30 năm thực hiện Cương lĩnh: Sự phát triển tư duy của Đảng ta về quốc phòng, an ninh

Trong bầu không khí đoàn kết, phấn khởi và kỳ vọng thành công vào Đại hội XIII của Đảng, Báo Quân đội nhân dân Điện tử xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc loạt 2 bài “30 năm thực hiện Cương lĩnh: Sự phát triển tư duy của Đảng ta về QPAN”.

Bài 1: Từng bước hoàn thiện tư duy về quốc phòng-an ninh

Lời bác căn dặn năm xưa về "dựng nước và giữ nước"/ Ảnh tư liệu/ Báo Quân khu 2.

Từ bài học dựng nước đi đôi với giữ nước

Lịch sử dân tộc cũng ghi dấu bao chiến tích hào hùng giữ yên bờ cõi của cha ông ta: “Thời Trần, ba lần quân Nguyên - Mông sang xâm lược. Kẻ thù đã từng khua vó ngựa từ Đông sang Tây, từ Á sang Âu, nhưng lại bị đánh bại đến 3 lần khi xâm lược Đại Việt và còn rất nhiều nữa những chiến công hiển hách đã được khắc ghi vào trang sử vàng chống ngoại xâm của dân tộc”. Đồng thời, bài học xương máu về mất cảnh giác trong bảo vệ Tổ quốc được ông cha ta truyền từ đời này sang đời khác, thông qua truyền thuyết "Mị Châu-Trọng Thủy"...

Tất cả những dẫn chứng trên đã chứng minh một điều, dân tộc Việt Nam ta đã có bề dày truyền thống dựng nước và giữ nước; tư duy về bảo vệ Tổ quốc của dân tộc ta luôn được kế thừa, tiếp nối và phát triển qua từng thời kỳ.

Học thuyết Mác-Lênin cũng chỉ ra rằng: “Một cuộc cách mạng chỉ có giá trị khi nó biết tự bảo vệ”. Tư tưởng Hồ Chí Minh về dựng nước và giữ nước cũng được thể hiện rõ khi Người từng căn dặn: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”; ngay trong Bản Tuyên ngôn độc lập, Người đã khẳng định “Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do độc lập ấy”.

Trả lời báo chí về “vấn đề đoàn kết” Người cũng từng nói: “Thực lực là cái chiêng mà ngoại giao là cái tiếng. Chiêng có to tiếng mới lớn”. Thực lực ở đây là tiềm lực, sức mạnh của đất nước, trước hết là sức mạnh về chính trị, kinh tế tổng hợp, đặc biệt là sức mạnh QPAN, sức mạnh quân sự trên chiến trường.

Kế thừa truyền thống mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc, vận dụng sáng tạo lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện, hoàn cảnh cụ thể tại Việt Nam. Đặc biệt là sự thấm nhuần tư tưởng của Bác, trong quá trình chắt lọc tinh hoa từ thực tiễn trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng ta luôn đề ra những quan điểm cơ bản, nhất quán để chỉ đạo công tác QPAN, bảo vệ Tổ quốc bằng bất cứ giá nào. Những quan điểm định hướng cùng với việc lãnh đạo tổ chức thực hiện các nhiệm vụ đặt ra đối với QPAN qua 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời gian quá độ lên chủ nghĩa xã hội được thể hiện sâu sắc trong quá trình phát triển nhận thức, tư duy lý luận của Đảng về QPAN.

Một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại.

Chắt lọc, tích lũy nhiều bài học quý từ thực tiễn

Cương lĩnh năm 1991 đã qua 30 năm thực hiện, Đảng đã tích luỹ, chắt lọc cho mình được nhiều bài học, kinh nghiệm quý báu; những quan điểm định hướng cùng tư duy nhiệm vụ QPAN ngày càng phong phú, sáng rõ và toàn diện hơn. Sự phát triển trong nhận thức, tư duy của Đảng về nhiệm vụ QPAN có sự đổi mới và ngày càng hoàn thiện. 

