QĐND - Ở phố núi Plei-cu, tỉnh Gia Lai, có hai người phụ nữ không lấy chồng, không sinh con, nguyện cùng nhau đem hết tình thương của mình để chăm bẵm, nuôi dưỡng 105 “đứa con bất hạnh” từ năm 1994 đến nay. Đó là chị Nguyễn Thị Khiết và Trần Thị Mỹ Hậu.

Đã 8 giờ nhưng cái lạnh đầu ngày ở phố núi vẫn chưa tan. Trong căn nhà thoáng rộng của Trung tâm Nuôi dạy trẻ mồ côi Sao Mai, mọi vật dụng sinh hoạt được sắp đặt rất ngăn nắp và khá đẹp mắt, tiếng trẻ sơ sinh khóc đòi mẹ, có lúc tiếng khóc như ré lên đau đớn… Rồi tiếng mẹ dỗ con nhè nhẹ: "Ngoan nào… nín đi con! Con bú sữa đi, tí nữa “mẹ Khiết” về cho con uống thuốc là lành liền à, bú đi con…". Tiếng ru, tiếng dỗ dành thương yêu của người mẹ đã đưa đứa bé vào giấc ngủ. Xung quanh, gần 10 bé khác cũng đang nhao nhao, đứa thì đòi mẹ cho ăn, đứa đòi uống nước, lau mặt…

Mẹ Hậu cho cháu Nguyễn Ngọc Bảo Trâm ăn sữa.

"18 năm kể từ ngày thành lập, Trung tâm Nuôi dạy trẻ mồ côi Sao Mai của chúng tôi đã tiếp nhận và nuôi dưỡng 105 cháu. Các cháu đến đây có nhiều  hoàn cảnh khác nhau, nhưng có chung một điểm đó là sự bất hạnh. Khi đến với Trung tâm, cháu nhỏ nhất được một ngày tuổi, cháu lớn 13 tuổi. Đến nay, hiện còn 50 cháu, trong đó 13 cháu bị các bệnh về di chứng chất độc da cam/đi-ô-xin, bại não, u thủy não, liệt cơ… Đặc biệt, có 20 cháu là con em đồng bào dân tộc thiểu số bị các chứng bệnh nan y khó chữa, hoặc lúc sinh ra không may mẹ bị chết, trước nguy cơ bị chôn sống (theo tục Năn tui mi - con chết theo mẹ), biết tin chúng tôi cùng một số bà con đã đến “cứu thoát” đưa về nuôi. Các cháu là cuộc sống, là niềm vui hạnh phúc của chúng tôi..." - chị Nguyễn Thị Khiết, một trong hai người mẹ, dành chút thời gian kể với chúng tôi.

"...Chiến tranh đi qua, trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên như Đắc Lắc, Đắc Nông, Gia Lai và Kon Tum vẫn còn rất nhiều bom đạn và chất độc hóa học, môi trường sinh thái bị tàn phá nghiêm trọng, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, cuộc sống của đồng bào các dân tộc. Bên cạnh đó, nhiều hủ tục lạc hậu vẫn đeo bám, khiến họ đã nghèo lại càng khó khăn hơn. Nhiều em bé sinh ra không lành lặn, nhiều cặp vợ chồng sinh con ra nhưng khó khăn về kinh tế buộc lòng phải đem cho... Thương các cháu, chúng tôi quyết định thành lập Trung tâm Nuôi dạy trẻ mồ côi Sao Mai ở đường Wừu, phường Ia Kring, thành phố Plei-cu, tỉnh Gia Lai vào đầu năm 1994". Câu chuyện với chúng tôi bị đứt quãng vì tiếng khóc của cháu Nguyễn Ngọc Bảo Trâm (tên do mẹ Khiết, mẹ Hậu đặt).

Chị Trần Thị Mỹ Hậu tâm sự: "Cháu Bảo Trâm mới sinh được hai ngày tuổi tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Gia Lai, trong một đêm vắng không biết vì lý do gì người mẹ trẻ đã bỏ con lại và ra đi. Cháu ngủ dậy không có mẹ, đói sữa nên khóc hoài, người tím tái, các bác sĩ trong khoa sản đã xin sữa của các bà mẹ xung quanh cho cháu ăn và gom tiền mua thêm sữa cho bé. Biết tin, tôi đã đi xe thồ đến và xin được “bảo lãnh” đưa cháu về nuôi. Đến nay cháu đã hơn một tuổi. Cháu Tuyết Minh sinh ngày 8-9-2008 ở thành phố Quy Nhơn (Bình Định), bị khối u thủy não, gia đình nghèo không đủ sức lo chữa bệnh cho cháu, nên cháu trong tình trạng chết dần chết mòn...".

Ngày được chị Khiết, chị Hậu nhận về nuôi, Tuyết Minh còn đỏ hỏn. Chị Hậu kể: "Lần đầu thấy cháu, chúng tôi nhìn nhau không nói nên lời. Chúng tôi đã dành cho Minh một sự quan tâm đặc biệt, vừa đưa đi Bệnh viện Nhi Đồng ở TP Hồ Chí Minh để bác sĩ cứu chữa, vừa thay nhau chăm bẵm… Đến nay, Minh đã biết cười và biết nhận được từng người mẹ…".

