QĐND - Tôi còn nhớ cái cảm giác rưng rưng khi một lần có công việc lênh đênh ngoài biển cả tháng trời trên vùng thềm lục địa của Tổ quốc, vậy mà bật máy điện thoại lên, nghe thấy giọng nói của người thương vọng tới từ khoảng cách xa đất liền hơn 400 cây số nước! Buổi tối, vào giờ cao điểm, có lúc sóng yếu, phải giơ chiếc điện thoại nhỏ xíu ra ngoài thành tàu, trên mặt sóng biển đen ngòm, như để hứng lấy từng giọt sóng hiếm hoi vào chiếc điện thoại. Sóng điện thoại khi yếu khi mạnh khiến giọng nói lúc được lúc mất, nhưng dường như vẫn có một sợi dây vô hình kết nối tôi với người thương của mình. Chỉ những người từng xa nhà, xa người thương mới cảm thấy rõ cái niềm hạnh phúc nghẹn ngào, sự quý giá khi kết nối được với những người thân yêu như vậy.

Sóng Viettel!

“Trong hai việc, luôn chọn việc khó trước!”

Giờ đây, vẫn là sóng Viettel theo tôi bay hơn một phần tư vòng trái đất để đến đông nam châu Phi, tới đất nước Mô-dăm-bích, một vùng đất xa xôi nghèo nàn mà có lẽ còn ít người Việt Nam có điều kiện đặt chân đến, dẫu cho là đi làm ăn hay du lịch. Ở cách xa Tổ quốc hàng vạn dặm, áp chiếc điện thoại nhỏ xíu bên tai, tôi vẫn có thể dễ dàng nói với bạn bè, người thân của mình những điều giản dị trong đời sống, như thể họ đang ngồi ngay trước mặt tôi đây.

Đại tá Nguyễn Mạnh Hùng, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Viễn thông quân đội Viettel, trong cuộc trò chuyện với anh em báo chí có mặt ở thủ đô Maputo của Mô-dăm-bích để chuẩn bị cho lễ khai trương Movitel (thương hiệu của Movitel tại Mô-dăm-bích), có tâm sự đầy chất “bộ đội”: “Triết lý kinh doanh của chúng tôi là nếu có hai lựa chọn thì bao giờ cũng lựa chọn việc khó trước. Nơi nào khó khăn gian khổ, người ta chạy đi thì chúng tôi đến. Mà đã đến thì bao giờ cũng phải tướng đi trước, lính đi sau, chứ không có chuyện lính đi trước nếm gian khổ rồi tướng cứ đi sau hưởng an nhàn thái bình!”.

Đó là một câu chuyện thực tế chứ hoàn toàn không phải là câu nói văn hoa của ông đại tá từng học và tốt nghiệp ở Liên Xô cũ, trải qua không ít thăng trầm trong công việc rồi về gây dựng, góp công sức để có được một Viettel như ngày hôm nay.

Giao dịch với khách hàng tại trụ sở Movitel ở Maputo. Ảnh: G.G.

Như cấp dưới của anh Hùng kể với tôi thì đã không ít lần anh Hùng và nhiều lãnh đạo khác của tập đoàn đã một thân một mình lặn lội có khi đi cả nửa vòng trái đất để thăm dò, thâm nhập tìm thị trường mới. Lạ nước lạ cái, gặp trục trặc về thủ tục giấy tờ, có những lần phải ăn dầm nằm dề ở… ngoài sân bay nước ngoài cả ngày trời là chuyện bình thường! Đến nơi, bắt mối, đặt các cơ sở, quan hệ, vạch đường hướng chiến lược kinh doanh, ký hợp đồng, rồi mới đến đội ngũ các phòng ban chức năng, các nhân viên kỹ thuật kéo cáp, xây trạm, bán thẻ, làm PR…

Nói như anh Hùng, trong cạnh tranh, nếu mình đưa “lính” sang đấu với cỡ trung bình của đối phương thì thua, nhưng đưa “tướng” ra đấu thì khả năng thắng sẽ nhiều hơn. Chỉ có điều, “tướng” phải chịu khổ trước!