PGS, TS Nguyễn Viết Thông, Tổng thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương đã tổng kết: Ngay từ Đại hội III (tháng 9-1960), Đảng ta đã khẳng định: “Trong quá trình cải tạo xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội, đi đôi với phát triển kinh tế và văn hóa, phải chú trọng củng cố quốc phòng, xây dựng các lực lượng vũ trang nhân dân hùng mạnh”. Như vậy, nội dung trong Cương lĩnh đã phản ánh đúng quy luật được Đảng ta tổng kết qua quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc. Đảng ta khẳng định sự cần thiết phải kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế-xã hội (KTXH) với củng cố QPAN trong các nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ chế độ XHCN.

Nếu tại Đại hội VII (tháng 6-1991), Đảng đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, trong đó chỉ rõ nhiệm vụ QPAN một cách toàn diện: “... bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, lãnh thổ toàn vẹn của Tổ quốc, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, sự ổn định chính trị, trật tự và an toàn xã hội, quyền làm chủ của nhân dân, làm thất bại mọi âm mưu và hành động của các thế lực đế quốc, phản động phá hoại sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta” thì đến Nghị quyết Trung ương 8 (khóa IX) và sau đó là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI), nhiệm vụ QPAN được nhận thức đầy đủ và toàn diện hơn, nhiệm vụ QPAN không chỉ là bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, mà còn bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân, bảo vệ sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, bảo vệ lợi ích quốc gia-dân tộc, bảo vệ nền văn hóa, giữ vững ổn định chính trị, môi trường hòa bình để xây dựng và phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. 

Kế thừa, bổ sung và phát triển Cương lĩnh năm 1991, Cương lĩnh năm 2011 của Đảng cũng được xem là cơ sở quan trọng để Đảng lãnh đạo xây dựng, không ngừng hoàn thiện và làm sâu sắc, đầy đủ hơn nội hàm của vấn đề “bảo vệ Tổ quốc”. Đồng thời chỉ rõ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo về bảo vệ Tổ quốc là: Giữ vững sự lãnh đạo trực tiếp, tuyệt đối về mọi mặt của Đảng đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc; nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước, không ngừng củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc là nhân tố quyết định thắng lợi của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc; đồng thời luôn nêu cao cảnh giác, làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá, xâm lược của các thế lực thù địch; không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống; kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Tàu hộ vệ tên lửa Đinh Tiên Hoàng (Quân chủng Hải quân). Ảnh: Cổng TTĐT BQP

Đại hội XII của Đảng (tháng 1-2016) đã nâng tầm nhận thức, coi nhiệm vụ QP-AN còn là: “Chủ động đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch; ngăn chặn, phản bác những thông tin và luận điệu sai trái; sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh truyền thống và phi truyền thống, bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, an ninh mạng”.

Nếu như Cương lĩnh năm 2011 chủ trương kết hợp QPAN với kinh tế thì tới Đại hội XII, Đảng nhấn mạnh thêm: “Kết hợp chặt chẽ giữa QPAN và đối ngoại; tăng cường hợp tác quốc tế về QPAN; có kế sách ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa”. Đặc biệt, Đảng ta cụ thể hóa quan điểm, đường lối quốc phòng toàn dân, khẳng định phải xây dựng vững chắc nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân. Để bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, Đảng ta tiếp tục nhấn mạnh quan điểm: “Vừa hợp tác vừa đấu tranh; kết hợp chặt chẽ và linh hoạt hợp tác với đấu tranh trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội; kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc”.

Đội tuyển Xe tăng Quân đội nhân dân Việt Nam mừng chiến thắng tại vòng chung kết bảng 2 Cuộc thi “Xe tăng hành tiến”  tại Army Games 2020. Ảnh: qdnd.vn.

Tư duy mới của Đảng về nhiệm vụ QPAN

Quan điểm bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa của Đảng ta là sự kế thừa, phát triển tư tưởng truyền thống giữ nước của cha ông ta, đồng thời thể hiện một tư duy mới của Đảng về phương thức, yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình mới. Đó chính là việc chủ động phòng ngừa, chuẩn bị các điều kiện tốt nhất để bảo vệ Tổ quốc ngay từ khi đất nước còn chưa nguy. 

Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng khẳng định: “Trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực diễn biến phức tạp, khó lường, tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, biển đảo diễn ra gay gắt, các thế lực thù địch phản động đẩy mạnh hoạt động chống phá cách mạng nước ta như hiện nay đặt ra yêu cầu phải tiếp tục quán triệt sâu sắc, triển khai thực hiện nghiêm túc quan điểm, tư duy mới của Đảng về bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa bằng các biện pháp toàn diện, đồng bộ. Trong đó xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, thật sự vững mạnh về chính trị, làm nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc giữ vai trò đặc biệt quan trọng”.

Đồng quan điểm trên, PGS, TS Nguyễn Viết Thông cũng nhấn mạnh: “Tư duy để bảo vệ Tổ quốc, trước hết tư duy về dự báo tình hình thế giới, trong nước cho thật chính xác. Trên cơ sở dự báo mới thì phải hình thành tư duy về thích ứng hay ứng phó với những cái mới. Như vấn đề bảo vệ Tổ quốc, không phải trực tiếp mà vấn đề phải là từ sớm, từ xa”.

Quân đội nhân dân Việt Nam để lại dấu ấn tốt đẹp đối với bạn bè quốc tế. Ảnh: qdnd.vn

Dự thảo báo cáo chính trị Đại hội XIII tiếp tục nêu rõ: “Xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, trong đó có một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại; vững mạnh về chính trị, có chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu cao, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong mọi tình huống...”

Trung tướng, PGS, TS Trần Việt Khoa, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Giám đốc Học viện Quốc phòng đã chỉ rõ một điểm nhấn trong tư duy mới của Đảng ở chỗ: “Một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại”, Nghị quyết Đại hội XII xác định: Để tăng cường sức mạnh cho lực lượng vũ trang thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, Đảng chủ trương: “Xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, ưu tiên hiện đại hóa một số quân chủng, binh chủng, lực lượng; vững mạnh về chính trị, nâng cao chất lượng tổng hợp sức mạnh chiến đấu, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân”.

Xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, thật sự vững mạnh về chính trị, làm nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Ảnh: qdnd.vn

Ngoài ra, nhiệm vụ xác định đối tác, đối tượng cũng là một tư duy mới có tính đột phá của Đảng. Vấn đề này ngày càng được làm sáng rõ, linh hoạt, uyển chuyển, biện chứng hơn, cũng như kế thừa quan điểm bảo vệ Tổ quốc đã được đề cập qua các kỳ đại hội Đảng. Theo tổng kết của Hội đồng lý luận Trung ương: “Cùng với việc xác định phương thức thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc là kết hợp chặt chẽ giữa đấu tranh phi vũ trang và đấu tranh vũ trang, kết hợp xây dựng với bảo vệ, lấy xây dựng để bảo vệ; nhận thức của Đảng về đối tác, đối tượng có bước phát triển mới, có cách nhìn biện chứng. Việc chuyển từ tư duy “bạn”, “thù” sang tư duy “đối tác”, “đối tượng” trên cơ sở lợi ích quốc gia - dân tộc là bước đột phá, thấy rõ sự đan xen, chuyển hóa giữa đối tượng, đối tác, xác định lấy đối tác làm cơ sở để thiết lập quan hệ quốc tế rộng rãi, đồng thời đấu tranh với đối tượng, với mặt đối tượng”.

Tư duy lý luận của Đảng về QPAN là quá trình tìm tòi, khảo nghiệm, gắn chặt với quá trình phát triển KTXH, đối ngoại và giữ vững an ninh, trật tự của đất nước. Đảng ta đã từng bước hoàn thiện tư duy về nhiệm vụ QPAN, bảo vệ Tổ quốc gắn với xây dựng chủ nghĩa xã hội trong quá trình hội nhập, đổi mới, phát triển; nhờ đó, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn trên nhiều lĩnh vực.

(Còn nữa)

ĐOÀN TRUNG