Còn kia là cháu Siu Vun, người dân tộc Giơ Rai, một trong những nạn nhân của hủ tục Năn tui mi, cũng được hai mẹ cứu sống. Vun sinh ngày 28-9-2009 tại huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai. Cũng như Bảo Trâm, Vun chào đời được một ngày thì không may chị Siu Blới - mẹ Vun bị băng huyết rồi qua đời. Trong lúc gia đình, họ hàng lo làm ma cho người xấu số, thì ông ngoại đã lẳng lặng bế Vun bỏ vào trong cái chuồng bò gần nhà chờ chết để chôn luôn cùng mẹ. Nghe tiếng con khóc, anh Siu Veh - cha Vun như đứt từng khúc ruột, muốn nhảy vào cứu con nhưng ông bà ngoại không cho phép, còn dọa phạt mấy con bò vì cái tội “không biết thương con”. Quan niệm cổ hủ của người Giơ Rai, con người cũng như con chim, con heo... Đứa trẻ sinh ra phải có mẹ cho ăn, cho bú mới khôn lớn. Không may mẹ mất, phải cho nó đi theo để mẹ cho bú, cho ăn. Giữ lại mà không nuôi được là có tội. Anh Ksor Pa, một người bà con sống ở huyện Đak Đoa về dự đám tang đã nhìn thấy Vun đang nằm thoi thóp, không một mảnh vải che thân, toàn thân tím tái, bị ruồi vàng và kiến đen bâu cắn. Anh Pa bí mật cởi áo bọc Vun lại, rồi nhanh chóng đưa Vun về nhờ "mẹ Khiết” và “mẹ Hậu” nuôi cháu.

Mẹ Khiết (người ngồi ở giữa) và mẹ Hậu với những đứa con...
Chị Khiết kể lại: "Khi bế Vun trên tay, tôi thấy người cháu đầy vết sưng tím do bị côn trùng cắn, bị đói, bị lạnh, chỉ còn thoi thóp thở. Chúng tôi lấy nước ấm tắm cho cháu, lấy sữa cho cháu ăn, rồi cởi áo ấp cháu vào lòng để truyền cho cháu hơi ấm… Ba mươi phút, rồi một giờ, hai giờ, tất cả chúng tôi như nín lặng trong xúc động, chỉ biết cầu mong cho Vun… Rồi cái gì đến cũng đến, sự sống đã bắt đầu nhen nhóm, cháu cựa quậy, da hồng lên, mắt mở ra…". Hơn bốn tháng tích cực đưa Vun đi chữa trị, từ Bệnh viện Gia Lai đến Bệnh viện Nhi TP Hồ Chí Minh, các chị đã cứu Vun thoát khỏi lưỡi hái tử thần. Giờ Vun đã được hơn hai tuổi, trắng trẻo bụ bẫm, đôi mắt tròn to long lanh rất đáng yêu.

Rơ Mah Phương Uyên cũng về Trung tâm từ tháng 9-2008, khi mới được 20 ngày tuổi. Chỉ vì nghiện rượu mà người cha (ở một làng biên giới thuộc huyện Đức Cơ) đã đang tâm bỏ đi, trong lúc người mẹ đau nặng không nuôi được cháu.

Không chỉ có Siu Vun, Rơ Mah Phương Uyên, mà ở Trung tâm còn có hơn 20 em nhỏ khác được bà con dân làng và hai người mẹ cứu sống khỏi hủ tục lạc hậu của đồng bào dân tộc thiểu số. Có em bây giờ đã lớn và đang học lớp 11, 12.

Gặp chúng tôi, cháu Hó (dân tộc Ba-na) xúc động kể: “Cháu ở làng Li Pong, xã AYun, huyện Chư Sê (Gia Lai). Nghe ông bà ngoại kể lại rằng, vào giữa tháng 7-1996, trong lúc đi vào rừng lấy măng thì mẹ cháu bị rắn lục cắn, khi ông mặt trời trốn mình sau đỉnh núi A Yun cũng là lúc mẹ cháu mất. Lúc đó cháu mới được 2 tuổi, thằng Hơm em cháu mới sinh được 3 tháng. Bọn cháu đã được các chú cán bộ xã can thiệp, không cho dân làng bắt chết theo mẹ. Rồi mẹ Khiết, mẹ Hậu đã nuôi dưỡng hai chị em đến bây giờ. Năm nay cháu đang học lớp 12 ở Trung tâm Giáo dục thường xuyên TP Plei-cu, còn Hơm đang học lớp 9. Chị em cháu cố gắng học thật tốt để khỏi phụ công các chú cán bộ đã giải cứu và hai mẹ tận tình chăm sóc, nuôi dưỡng...".

Ở bên đường phố núi Plei-cu có những cây thông già tựa đầu vào nhau, như hình bóng mẹ con. Ở Trung tâm Nuôi dạy trẻ mồ côi Sao Mai thì tình người được viết bằng những câu chuyện thật cảm động. Mỗi con người là một cảnh đời, một số phận. Hai người mẹ ở đây đã lấy tình yêu thương của chính mình để hòa vào dòng chảy riêng của từng số phận ấy làm nên một chuyện cổ tích.

Trên đường trở về, tôi nhớ mãi hình ảnh của những đứa trẻ bất hạnh ngày nào giờ tung tăng chạy nhảy trong cuộc sống hạnh phúc. Và tôi cũng nhớ mãi những lời tâm sự của hai người mẹ lúc chia tay: Nuôi dưỡng các cháu, chúng tôi thấy cuộc đời mình có ý nghĩa hơn. Ngày từng ngày, đêm từng đêm, chúng tôi dành hết tình cảm và sức lực chăm sóc các cháu. Mình đã khổ cực, bị thất học thì đừng để các cháu phải chịu thiệt thòi như mình...

Bài và ảnh: LÊ QUANG HỒI