QĐND Online – Sáng 11-11, tại hội trường, sau khi Ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh, các đại biểu đã tiến hành thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật này.

Các đại biểu đã tập trung thảo luận một số vấn đề như: Nguyên tắc đầu tư, quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp (DN); phạm vi đầu tư vốn nhà nước vào sản xuất, kinh doanh tại DN theo các hình thức đầu tư; thẩm quyền của Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty trong việc huy động vốn; đầu tư, xây dựng, mua, bán tài sản cố định; đầu tư ra ngoài DN; về đầu tư ra nước ngoài của DN; về tiền lương, tiền thưởng đối với người lao động; tiền lương, thù lao, tiền thưởng đối với người quản lý DN…

Xác định rõ nguyên tắc đầu tư, quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp

Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh. Ảnh: Phạm Kiên – TTXVN.

Theo đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cần làm rõ phạm vi đầu tư vốn nhà nước vào các DN theo các hình thức đầu tư tại Điều 10 và Điều 13. Đại biểu cho rằng phạm vi đầu tư vốn nhà nước để thành lập DN tại Điều 10 vẫn còn rộng và chưa thật cụ thể, khó xác định được giới hạn, danh mục ngành, lĩnh vực cần đầu tư lớn, tạo động lực phát triển cho các ngành, lĩnh vực khác, cải thiện nền kinh tế và phục vụ tái đầu tư nền kinh tế, ổn định phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, quy định rõ hơn những ngành, lĩnh vực nhà nước phải đầu tư 100% vốn; những ngành, lĩnh vực nhà nước chỉ tham gia góp vốn những tỷ lệ vốn góp đạt tỷ lệ chi phối và những ngành, lĩnh vực nhà nước không cần đầu tư vốn để đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa hoặc thoái vốn nhà nước tại DN.

Theo đại biểu Vinh, về quản lý sử dụng vốn, tài sản của DN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ tại Điều 28, khoản 2, điểm d quy định, đầu tư ra ngoài DN, quy định hình thức đầu tư vốn ra ngoài DN là mua công trái, trái phiếu theo đại biểu nên bỏ quy định này vì mục tiêu phát triển công trái, trái phiếu là huy động vốn trong nhân dân. Công trái, trái phiếu do Nhà nước phát hành, trong khi các DN có vốn nhà nước lại dùng phần vốn nhà nước để mua công trái, trái phiếu là không hợp lý, không phù hợp với chức năng kinh doanh của DN.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình Nguyễn Mạnh Cường phát biểu ý kiến. Ảnh: Phạm Kiên – TTXVN.

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình) cũng đồng tình với ý kiến này và cho rằng, quy định đầu tư vốn ra ngoài DN tại khoản 1, Điều 28 cũng chưa chặt chẽ. “Khoản 1, Điều 28 quy định việc đầu tư ra ngoài DN phải phù hợp với chiến lược quy hoạch 5 năm đầu tư và hằng năm của DN. Chúng ta không có cái ràng buộc gì ở đây về mặt pháp luật nên dẫn đến đầu tư phân tán, rồi sẽ lại ra ngoài ngành”, đại biểu nói. Ông cũng cho rằng khoản 1, Điều 10 rất quan trọng vì “nó như là cái khung” nên đề nghị bổ sung thêm một đoạn vào cuối khoản 1, Điều 28 là “phải mua với phạm vi đầu tư vốn thành lập DN theo quy định tại khoản 1, Điều 10”. Vị đại biểu Bình Định cũng đánh giá cao ý kiến của đại biểu Trần Du Lịch (TP Hồ Chí Minh): “Cho anh đầu tư nhưng phải đầu tư trong phạm vi quy định của pháp luật”, tức là có ràng buộc, không đầu tư ra ngoài ngành, phải đầu tư chính ngành, như vậy sẽ chặt chẽ hơn.

Về phạm vi đầu tư bổ sung vốn điều lệ đối với DN đang hoạt động, đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) thống nhất với dự thảo là Nhà nước chỉ nên đầu tư một khoản vốn điều lệ áp dụng đối với DN thuộc phạm vi quy định tại khoản 1 của Điều 10 của luật này. “Với những DN khác đang hoạt động hiệu quả thì nhà nước không nhất thiết phải bổ sung vốn nếu DN không yêu cầu mà nên cho phép DN chủ động huy động vốn từ nhiều nguồn khác nhau. Làm như vậy nhà nước có thể dành nguồn vốn đó đầu tư vào các dự án, công trình quan trọng khác phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội trong điều kiện nguồn lực nhà nước còn hạn hẹp, như vậy vừa tạo quyền tự chủ trong hoạt động sản xuất kinh doanh phục vụ người Việt”, đại biểu Vinh nói.

Đại biểu Đinh Văn Nhã (Phú Yên) thì cho rằng nên bổ sung thêm một chương quan trọng là Quản lý sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào xây dựng kết cấu hạ tầng công cộng của địa phương-thuộc trách nhiệm của chính quyền địa phương. Theo đại biểu đây là nhiệm vụ bức thiết, quan trọng mà chưa biết làm như thế nào. Hiện, các địa phương đã nộp hết về ngân sách Trung ương, còn một số tỉnh, thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh… đang băn khoăn là nộp tiền về Trung ương như các địa phương khác hay là chuyển đổi. “Tôi cho rằng, các địa phương đều bức xúc về đầu tư hạ tầng cơ sở, do đó nên mở rộng phạm vi điều chỉnh thêm một chương về đầu tư hạ tầng địa phương thuộc thẩm quyền của địa phương. Trong đó, có cơ chế để tái cơ cấu vốn, chuyển sang đầu tư hạ tầng. Làm vậy hiệu quả sử dụng vốn cao hơn và pháp luật đồng bộ hơn, chứ như bây giờ mỗi địa phương lại xin cơ chế riêng”, đại biểu Nhã nói.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Yên Đinh Văn Nhã phát biểu ý kiến. Ảnh: Nguyễn Dân – TTXVN.

Về giám sát, kiểm tra, thanh tra hoạt động đầu tư, quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp được thể hiện tại Chương 7, đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cho rằng, đây là nhiệm vụ quan trọng trong quá trình đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của DN, đặc biệt trong bối cảnh nhiệm vụ tái cơ cấu nâng cao hiệu quả hoạt động của DN nhà nước. Đại biểu cơ bản nhất trí với các quy định của dự thảo luật này, nhưng đề nghị Ban soạn thảo quy định rõ hơn phạm vi nguyên tắc giám sát, kiểm tra, thanh tra phải nghiêm túc tuân thủ theo các quy định của pháp luật và phải bảo đảm tính khách quan, chính xác, kịp thời, công khai minh bạch; xây dựng cơ chế nhằm tăng cường phối hợp có hiệu quả giữa chủ sở hữu, cơ quan tổ chức, cá nhân được giao nhiệm vụ trong khâu giám sát, kiểm tra, thanh tra tránh trùng lặp về phạm vi, nội dung, đối tượng, thời gian kiểm tra, thanh tra giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền; đồng thời nghiên cứu luật hóa các quy định dưới luật về hoạt động giám sát, thanh tra, kiểm tra đã được quy định trong các văn bản và thực tiễn đã được áp dụng vào các điều khoản.

Đại biểu Đỗ Văn Vẻ (Thái Bình) lại đề nghị bổ sung vào Điều 7 của dự thảo luật về đại diện chủ sở hữu nhà nước hai khoản với nội dung theo những nguyên tắc sau: Đối với cơ quan chủ sở hữu không nhất thiết trực tiếp tham mưu, soạn thảo chính sách, không trực tiếp tham gia, kiểm soát điều tiết thị trường và thực hiện các nhiệm vụ quản lý tài chính khác. Các cơ quan quản lý nhà nước không can thiệp, áp đặt mệnh lệnh hành chính vào hoạt động kinh doanh, đảm bảo quyền tự chủ kinh doanh của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật. Như vậy với những quy định về mặt nguyên tắc của cơ quan đại diện chủ sở hữu tại Điều 7, Chính phủ sẽ nghiên cứu xây dựng phương án triển khai thực hiện theo quy định tại Luật tổ chức Chính phủ.

Đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng Trần Ngọc Vinh phát biểu ý kiến. Ảnh: Nguyễn Dân – TTXVN.

