Nhà soạn nhạc Phan Huỳnh Điểu

Ai đã một lần được nghe bài hát “Hành khúc ngày và đêm” của nhà soạn nhạc Phan Huỳnh Điểu, phổ thơ Bùi Công Minh: “Rất dài và rất xa là những ngày thương nhớ/ Nơi cháy lên ngọn lửa là trái tim… Là trái tim yêu thương…” đều nghĩ: Đây chắc phải là một bản tình ca mà tác giả-là một người lính ở tiền phương-dành tặng cho người yêu-là cô giáo ở hậu phương.

Mãi sau này nhà soạn nhạc Phan Huỳnh Điểu mới bật mí về hoàn cảnh ra đời của tác phẩm:

- Năm 1972, tôi tình cờ đọc được bài thơ của tác giả Bùi Công Minh đăng trên tạp chí Văn nghệ Quân đội. Nội dung bài thơ rất hợp với hoàn cảnh của con trai tôi lúc bấy giờ-khi đó đang là bộ đội công binh, có người yêu là cô giáo ở Hà Nội. Thế là tôi phổ nhạc ngay để tặng con. Ca sĩ Phan Huấn là người đầu tiên thể hiện ca khúc này và ghi âm cho Đài tiếng nói Việt Nam phát sóng. Lúc đó do yêu cầu phục vụ cách mạng nên có người đề nghị nên bỏ câu: “Rất dài và rất xa là những ngày thương nhớ”, vì kháng chiến mà nói như thế thì chiến sĩ sẽ nản lòng. Thế là Phan Huấn phải hát thay chỗ đó bằng “hớ hờ hờ hớ hơ là những ngày thương nhớ”. Sau khi đất nước hòa bình, bài hát mới được trả về nguyên trạng của nó.

Bây giờ chiến tranh đã lùi xa, nhưng mỗi khi bài hát cất lên, người nghe vẫn cảm nhận được sự vất vả, tình yêu trong sáng và sự hy sinh của người lính: “Anh đang mùa hành quân pháo lăn dài chiến dịch/ Bồi hồi đêm xuất kích chờ nghe tiếng pháo ran/ Ngôi sao như mắt anh trong những đêm không ngủ/ Giáo án em vẫn mở cho ánh sao bay vào/ Ngày và đêm xa nhau đâu chỉ dài và nhớ/ Thời gian trong cách trở đốt cháy ngời tình yêu…”.

Bài và ảnh: HẠ ANH

Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu.