Tiện lợi nhưng rủi ro cao

Hình thức cho vay mới

Theo thống kê của Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia Việt Nam: “Năm 2017, tín dụng tiêu dùng tăng cao, tốc độ tăng trưởng khoảng 65%, chiếm 18% trong tổng tín dụng. Trong đó, chủ yếu là cho vay với mục đích mua, sửa chữa nhà ở (chiếm 52,9%); cho vay mua trang thiết bị gia đình tăng 6,5% (chiếm 15,3%); cho vay mua phương tiện đi lại tăng 35,2% (chiếm 8,3%). Dự báo, năm 2018, tín dụng tiêu dùng có thể tiếp tục tăng trưởng cao và là một trong những mảng hoạt động chiến lược, nhiều tiềm năng của các tổ chức tín dụng”. Cùng với động lực phát triển này, sự cạnh tranh trên thị trường cũng sẽ ngày càng quyết liệt, khi ngoài ngân hàng và công ty tài chính, thời gian gần đây, thị trường có thêm sự góp mặt của các công ty P2P với hình thức cho vay tiêu dùng mới.

Ảnh minh họa: TTXVN.

Một số doanh nghiệp P2P, điển hình như: Công ty Cổ phần Đầu tư HVA; Công ty Cổ phần Lendbiz tập trung cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa; Công ty Cổ phần tập đoàn Tima với sàn kết nối tài chính Tima chủ yếu kết nối cho vay cá nhân… Các công ty này được giới thiệu cung cấp ứng dụng cho vay ngang hàng kết nối huy động vốn vay trực tiếp từ nhà đầu tư chuyển cho người vay thông qua các dịch vụ công nghệ trực tuyến, với chi phí và lãi suất thấp hơn so với kiểu cho vay truyền thống. Quy trình cho vay này thường thông qua các bước sau: Khách vay chọn khoản vay và kỳ hạn vay mong muốn; điền thông tin vào đơn đăng ký theo mẫu có sẵn trên trang điện tử hay ứng dụng di động. Sau khi tiếp nhận đơn đăng ký vay, nhân viên công ty sẽ liên hệ với khách hàng để hoàn tất hợp đồng. Tiếp đó, hai bên thực hiện việc ký kết hợp đồng và nhận thông tin xét duyệt. Cuối cùng, khách hàng nhận tiền vay qua tài khoản hoặc tại các điểm giao dịch đối tác của công ty P2P.

Một số chuyên gia cho rằng, với ứng dụng công nghệ thông tin như trên, việc đăng ký vay vốn được đơn giản hóa. Người đi vay và đơn vị cho vay được kết nối nhanh chóng. Thời gian thẩm định và ra quyết định cho vay được rút ngắn, giúp người đi vay tiếp cận nguồn vốn một cách dễ dàng với chi phí hợp lý nhất. Hình thức cho vay P2P chủ yếu là vay tín chấp, dựa trên công nghệ chấm điểm tín dụng nên tiếp cận được nhiều đối tượng khách hàng có nhu cầu về vốn.

Tiềm ẩn nhiều rủi ro

Theo nhiều chuyên gia kinh tế và luật sư thì bên cạnh những tiện ích và ưu điểm của hình thức cho vay ngang hàng, hiện hình thức này vẫn chưa có quy định pháp luật để điều chỉnh nên tiềm ẩn nhiều rủi ro cho cả người vay và người cho vay, còn các cơ quan chức năng thì khó khăn trong quản lý các doanh nghiệp này. Các công ty P2P chủ yếu thành lập với hình thức công ty tư vấn đầu tư mà hình thức này không đòi hỏi phải đáp ứng các tiêu chí chặt chẽ như các tổ chức tín dụng hay công ty tài chính về quy định ký quỹ, vốn điều lệ, giao dịch bảo đảm, quản lý dư nợ... Vì vậy, trường hợp sàn giao dịch sau khi huy động tiền từ nhà đầu tư mà không tiến hành cho vay, thậm chí đem số tiền đó sử dụng vào mục đích khác rồi thua lỗ dẫn đến sàn giao dịch sụp đổ, nhà đầu tư P2P có thể đối mặt với nguy cơ mất hoàn toàn vốn. Bên cạnh đó, hình thức cho vay này chủ yếu là tín chấp, nên khi đối tượng vay mất khả năng thanh toán và không có tài sản thế chấp thì việc thu hồi vốn là rất khó khăn. Thêm vào đó, do không có quy định của pháp luật nên khó kiểm soát lãi suất cho vay của các doanh nghiệp P2P, có thể xảy ra trường hợp lợi dụng mô hình P2P để cho vay và huy động vốn với lãi suất cao. Đây sẽ là kẽ hở cho tội phạm công nghệ cao hoạt động.

Để ngăn ngừa những rủi ro xảy ra, các cơ quan chức năng cần sớm ban hành các quy định pháp luật nhằm điều chỉnh hiệu quả hoạt động giao dịch thông qua sàn P2P. Trong đó tập trung kiểm soát chặt chẽ để tránh sự biến tướng của loại hình này, quan trọng nhất là phải có hành lang pháp lý thí điểm cho hình thức vay ngang hàng. Trên cơ sở đó giúp khách hàng có thêm nhiều kênh bảo đảm để lựa chọn vay khi cần vốn cho mục đích tiêu dùng hay sản xuất, kinh doanh. Trong khi hành lang pháp lý chưa hoàn thiện, nhà đầu tư hay khách hàng có nhu cầu vay vốn cần cẩn trọng khi quyết định vay vốn với hình thức này để hạn chế rủi ro.

DƯƠNG SAO