Gia đình mẹ Vương Thị Lành (thôn Đức Thái, xã Phú Đa, huyện Phú Vang, Thừa Thiên-Huế) có 6 Bà mẹ Việt Nam anh hùng (VNAH) và 24 liệt sĩ. Hiện nay gia đình của mẹ Lành chỉ còn duy nhất người con gái là bà Châu Thị Hòe (66 tuổi) ngụ tại ấp Bình Đường 3, xã An Bình (huyện Dĩ An,tỉnh Bình Dương).

LỚP CHA TRƯỚC, LỚP CON SAU…

Nhắc lại những người thân trong gia đình đã hi sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, bà Hòe kể trong nước mắt: Ngoại tôi là ông Vương Hưng Phán. Mười mấy năm đào hầm bí mật nuôi giấu cán bộ cách mạng, ngoại tôi bị địch phát hiện và tra tấn dã man, nhưng vẫn không hé răng khai báo một lời. Cuối cùng chúng đã bắn chết ngoại tôi ngay tại sân nhà. Các con, cháu của ngoại lớn lên đều tham gia hoạt động cách mạng. Các em ruột, con dâu, con gái và cháu của ngoại đều là liệt sĩ và những Bà mẹ VNAH. Bà mẹ VNAH Trần Thị Định (con dâu) có chồng và 5 con là liệt sĩ; Bà mẹ VNAH Phan Thị Vũ (con dâu) có chồng và 3 con là liệt sĩ; Bà mẹ VNAH Phạm Thị Thể (con dâu) có một con duy nhất là liệt sĩ; Bà mẹ VNAH Vương Thị Phi (em ruột ông Phán) có 3 con là liệt sĩ; Bà mẹ VNAH Trần Thị Lùn (con gái mẹ Phi) có chồng và 3 con là liệt sĩ. Còn mẹ tôi là Bà mẹ VNAH Vương Thị Lành (con gái duy nhất của ngoại tôi) thì bản thân là liệt sĩ có chồng và 3 con là liệt sĩ.

Bà Hòe trước bàn thờ các liệt sĩ của gia đình

   Bà Hòe kể tiếp: “Cha tôi là Châu Văn Thiếu, tham gia kháng chiến chống Pháp và hi sinh năm 1947 trong một trận đánh giằng co với địch tại thôn Đức Thái. Ngày ấy, mẹ tôi là đảng viên, tổ trưởng tổ đảng của thôn Đức Thái. Khi luật 10/59 của địch “lê máy chém” khắp miền Nam Việt Nam để tố và diệt Cộng, bà bị địch bắt tra tấn đày đọa giam cầm hết nhà giam này đến nhà lao khác. Không khai thác được gì, cuối cùng chúng đã đày mẹ tôi ra Côn Đảo hơn 10 năm trời. Trong thời gian ấy, anh trai, chị gái và em trai tôi đã lần lượt đứng lên cầm súng giết giặc và đều hi sinh. Anh trai tôi là Châu Văn Hưng (tức Hoan), hi sinh năm 1967 khi đang chỉ đạo chống càn tại An Cựu (thuộc TP Huế lúc bấy giờ). Lúc ấy anh là quận ủy viên quận 3 (Huế). Chị gái tôi là Châu Thị Xoa, đảng viên, bí thư chi bộ thuộc Hội phụ nữ xã Phú Thạnh (huyện Phú Vang). Chị bị địch bắt trong một trận đánh ác liệt của dân quân du kích xã. Đau đớn thay, chúng đã thay nhau hãm hiếp chị tôi rồi bắn chết vào năm 1968. Năm 1972, em trai tôi là Châu Văn Tranh, từ chiến khu về đồng bằng hoạt động đã rơi vào ổ phục kích của địch và cũng đã hi sinh. Từ Côn Đảo trở về, mẹ tôi vẫn bị địch tra khảo, đày đọa không để yên lấy một ngày. Thể xác và tinh thần đều rớm máu, mẹ tôi mất vào năm 1973…”. 

VƯƠN LÊN TỪ GIAN KHÓ

   Với những thành tích như một huyền thoại trong chiến tranh của đại gia đình, lẽ ra bà Hòe có thể yên tâm sống bằng chế độ đãi ngộ của Nhà nước, nhưng không, bà đã tự bươn chải để xây dựng cuộc sống. Từ hai bàn tay trắng, hiện nay bà Hòe đã cùng các con sở hữu 3 cửa hàng lớn chuyên bán vật liệu xây dựng, đồ điện gia dụng, trang trí nội thất…

Thuở nhỏ nhà nghèo, cô gái mang tên một loài hoa mộc mạc không được đi học, nhưng vì mê hát và muốn làm “cái gì đó” giống như ba mẹ và các anh chị đang làm, cô đã trốn gia đình theo Đoàn văn công Quân khu 5 đi biểu diễn phục vụ bộ đội và đồng bào ta. Cô được người mợ ruột đang là giao liên nhận làm con gái để có thể được ở lại rừng hoạt động, như tải gạo lên rừng cho bộ đội, rồi đi gặt lúa, hái củi... Chân tay cũng bị dính những mảnh mìn, đạn nhỏ nên bây giờ vẫn còn vết sẹo.

Năm 1963, lựa chọn mãi được một gia đình cách mạng, cô Hòe mới ưng ý về làm dâu. Cuộc sống làm ăn vất vả quá, đến năm 1989, bà Hòe đã cùng chồng và các con vào Thành phố Hồ Chí Minh tìm kế mưu sinh. Những ngày đầu lạ nước lạ cái, khó khăn chồng chất. Bà thì ngày đêm bán bún bò Huế, người chồng và những đứa con lớn thì đi khắp nơi tìm kiếm việc làm, qua Cam-pu-chia, rồi ra Nha Trang làm nghề xây dựng nhà cửa. Lần hồi mãi rồi cũng mua được mảnh đất ở khu Sóng Thần (Bình Dương). Cứ thế, cuộc sống gia đình bà đã dần dần khởi sắc. 

 Một thời gian sau, gia đình bà đã bán miếng đất đó được hơn 10 cây vàng. Mua một miếng đất nhỏ trong hóc hẻm làm nhà ở, số tiền còn lại làm vốn kinh doanh. Bằng sự chịu thương chịu khó, biết tính toán làm ăn, bà Hòe đã cùng chồng con vun đắp kinh tế gia đình ngày càng khấm khá. Với bản chất thật thà, có tính thương người nên hàng hóa của bà thường bán với giá vừa phải. Vì vậy, 3 cửa hàng nhà bà khá đông khách. Hiện tại bà Hòe phụ trách cửa hàng “Phượng Cát 2” (tại địa chỉ 11/1A, ấp Bình Đức, xã Bình Hòa, huyện Thuận An, tỉnh Bình Dương).

  Năm 2003, bà Hòe - người con duy nhất còn lại của một đại gia đình cách mạng- đã được ra Hà Nội báo cáo điển hình về “Người cao tuổi làm kinh tế giỏi”. Bà tâm sự: “Cha tôi đã được xác nhận là hi sinh năm 1947, nhưng vẫn chưa được nhận bằng Tổ quốc ghi công. Qua nhiều lần đề nghị, tháng 4-2009, tôi đã nhận được hồ sơ công nhận liệt sĩ của cha từ huyện Phú Vang gửi vô. Tôi đã gửi hồ sơ về Sở Lao động-Thương binh và Xã hội Bình Dương nhưng đến nay vẫn chưa thấy hồi âm…”.

Bài và ảnh: Băng Phương