Nhà thơ Chính Hữu tên khai sinh là Trần Đình Đắc, sinh ngày 15/12/1926 tại TP Vinh, Nghệ An, quê gốc tại Can Lộc, Hà Tĩnh; do tuổi cao sức yếu đã ra đi hồi 10 giờ sáng 27/11/2007 tại BV Hữu Nghị Hà Nội, hưởng thọ 82 tuổi.

Nhà thơ Chính Hữu là hội viên sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam, nguyên Phó Cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị, nguyên Phó Tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam (khoá III).

Ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT (đợt 2 năm 2000). Ông là tác giả của các tập thơ: Đầu súng trăng treo (1966), Thơ Chính Hữu (1977)...

Ông sáng tác ít nhưng để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc. Bất kể ai trong chúng ta đều rất quen thuộc với những vần thơ mộc mạc giản dị ở bài “Đồng chí”. Vào quân đội, ông làm chính trị viên đại đội, khi lên Việt Bắc, Chính Hữu trực tiếp tham gia chiến dịch ở Thái Nguyên. Vì truy kích địch thường phải cắt rừng đi tắt nên cấp dưỡng theo không kịp, nhiều khi phải nhịn đói, ăn quả, củ rừng. Ông bị sốt rét ác tính nhưng không có thuốc men gì cả.


Đơn vị vẫn hành quân và để lại một đồng chí chăm sóc. Sự ân cần đó khiến ông nhớ đến những lần đau ốm được mẹ được chị chăm sóc. Đó là những gợi ý đầu tiên cho bài thơ “Đồng chí”. Bài thơ kết thúc bằng hình lãng mạn “đầu súng trăng treo”.

Đồng chí Quê hương anh nước mặn đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá Anh với tôi đôi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau. Súng bên súng, đầu sát bên đầu Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ Đồng chí! Ruộng nương anh gửi bạn thân cày Gian nhà không mặc kệ gió lung lay Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính. Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh, Sốt run người, vừng trán ướt mồ hôi. Áo anh rách vai Quần tôi có vài mảnh vá Miệng cười buốt giá Chân không giày Thương nhau tay nắm lấy bàn tay! Đêm nay rừng hoang sương muối Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới Đầu súng trăng treo. (2/1948)

(CAND)