Điều này có thể thấy rõ khi Viettel quyết định xâm nhập thị trường Haiti ngay sau khi đất nước này phải chịu cơn động đất kinh hoàng tháng 1-2010, làm 220.000 người chết, thiệt hại ước tính chừng 8 tỷ đô-la. Một đất nước hoang tàn sau động đất, thiên tai dịch bệnh tràn lan, trong khi nhiều công ty khác vội vã rời bỏ Haiti thì Viettel lại đến! Chỉ hơn một năm sau, ngày 7-9-2011, Viettel đã chính thức khai trương dịch vụ viễn thông tại đất nước Trung Mỹ này với thương hiệu NATCOM… Nói vậy để thấy rằng triết lý mà lãnh đạo Viettel đưa ra không phải để đánh bóng hay là những chiêu làm PR; chúng được áp dụng vào thực tế, với người thật, việc thật…

Một chiến dịch quân sự!

Nhưng chịu khổ có lẽ chỉ là chuyện nhỏ so với những thách thức trên một thị trường mới lạ, nhiều khác biệt cả về lối sống lẫn tập quán kinh doanh. Anh Hùng nhớ lại những ngày đầu mới tiếp xúc với đối tác Mô-dăm-bích để bàn chuyện Viettel vào kinh doanh, ông Bộ trưởng Bộ Giao thông viễn thông của bạn đã hỏi: “Các ông có làm được cái việc là một người ở dưới huyện có thể mua một sim điện thoại giá bằng một cái sim bán ở thủ đô Maputo hay không?”.

Sở dĩ có câu hỏi cắc cớ đó bởi trên thực tế khi ấy, mua một sim điện thoại ở dưới huyện đắt gấp đôi so với mua ở thủ đô Maputo!

Viettel đã làm được cái việc như chỉ có trong mơ đó.

Lẽ dĩ nhiên, để làm được cái việc tưởng chừng nhỏ nhặt nhưng thực chất chính là thu hẹp khoảng cách giàu nghèo ấy, những cán bộ, công nhân viên của Viettel ở Mô-dăm-bích đã phải trần người ra để làm việc trong hơn một năm trời. Tiến độ thực hiện giống như một chiến dịch quân sự. Ngày 6-1-2011, Movitel, công ty đại diện của Viettel ở Mô-dăm-bích, được cấp giấy phép kinh doanh; ngày 13-4, đoàn tiền trạm đầu tiên gồm 8 người đặt chân đến Mô-dăm-bích; đến ngày 15-6, bắt đầu thiết lập bộ máy kinh doanh cấp tỉnh. Đúng 3 tháng sau, ngày 15-9-2011, các thiết bị mới về đến kho. 15 người Việt Nam và 20 người Mô-dăm-bích lao vào làm việc suốt ngày đêm, quyết tâm hơn một tháng sau sẽ thực hiện cuộc gọi đầu tiên về Việt Nam đúng vào ngày 15-10, chính là ngày mà nhiều năm trước, Viettel đã thực hiện cuộc gọi đầu tiên ở Việt Nam!

Nhưng bất ngờ là tiến độ hoàn thành công việc đã nhanh hơn dự kiến. Đến ngày 6-10-2011, được coi là ngày đẹp, với 9 trạm phát sóng, các cán bộ Movitel đã thực hiện được cuộc gọi điện thoại đầu tiên về nước. Anh Nguyễn Duy Thọ, Tổng giám đốc Công ty cổ phần đầu tư quốc tế Viettel (VTG) kể, có lẽ chỉ có ai đã trải qua những tháng ngày gian khó, nhọc nhằn, đổ mồ hôi phát cây mở đường, dựng cột, xây trạm mới hiểu nổi nỗi niềm của anh em khi nối được liên lạc với quê nhà qua sóng điện thoại Viettel. Người ở nhà, có lẽ do đã quá quen với việc gọi điện thoại, khi được thông báo rằng đấy là cuộc gọi đầu tiên từ Mô-dăm-bích qua sóng Viettel chỉ buông một câu hững hờ: “Thế à!”, trong lúc anh em bên đó thấy rưng rưng xúc động! Tức thế!

Vẫn là triết lý của Viettel, cơ sở hạ tầng viễn thông đi trước, kinh doanh đi sau, ngày 7-1-2012, bắt đầu thử nghiệm trên toàn Mô-dăm-bích các dịch vụ của Movitel. Khi ấy, Movitel tặng cho 600 nhân viên cùng với người thân trong gia đình họ, cả người Việt lẫn Mô-dăm-bích, mỗi gia đình 10 sim, tổng cộng là 6000 sim trên toàn quốc. Đấy là những thuê bao đầu tiên. Đến ngày 24-4-2012, Movitel chính thức phát lệnh kinh doanh; sau 15 ngày, số thuê bao đã đạt tới con số 400.000, doanh thu đạt 1,2 triệu USD! Một tốc độ phát triển đáng kinh ngạc.  

