Đến công tác tại huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên, chúng tôi được các đồng chí lãnh đạo huyện nói về một dòng họ có nhiều đảng viên nhất huyện và cũng có nhiều đóng góp trong xây dựng cơ sở chính trị, giúp nhân dân xây dựng cuộc sống mới suốt mấy chục năm qua. Đó là dòng họ Pờ ở xã Sín Thầu.

Những “ngọn đuốc” đầu tiên

Xã Sín Thầu, vùng đất xa xôi, hiểm trở, cách tỉnh lỵ Điện Biên hơn 250km, được mệnh danh là nơi “mặt trời lặn sau cùng trên đất nước Việt Nam”.  

Ngược dòng lịch sử hơn 60 năm trước, vùng đất Sín Thầu nằm ở tận cùng huyện Mường Tè, cách tỉnh lỵ Lai Châu hơn 300km và muốn ra tỉnh phải đi bộ cả tháng trời. Từ năm 1953, chàng thanh niên Hà Nhì Pờ Pố Chừ ở bản Tả Lao San đã sớm giác ngộ cách mạng. Năm 1954, bộ đội ta giải phóng Mường Tè. Năm 1959, Đồn Công an vũ trang Leng Su Sìn (bây giờ là Đồn Biên phòng Leng Su Sìn) được thành lập, Thiếu úy công an vũ trang Trần Văn Thọ đến Xính Phình thành lập hợp tác xã Phù Bì, giúp bà con trồng lúa, cai nghiện thuốc phiện. Anh cùng với các ông: Pờ Pố Chừ, Pờ Xừ Pao, Lý Nhù Xá, Chang Pố Hừ tổ chức thành lập chi bộ Đảng đầu tiên ở vùng đất ngã ba biên giới-Chi bộ Trung Thầu.

Pờ Pố Chừ trở thành một trong những đảng viên đầu tiên. Ông làm Phó chủ tịch UBND xã Sín Thầu nhiều năm, có 11 người con thì 7 người là đảng viên. Trong đó, người con cả Pờ Xì Tài từng làm Huyện ủy viên, Bí thư Đảng ủy xã Sín Thầu 18 năm. Năm 1968, bộ đội ta cùng bộ đội Pa Thét (Lào) mở chiến dịch 800 tiễu phỉ trên toàn tuyến biên giới, xã Sín Thầu đã cung cấp 2/3 số gạo phục vụ chiến đấu… Ban công an xã khi đó có 25 người, Pờ Xì Tài chính là Trưởng ban lập nhiều chiến công xuất sắc. Năm 1973, Ban công an xã Sín Thầu được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

 Cuộc sống ở Sín Thầu thay đổi từng ngày có đóng góp của những người đảng viên.

Suốt nhiều năm gian khổ, Pờ Xì Tài thực sự là trụ cột, thủ lĩnh của cộng đồng người Hà Nhì ở vùng cực Tây, từ bảo vệ biên cương, chống phỉ, diệt giặc đói, giặc dốt, tham gia lãnh đạo phong trào cách mạng, giác ngộ đồng bào bảo vệ quê hương, giữ gìn chế độ, phát triển sản xuất, đưa cuộc sống đi lên từng ngày… Anh mất năm 2013 trong niềm tiếc thương vô hạn của đồng bào Sín Thầu.

Người con thứ hai của ông Pờ Pố Chừ là Pờ Gia Tự, đi bộ đội bị thương trở về tham gia công tác chính quyền, từng làm Phó chánh án TAND huyện Mường Tè. Người con thứ ba là Pờ Á Sinh, nguyên Phó chủ tịch UBND xã Sín Thầu. Người con thứ tư là Pờ Diệp Sàng, nhiều năm làm Bí thư Huyện ủy Mường Nhé và hiện là Phó trưởng ban Dân vận tỉnh Điện Biên. Người con thứ 5 là Pờ Dần Xinh, nguyên Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Sín Thầu gần 20 năm, vừa nghỉ hưu năm 2015. Người con thứ 6 là Pờ Dần Sơn, Phó trạm trưởng Trạm y tế xã Sín Thầu. Người con gái út thứ 7, chị Pờ Mỳ Ly, hiện là Phó trưởng phòng Dân tộc huyện Mường Nhé.

Dòng họ đảng viên

Dòng họ Pờ nổi tiếng không chỉ vì sớm giác ngộ cách mạng, kiên trung, tài giỏi mà còn rất nhiều người phấn đấu thành cán bộ, đảng viên. Cả xã chỉ có hơn 1.200 nhân khẩu nhưng dòng họ Pờ đã có tới 30 đảng viên. Dòng họ Pờ đến nay đã có 7 thế hệ với 41 hộ gia đình, 174 con, cháu, chắt và thông gia với 6 dân tộc anh em.

