm hàng trăm cọc bằng những thân cây gỗ lim cắm sâu xuống lòng sông, dài từ 3 đến 5m và cách nhau khoảng 1m. Nhân kỷ niệm 700 năm chiến thắng Bạch Đằng, bãi cọc Bạch Đằng đã được Bộ Văn hóa Thông tin (trước đây) cấp Bằng công nhận di tích lịch sử.

Bãi cọc Bạch Đằng tồn tại cùng thời gian là chứng tích lịch sử

Bãi cọc Bạch Đằng tại xã Yên Giang. 

chống giặc ngoại xâm của dân tộc . Nơi ghi dấu thiên tài quân sự của Anh hùng dân tộc Trần Quốc Tuấn ở thế kỷ 13.

Gần bãi cọc có đền thờ Trần Quốc Tuấn. Đền thờ nằm trên dải đất có hình tay áo, chạy ra giữa sông thuộc địa phận xã Yên Giang. Tương truyền khi Trần Hưng Đạo tới thị sát địa hình vùng này chuẩn bị cho trận chiến với quân Nguyên Mông, đứng trên gò đất Trung Bản, ông bị xổ tóc nên dừng lại cắm kiếm xuống đất, búi lại tóc. Dân vạn chài chứng kiến cảnh này đã lập đền thờ tưởng nhớ công đức của ông ngay trên gò đất đó.

Vào thế kỷ 13, sau hai lần xâm lược Việt Nam bị thất bại thảm hại (1258, 1285), năm 1288 quân Nguyên Mông xâm lược nước ta lần thứ ba. Trước sức mạnh ban đầu của địch, vua quan nhà Trần thực hiện kế hoạch rút lui chiến lược, sử dụng lối đánh du kích để tiêu hao sinh lực địch. Sau một thời gian bị tiêu hao sinh lực, mệt mỏi vì không quen khí hậu, hơn nữa đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ bị quân của tướng Trần Khánh Dư đánh chìm ngay khi vào đến Vân Đồn - Cửa Lục. Trước tình thế đó, Thoát Hoan buộc phải rút lui. Đoán trước âm mưu của giặc, Trần Quốc Tuấn dựa vào chiến thuật cắm cọc gỗ xuống lòng sông Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938, lợi dụng hai dải đá ngầm ở ghềnh Cốc và ghềnh sông Chanh tạo thành phòng tuyến chặn đường rút lui của giặc.

Ngày 9-4-1288, khi đạo binh của Ô Mã Nhi đến cửa sông Bạch Đằng, lợi dụng lúc triều lên, Trần Quốc Tuấn cho thuyền nhỏ ra khiêu chiến. Khi nước triều rút, những cánh quân mai phục từ các nhánh sông lao ra quyết chiến làm cho quân địch không kịp trở tay. Cùng với chiến thuật hoả công, chỉ trong vòng một ngày hơn 3 vạn quân của Ô Mã Nhi và gần 400 chiến thuyền đã bị quân dân nhà Trần tiêu diệt và bắt sống.

Sau nhiều thế kỷ, lòng sông đã đổi dòng và khúc sông cũ trở thành đồng ruộng, đầm lầy vì thế nhiều bãi cọc không còn dấu tích. Tuy nhiên, một phần còn lại của bãi cọc Bạch Đằng là hiện vật lịch sử ngoài trời, có giá trị to lớn trong việc giáo dục truyền thống yêu nước của nhân dân ta.

Bài và ảnh: NGUYỄN HẰNG