Kết quả này một lần nữa khẳng định phương thức lãnh đạo về kinh tế của Đảng ta liên tục được đổi mới, phù hợp với thời đại, xứng đáng với sự tin cậy của nhân dân.

Những bài học lớn trong lãnh đạo về kinh tế

90 năm qua, Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, đã lãnh đạo nhân dân ta tiến hành cuộc đấu tranh cách mạng lâu dài, gian khổ, vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách và giành được những thắng lợi vĩ đại nhất trong lịch sử hàng nghìn năm của dân tộc. Tiêu biểu là thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đập tan ách thống trị của thực dân, phong kiến, lập nên nhà nước kiểu mới của dân, do dân, vì dân; thắng lợi của các cuộc kháng chiến chống xâm lược, mà đỉnh cao là Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954, Đại thắng mùa xuân năm 1975, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Trong lãnh đạo kinh tế, Đảng ta cũng có lúc phạm sai lầm, khuyết điểm, do giáo điều, chủ quan, duy ý chí, vi phạm quy luật khách quan. Thế nhưng, Đảng đã nghiêm túc tự phê bình, sửa chữa khuyết điểm, tự đổi mới, chỉnh đốn để tiếp tục đưa sự nghiệp cách mạng tiến lên.

Ảnh minh họa. Nguồn: congthuong.vn

Cuộc vận động cải cách ruộng đất ở miền Bắc từ sau hòa bình lập lại, đến năm 1956 đã hoàn thành xóa bỏ giai cấp địa chủ, xóa bỏ tàn dư chế độ phong kiến ở miền Bắc; nâng cao quyền làm chủ của nông dân trong nông thôn. Tuy nhiên, bên cạnh thành tựu ấy, trong quá trình lãnh đạo cải cách ruộng đất, Đảng đã mắc sai lầm. Tại Hội nghị lần thứ 10, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (khóa II) đã thảo luận kỹ và kết luận về thắng lợi và sai lầm của cải cách ruộng đất. Hội nghị đề ra phương hướng và chủ trương sửa sai 10 điểm với tinh thần dũng cảm tự phê bình và phê bình, với ý thức trách nhiệm cao trước toàn thể nhân dân, Đảng Lao động Việt Nam một mặt nhanh chóng sửa chữa sai lầm, mặt khác có những biện pháp củng cố và phát huy thắng lợi, kịp thời có những chủ trương đúng đắn đưa nông thôn miền Bắc tiến lên. Nhờ đó mà trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, miền Bắc vẫn vững vàng, vừa sản xuất vừa chiến đấu và vừa làm tròn nghĩa vụ hậu phương lớn đối với tiền tuyến lớn.

Sau Đại thắng mùa xuân năm 1975, cả nước thống nhất cùng đi lên chủ nghĩa xã hội (CNXH). Thế nhưng chúng ta vẫn duy trì cơ chế quản lý kinh tế của thời chiến, dẫn tới kìm hãm sức sản xuất. Trong Báo cáo Chính trị tại Đại hội V của Đảng (tháng 3-1982), Tổng Bí thư Lê Duẩn đã nghiêm khắc chỉ ra những khuyết điểm, sai lầm nghiêm trọng tồn tại trong Đảng ta. Đó là tư tưởng bảo thủ, trì trệ; còn chủ quan nóng vội khi đề ra một số chỉ tiêu quá lớn về quy mô và quá cao về tốc độ trong xây dựng cơ bản và phát triển sản xuất. Trên cơ sở đó, Tổng Bí thư Lê Duẩn yêu cầu “đổi mới chế độ quản lý và kế hoạch hóa hiện hành. Xóa bỏ cơ chế quản lý hành chính quan liêu, bao cấp... vừa nắm vững giá trị sử dụng vừa rất coi trọng giá trị và quy luật giá trị”. Đại hội VI của Đảng (năm 1986) mở ra thời kỳ đổi mới toàn diện đất nước. Đường lối đổi mới này được thực tế kiểm nghiệm và tiếp tục bổ sung, hoàn thiện từ Đại hội VI của Đảng đến nay. 

Từ thực tiễn phong phú của cách mạng, Đảng đã rút ra nhiều bài học kinh nghiệm lớn, trong đó có bài học mọi đường lối, chủ trương của Đảng phải xuất phát từ thực tế, tôn trọng quy luật khách quan. Đổi mới phải toàn diện, đồng bộ, có bước đi phù hợp, bám sát thực tiễn, coi trọng tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, tập trung giải quyết kịp thời, hiệu quả những vấn đề do thực tiễn đặt ra. Trong quá trình đổi mới phải tổ chức thực hiện quyết liệt; khắc phục tình trạng nóng vội, chủ quan, hấp tấp sẽ gây mất ổn định, thậm chí rối loạn, tạo cơ hội cho các thế lực thù địch chống phá công cuộc đổi mới; đồng thời phải chủ động, năng động, không ngừng sáng tạo, khắc phục tình trạng bảo thủ, trì trệ, bỏ lỡ cơ hội phát triển. Để dân tin, dân ủng hộ, dân tích cực thực hiện đường lối đổi mới, đòi hỏi Đảng, Nhà nước phải giải quyết kịp thời, hiệu quả những vấn đề do thực tiễn đặt ra; kịp thời điều chỉnh, bổ sung các thể chế, thiết chế, cơ chế, chính sách không còn phù hợp, cản trở sự phát triển; thực hiện nói đi đôi với làm.