Chuyện phấn đấu vào Đảng của họ, có người như anh Pờ Dần Xinh được bà con lưu truyền với lòng cảm phục. Năm 1983, Pờ Dần Xinh là người đầu tiên học hết lớp 12 ở vùng đất Sín Thầu, trở về làm Bí thư Đoàn thanh niên kiêm Trưởng ban Lao động-Thương binh-Xã hội của xã. Một ngày mùa hè năm 1987, mấy hôm trời mưa to nên lũ đổ về suối Mo Phí cuồn cuộn. Đang trên đường ra UBND xã, Pờ Dần Xinh nghe tiếng kêu thét thảm thiết của dân bản. Anh vội vàng chạy ra thì thấy hàng chục người đang đuổi theo một bóng trẻ em, cậu bé Lý Pó Lè bị lũ cuốn chới với bên suối. Lũ dữ quá, mọi người chỉ kêu mà không ai dám nhảy xuống cứu. Không chút do dự, Pờ Dần Xinh lao mình xuống dòng suối dữ, tóm được cậu bé rồi đưa em vào bờ trong tiếng hoan hô vang dội của dân bản. Hay tin bí thư đoàn dũng cảm cứu người, Thường vụ Huyện ủy đã quyết định đặc cách kết nạp anh vào Đảng, hồ sơ, thủ tục hoàn thiện sau.

Sau này, Pờ Dần Xinh trở thành một trong những đảng viên, bí thư đảng ủy gương mẫu, luôn đi đầu ở Sín Thầu trong nhiều việc khó: Vận động bà con trong xã cai nghiện tập trung; mở mang, hướng dẫn nhân dân trồng lúa, nuôi cá, nuôi bò, xây nhà, động viên bà con cho con cái học hành. Anh còn tiên phong nhường nhà, hiến đất khi mở đường. Anh là người đầu tiên trong xã có con tốt nghiệp đại học.

Những đảng viên người họ Pờ hiện đều phấn đấu, rèn luyện tốt, được cấp ủy, chính quyền các cấp tin tưởng giao nhiều trọng trách: Pờ Pò Xá, cán bộ xã Sín Thầu hiện là Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Thượng tá Pờ Chí Lình, Chính trị viên Ban CHQS huyện Mường Nhé là đại biểu hội đồng nhân dân tỉnh Điện Biên. Dòng họ còn có 3 ủy viên Ban chấp hành Đảng bộ huyện Mường Nhé là: Pờ Diệu Ninh (Phó chủ tịch UBND huyện), Pờ Hùng Sang (Bí thư huyện đoàn) và Pờ Mỳ Lế (Bí thư Đảng ủy xã Sín Thầu). Ngoài ra còn có Pờ Diệp Sàng, Phó trưởng ban Dân vận tỉnh Điện Biên; 5 đảng viên là lãnh đạo xã; 4 lãnh đạo cấp phòng của huyện, một lãnh đạo cấp phòng của tỉnh. Đảng viên cao tuổi nhất trong dòng họ là anh Pờ Á Sinh, sinh năm 1953, có hơn 30 năm tuổi Đảng.

Tiếp bước cha anh, nhiều con cháu của dòng họ Pờ sau này đều phấn đấu để sớm được đứng vào hàng ngũ của Đảng, như: Pờ Bạch Thiện đang là học viên Trường Sĩ quan Chính trị, được kết nạp Đảng khi 21 tuổi; Pờ Go Nhà, Pờ Hùng Sang, Pờ Bạch Long, Pờ Bạch Quân, Pờ Diệu Ninh là cán bộ, sĩ quan quân đội, công an và đều được kết nạp Đảng khi 22 tuổi.

Nhận xét về dòng họ Pờ, đồng chí Lê Thành Đô, Phó chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên, nguyên Bí thư Huyện ủy Mường Nhé cho biết: “Người Hà Nhì ở Việt Nam cư trú chủ yếu ở 3 nơi là huyện Mường Tè của tỉnh Lai Châu, huyện Mường Nhé của tỉnh Điện Biên và huyện Bát Xát của tỉnh Lào Cai. Dòng họ Pờ ở Sín Thầu đã hun đúc, phát huy truyền thống suốt mấy chục năm qua, thật sự là một dòng họ cách mạng, góp phần xây dựng, tập hợp các tộc người khác ở vùng biên giới đoàn kết đi theo Đảng, xây dựng và bảo vệ vùng biên giới ngày một thêm bình yên, no ấm”.

Bài và ảnh: TRƯỜNG GIANG - CÔNG MINH