Tại Điều 32 và 33 của dự thảo về tiền lương, tiền thưởng đối với người lao động; tiền lương, thù lao, tiền thưởng đối với người quản lý DN, đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cho rằng trước tiên phải xác định tiền lương, tiền thưởng, thù lao, đối với người quản lý trong DN là hiệu quả trong hoạt động sản xuất kinh doanh và mức độ hoàn thành nhiệm vụ quản lý, điều hành của từng người quản lý DN. Đặc biệt là đối với DN có vốn nhà nước đầu tư trong lĩnh vực công ích thì đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh dựa trên những tiêu chí nào? Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần quy định rõ các chế độ tiền lương, thù lao, tiền thưởng đối với người quản lý DN do cấp có thẩm quyền bổ nhiệm quy định.

Đánh giá về vấn đề này đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình) cho rằng dự thảo luật này đã có quy định về tiền lương, tiền thưởng cho người lao động gắn với hiệu, năng suất lao động và quy định thanh tra, giám sát quản lý vốn DNNN do nhà nước hoặc sở hữu trên 50%, thì có chế độ tiền lương, thưởng cho người đại diện vốn nhà nước. Bên cạnh đó, đại biểu cũng cho biết, còn có những vấn đề khác liên quan đến hiệu quả quản lý vốn nhà nước tại DN. Theo đại biểu, thực trạng báo chí đã nêu, có lãnh đạo bộ trước khi nghỉ hưu đã bổ nhiệm gần 60 cán bộ cấp vụ, mà có người chưa đủ điều kiện. Không chỉ trong cơ quan nhà nước mà còn diễn ra ở các DN 100% vốn nhà nước và nhà nước nắm cổ phần chi phối. 

“Đây có thể là đặc trưng, chỉ diễn ra ở doanh nghiệp nhà nước. Những vấn đề này cần có sự điều chỉnh, làm sao tăng hơn hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước, tránh gây thát thoát, lãng phí tài sản nhà nước” – đại biểu nhấn mạnh…

Thành lập Tổng cục Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp

Đồng tình với ý kiến của nhiều ĐBQH, đại biểu Phạm Huy Hùng (Hà Nội) kiến nghị Chính phủ cho thành lập Tổng cục Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (trực thuộc Chính phủ), trên cơ sở nâng cấp Tổng Công ty đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) hiện nay với đầy đủ nội dung quy định quyền hạn, trách nhiệm chức năng nhiệm vụ của Tổng Cục quản lý vốn nhà nước và cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước trong việc quản lý toàn bộ vốn đầu tư của nhà nước vào doanh nghiệp Trung ương và địa phương. Cần có quy định Bộ chuyên ngành có chức năng thực hiện chức năng quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp hoạt động trong ngành, tách bạch với chức năng quản lý nhà nước của các bộ ngành, địa phương với chức năng quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, đảm bảo minh bạch rõ ràng. Đại biểu Phạm Huy Hùng nhấn mạnh, cần bổ sung ngay quy định này vào trong luật và không nên để khóa QH sau lại rút kinh nghiệm mới điều chỉnh.

Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Phạm Huy Hùng phát biểu ý kiến. Ảnh: Nguyễn Dân - TTXVN.

Còn theo đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh), hiện tại vốn nhà nước nằm trong các doanh nghiệp nhà nước là hơn 1 triệu tỷ đồng và đang được nằm rải rác, phân tán tại tất cả các bộ, ban, ngành và tại tất cả các tỉnh, thành phố trên cả nước. Sự phân tán này đã dẫn đến việc sử dụng vốn nhà nước không thực sự hiệu quả, thậm chí có chỗ thừa mang gửi ngân hàng lấy lãi suất thấp, trong khi chỗ thiếu lại đi vay vốn với lãi suất cao. Do đó, rất cần một cơ quan chuyên môn quản lý tập trung nguồn vốn này và cơ quan chuyên môn đó chịu trách nhiệm trước 90 triệu cổ đông. QH sẽ là cơ quan đại diện cho người dân để giám sát khoản vốn nhà nước. “Cần mô hình quản lý tập trung và mô hình này có thể áp dụng theo mô hình của Singapore, hình thành lên một Tổng Cục quản lý vốn nhà nước và chịu trách nhiệm báo cáo chi tiết. Cơ quan này sẽ tính toán nên đầu tư vào đâu, đầu tư vào thời gian nào để đạt được hiệu quả cao nhất. Trong thời gian trước mắt khi chưa xây dựng mô hình này, thì việc quản lý tập trung phải nằm ở Bộ Tài chính hoặc Bộ Kế hoạch và Đầu tư”, đại biểu Trần Hoàng Ngân kiến nghị.

PHÚC THẮNG