Hiện thực hóa khát vọng của nhân dân

Đi lên CNXH là khát vọng của nhân dân ta, là sự lựa chọn đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, phù hợp với xu thế phát triển của lịch sử. Đảng Cộng sản Việt Nam đang lãnh đạo toàn diện đất nước để hiện thực hóa khát vọng này. Chính Đảng Cộng sản Việt Nam đã khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới mà trước hết là “đổi mới về tư duy kinh tế”, chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường (KTTT) định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN), đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH), chủ động và tích cực hội nhập quốc tế. Công cuộc đổi mới trở thành sản phẩm sáng tạo, trí tuệ của Đảng Cộng sản Việt Nam, của nhân dân Việt Nam mang tầm vóc và ý nghĩa lịch sử to lớn trên con đường xây dựng CNXH mang bản sắc Việt Nam, của Việt Nam và do nhân dân Việt Nam thực hiện. Đổi mới đặt ra những vấn đề lý luận và thực tiễn rất mới, có những vấn đề thậm chí trước đây chưa từng có. Đó là sự lựa chọn mang tính lịch sử, là một quá trình đổi mới sâu sắc cả về phương diện tư duy, nhận thức lý luận, cả về đường lối lãnh đạo phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) và công tác chính trị, tư tưởng của Đảng.

Từ một nền kinh tế khép kín, tự cấp tự túc, bị bao vây, cô lập, cấm vận, nhờ đường lối đổi mới, Việt Nam đã tiến hành mở cửa, trở thành thành viên của nhiều tổ chức quốc tế, như: ASEAN, APEC, WTO… tham gia nhiều định chế thương mại tự do, trong đó có những hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, đồng thời, mở rộng hội nhập ra tất cả lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh và văn hóa-xã hội... Từ chỗ chỉ là thành viên tham gia các định chế quốc tế, Việt Nam đã chủ trương “chủ động và tích cực đóng góp xây dựng, định hình các thể chế đa phương”, trở thành “đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế”.

Định hướng XHCN được thể hiện nhất quán trên các phương diện của nền KT-XH. Trong mục tiêu phát triển, đó là: Lấy con người làm trung tâm, vì mọi người và do con người, nhằm xây dựng thành công CNXH “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Trong phương thức phát triển, đó là phát triển bền vững, bao trùm và hội nhập. Gắn kết hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, xây dựng con người, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường trong từng bước đi và từng chính sách phát triển. Trong quản lý nền kinh tế, đó là phát huy đầy đủ vai trò chủ thể của nhân dân trong phát triển KT-XH, mọi người dân được tham gia và mọi người dân được hưởng lợi; bảo đảm vai trò quản lý nền kinh tế của Nhà nước pháp quyền XHCN dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Thực tiễn đã chứng minh sự đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong kinh tế đã là yếu tố quyết định thắng lợi công cuộc đổi mới toàn diện về kinh tế ở nước ta. Khảo sát tại 3 địa phương có tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng đầu đất nước trong những năm gần đây là: Hải Phòng, Bình Dương và Quảng Ninh, chúng tôi thấy rằng, ban chấp hành đảng bộ, thường vụ tỉnh ủy (thành ủy) các địa phương trên luôn lãnh đạo các vấn đề kinh tế theo trách nhiệm, quyền hạn được thể hiện trong quy chế làm việc của tỉnh ủy (thành ủy). Những công việc trọng tâm, chủ trương, định hướng lớn, quan trọng của địa phương về phát triển kinh tế đều được thông qua ban thường vụ tỉnh ủy (thành ủy), như: Quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH của tỉnh, các quận, huyện, thị xã, thành phố; quy hoạch sử dụng đất của tỉnh, thành phố; quy hoạch xây dựng vùng trong tỉnh, vùng liên huyện, quy hoạch phát triển ngành gắn với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh; kế hoạch phát triển KT-XH 5 năm, hằng năm; các dự án kinh tế có liên quan đến an ninh, quốc phòng, di tích lịch sử-văn hóa quan trọng cấp tỉnh và cấp quốc gia; các dự án phát triển kinh tế có quy mô lớn...

Tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ với các địa phương năm 2018, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước gửi gắm niềm tin và kỳ vọng 2019 sẽ là năm thành công hơn năm 2018 và chúng ta đã làm được. Thành quả về kinh tế của Việt Nam cũng đã được ghi nhận bởi các tổ chức quốc tế hàng đầu với sự thăng tiến của các bảng xếp hạng, cũng như những dự báo tốt hơn về triển vọng phát triển của Việt Nam năm 2020. Những kết quả đạt được kể trên đã góp phần nâng cao uy tín Việt Nam trên trường quốc tế và càng khẳng định chân lý: Sự lãnh đạo đúng đắn của Ðảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố hàng đầu, quyết định mọi thắng lợi của sự nghiệp cách mạng Việt Nam. 

ĐỖ PHÚ THỌ