Phó tổng giám đốc tập đoàn Nguyễn Mạnh Hùng xác nhận với tôi rằng, ông quan niệm viễn thông là hạ tầng của cơ sở hạ tầng quốc gia. Một nghiên cứu của Ngân hàng thế giới đã chỉ ra rằng, cứ tăng 10% mật độ viễn thông sẽ làm tăng thêm 1% GDP của quốc gia đó!

Bởi vậy, phương châm của Viettel khi đầu tư vào Mô-dăm-bích chính là tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng để biến Mô-dăm-bích thành một trong những quốc gia có hạ tầng viễn thông hiện đại nhất khu vực châu Phi.

Trong lễ khai trương Movitel ở thủ đô Maputo ngày 15-5-2012, bà Safura, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Movitel cho biết, sau hơn một năm, Movitel đã sở hữu mạng lưới lớn nhất và có vùng phủ sóng rộng và sâu nhất tại Mô-dăm-bích với 1.800 trạm phát sóng 2G, 3G, xây dựng 12.500 km cáp quang, đóng góp hơn 50% tổng số trạm phát sóng và hơn 70% hạ tầng cáp quang của Mô-dăm-bích.

Để đảm bảo đưa được dịch vụ đến tận tay người tiêu dùng, Movitel đã xây dựng được mạng lưới phân phối lớn với hơn 50 cửa hàng, 25.000 đại lý trên toàn Mô-dăm-bích, trong đó, 70% cửa hàng đại lý này nằm ở vùng nông thôn. Trong chỗ trà dư tửu hậu với nhau, anh em vẫn nói đùa, chiến lược kinh doanh của Movitel là “lấy nông thôn bao vây thành thị”…

Cho đến thời điểm khai trương vào trung tuần tháng 5-2012, mạng di động của Movitel đã phủ sóng tất cả các thủ phủ các tỉnh và 105 huyện, chiếm 60% vùng phủ sóng trên toàn bộ Mô-dăm-bích.  

Có được những thành quả đó, không thể không kể đến công sức đóng góp của những con người trẻ tuổi của Movitel.

Những con người trẻ tuổi

Thời đất nước còn khó khăn, đi nước ngoài là niềm mơ ước của không ít người, trong đó có tôi. Một miền đất lạ vẫy gọi, với bao điều kỳ thú, những tiện nghi vật chất, những khách sạn sang trọng, đồ ăn hấp dẫn… Tất cả tạo nên một vầng hào quang cho những chuyến đi nước ngoài, biến nó trở thành một trải nghiệm đáng mơ ước.

Bởi thế nên tôi đã suýt phì cười khi nghe Nguyễn Mạnh Hùng nói với chúng tôi vẻ hết sức nghiêm trang trong một buổi chiều nóng nực ở Maputo, thủ đô Mô-dăm-bích: “Ở Viettel, đi nước ngoài giống như đi nghĩa vụ quân sự. Bất cứ ai ở Viettel cũng có thể phải đi nước ngoài!”.

Nhưng rồi tôi đã thật sự thấm thía cái ý nghĩa ẩn chứa đằng sau câu nói ấy của Nguyễn Mạnh Hùng. Với người của Viettel, đi nước ngoài quả thật là những trải nghiệm không hề dễ dàng, thậm chí gian khổ. Tôi đã cảm nhận rõ điều này khi đến với những người của Viettel đang làm việc trên đất nước Mô-dăm-bích.

Từ trên máy bay nhìn xuống, đất nước Mô-dăm-bích hầu như chỉ là những cánh đồng hoang rộng mênh mông. Chỉ có vài quốc lộ được trải nhựa, còn lại hầu hết vẫn là đường đất. Ngay từ ngoại ô thủ đô Maputo, đã bắt đầu những cánh đồng cỏ cao lúp xúp; đây đó, làng mạc của cư dân với những túp lều mái tròn hay hình chữ nhật bé tí tẹo như lọt thỏm giữa những vùng đất khô cằn. Càng ngược lên phía bắc, quang cảnh càng xơ xác, tiêu điều.

(Còn nữa)

Ký sự - VĂN YÊN