Như Báo Quân đội nhân dân đã phản ánh vào năm 2015, vụ việc có thể tóm tắt như sau: Ngày 11-10-2013, ông Bùi Văn Ga, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đã ký Quyết định số 4674 thu hồi bằng tiến sĩ đối với ông Hoàng Xuân Quế. Quyết định này được căn cứ vào kết luận về việc xác minh đơn tố cáo đối với bằng tiến sĩ của ông Hoàng Xuân Quế. Theo đó, ông Hoàng Xuân Quế bị thu hồi bằng tiến sĩ do “sao chép lên đến 52,5/159 trang của luận án (khoảng 30,02%) từ luận án tiến sĩ của ông Mai Thanh Quế (Học viện Ngân hàng)”. Hội đồng chức danh giáo sư ngành kinh tế học cũng cho rằng, các nội dung sao chép không có chú dẫn nguồn trích, không có dấu ngoặc kép cho phần sao chép nguyên văn. Không đồng tình với kết luận và quyết định trên, ông Hoàng Xuân Quế đã khởi kiện vụ việc ra TAND TP Hà Nội.
Sau tròn một năm hoãn phiên tòa, ngày 10-10 vừa qua, TAND TP Hà Nội tiếp tục đưa vụ án ra xét xử. Trong quá trình giải quyết vụ việc, ông Hoàng Xuân Quế nhiều lần đề nghị đưa ra cuốn luận án tiến sĩ gốc mà ông đã nộp về Bộ GD-ĐT trước và sau khi bảo vệ luận án, để xem xét. Tuy nhiên đến nay các cơ quan liên quan vẫn chưa đưa ra được cuốn luận án này mà chỉ căn cứ vào quyển luận án được cho là của ông Quế nộp tại Thư viện Quốc gia và quyển luận án lưu tại Trường Đại học Kinh tế quốc dân (KTQD) để đánh giá. Ông Quế không chấp nhận các cuốn luận án này, do không có chữ ký cam đoan của mình trên phần cam đoan (là yêu cầu bắt buộc) và các tài liệu kèm theo phải nộp cho Thư viện Quốc gia theo quy định của Bộ GD-ĐT.
Quyết định thành lập Hội đồng xác minh luận án tiến sĩ của Hội đồng chức danh giáo sư ngành kinh tế.
Tại phiên tòa sơ thẩm diễn ra từ ngày 10-10-2016, luật sư Trần Hồng Phúc và Ngô Thị Thu Hằng (Công ty TNHH và Thực hành Luật Nguyễn Chiến) cho rằng, quyết định thu hồi là không khách quan, chưa bảo đảm đúng quy định của pháp luật. Theo luật sư Trần Hồng Phúc, Hội đồng chức danh giáo sư ngành kinh tế học chỉ có nhiệm vụ, quyền hạn liên quan đến công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư; hủy bỏ công nhận đạt tiêu chuẩn giáo sư và phó giáo sư, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo liên quan đến công việc của hội đồng chức danh giáo sư ngành. Vì vậy, việc giao nhiệm vụ xác minh luận án tiến sĩ cho Hội đồng chức danh giáo sư ngành kinh tế học là sai, chưa đúng quy định tại Điều 15 của Quy chế tổ chức và hoạt động của Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước, các hội đồng chức danh giáo sư ngành, liên ngành và Hội đồng chức danh giáo sư cơ sở ban hành kèm theo Quyết định số 3932/QĐ-BGDĐT ngày 2-6-2009 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT.
Sau khi luật sư chỉ ra bất cập này, bị đơn mới xuất trình bổ sung một bản photocopy văn bản đính chính của Hội đồng chức danh giáo sư ngành kinh tế học cho Hội đồng xét xử. Thêm một bất cập khác, văn bản nộp bổ sung không được đóng con dấu Hội đồng chức danh giáo sư ngành kinh tế học mà lại đóng dấu của... Trường Đại học Thương mại. Việc này là vi phạm quy định tại khoản 3 và 4 Điều 6 Nghị định 58/2001/NĐ-CP và Nghị định 31/2009/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý và sử dụng con dấu. Mặt khác, đối chiếu danh sách thành viên trong Hội đồng xác minh luận án tiến sĩ của ông Quế do Hội đồng chức danh giáo sư ngành kinh tế học thành lập thì chỉ có duy nhất ông Đinh Văn Sơn là thành viên của hội đồng, còn 6/7 thành viên còn lại là do ông Sơn tự ý đưa vào.
Bảo vệ quyền lợi cho bị đơn, Luật sư Đinh Anh Tuấn cho rằng, Bộ GD-ĐT ra Quyết định 4674 thu hồi bằng tiến sĩ của ông Hoàng Xuân Quế là đúng pháp luật, kết luận của Hội đồng Xác minh luận án tiến sĩ trong vụ việc này chỉ được Bộ GD-ĐT dùng để tham khảo. Việc cuốn luận án tiến sĩ tại Thư viện Quốc gia không có một số tài liệu đính kèm, lỗi trước hết thuộc về ông Quế, bởi ông Quế đã không đính kèm các tài liệu. Luật sư Đinh Anh Tuấn cũng bác bỏ giả thiết cuốn luận án tiến sĩ của ông Quế bị đánh tráo.
Đại diện Viện Kiểm sát Nhân dân TP Hà Nội tại phiên tòa nêu ý kiến: Căn cứ vào hồ sơ vụ án và diễn biến phiên tòa, đề nghị Hội đồng xét xử căn cứ điểm b khoản 2 Điều 193 Luật Tố tụng hành chính năm 2015, chấp nhận một phần khởi kiện theo yêu cầu của đương sự (ông Hoàng Xuân Quế) đối với yêu cầu hủy Quyết định số 4674 (do tại phiên tòa ông Quế không yêu cầu bồi thường như trong đơn khởi kiện, mà chỉ yêu cầu hủy Quyết định 4674, khôi phục các quyền và lợi ích hợp pháp).
Thiết nghĩ, đây là vụ việc phức tạp, cần được hội đồng xét xử xem xét thấu đáo, có bản án đúng pháp luật.
Bài và ảnh: PHAN ANH MINH