Phóng viên (PV): Đề nghị ông cho biết tiến độ thực hiện dự án ETC hiện nay?

Thứ trưởng Lê Đình Thọ: Theo chỉ đạo của Quốc hội và Chính phủ, Bộ GTVT đã lập, phê duyệt dự án và tổ chức đấu thầu theo đúng quy định; lựa chọn công nghệ được nhiều nước áp dụng, có chi phí hợp lý, phù hợp với điều kiện giao thông cũng như thói quen và hành vi của người tham gia giao thông tại Việt Nam.

Hệ thống ETC tại các trạm thu phí BOT được chia làm hai giai đoạn. Dự án giai đoạn 1 (do Công ty VETC triển khai thực hiện) có tổng số 44 trạm, gồm 26 trạm trên Quốc lộ 1 và Đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên, 18 trạm trên các tuyến cao tốc và các quốc lộ khác. Đến nay, Bộ GTVT đã đàm phán, ký kết phụ lục hợp đồng BOT với 35/39 trạm, 4 trạm đang tiếp tục đàm phán; các trạm này cơ bản lắp đặt và vận hành ETC, chỉ còn một trạm chưa lắp đặt do phải di dời vị trí. Đối với 5 tuyến cao tốc của Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) thuộc Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp thì không phải ký phụ lục hợp đồng, nhưng mới có trạm thu phí cao tốc Cầu Giẽ-Ninh Bình đang lắp đặt thiết bị ETC và sắp đi vào vận hành, 4 tuyến còn lại chưa triển khai do gặp khó khăn về nguồn vốn.

Dự án ETC giai đoạn 2 áp dụng cho các trạm còn lại trên toàn quốc, gồm 33 trạm. Bộ GTVT tổ chức đấu thầu rộng rãi quốc tế, đã lựa chọn được Liên danh Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội (Viettel) và một số doanh nghiệp về công nghệ là nhà đầu tư.

Trạm thu phí Bắc Ninh trên Quốc lộ 1 đã thực hiện thu phí tự động không dừng.

PV: Như vậy, Công ty VETC được giao toàn bộ dự án ETC giai đoạn 1 với tổng số 44 trạm thu phí BOT bằng hình thức ETC. Vì sao họ đã lắp đặt và vận hành được 38 trạm, một trạm đang lắp đặt, mà lại xin dừng thực hiện dự án, thưa ông?

Thứ trưởng Lê Đình Thọ: Đến thời điểm này, cơ bản các trạm thu phí BOT thuộc dự án giai đoạn 1 đã được lắp đặt, vận hành công nghệ ETC, bước đầu tạo sự thuận lợi cho người sử dụng. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan nên việc triển khai dự án gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, nhất là việc doanh thu hoàn vốn cho dự án ETC không như dự kiến ban đầu, Công ty VETC báo lỗ, trong khi nguồn lực của họ cũng hạn chế.

PV: Ông có thể nói rõ hơn về điều này?

Thứ trưởng Lê Đình Thọ: Thực hiện dự án ETC, Công ty VETC và các nhà đầu tư BOT giao thông ký hợp đồng dịch vụ, theo đó, nhà đầu tư BOT sẽ trích tỷ lệ % số tiền thu phí qua hệ thống ETC để trả chi phí cung cấp dịch vụ ETC cho Công ty VETC. Nhưng hiện nay, tiến độ ký hợp đồng dịch vụ giữa một số nhà đầu tư BOT và Công ty VETC bị chậm do hai đơn vị này chưa thống nhất được mức trích doanh thu. Bên cạnh đó, có 3 nguyên nhân chính dẫn đến nguồn thu của Công ty VETC không được như dự kiến: Một là, nhiều dự án BOT sụt giảm doanh thu so với phương án tài chính ban đầu do lưu lượng phương tiện thấp hơn so với dự báo và chưa được tăng phí theo đúng lộ trình trong hợp đồng, rồi chính sách miễn giảm phí cho các phương tiện ở quanh trạm theo Nghị quyết số 35/NQ-CP của Chính phủ. Hai là, hiện nay, số phương tiện dán thẻ (e-tag) và nộp tiền vào tài khoản giao thông để tham gia dịch vụ ETC chưa cao, mới có khoảng 800.000/3.500.000 xe. Ba là, việc triển khai hệ thống ETC tại 4/5 tuyến cao tốc do VEC quản lý chưa thực hiện được mà nguyên nhân chính là chưa bố trí được nguồn vốn để đầu tư hệ thống thiết bị ETC (Front-End) tại các trạm thu phí do hiệp định vay vốn các dự án đã hết; việc chuyển VEC về Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, trong khi quy định pháp luật về phân cấp, phân quyền giữa Bộ GTVT và ủy ban này chưa rõ ràng cũng ảnh hưởng đến tiến độ chỉ đạo triển khai hệ thống ETC.

Do các khó khăn, vướng mắc như trên, Công ty VETC đã đề xuất dừng triển khai dự án để chuyển giao cho nhà đầu tư khác hoặc Nhà nước nhận lại dự án để tiếp tục thực hiện.

PV: Ông có thể cho biết quan điểm của Bộ GTVT trước việc Công ty VETC đề xuất dừng triển khai dự án ETC giai đoạn 1?

Thứ trưởng Lê Đình Thọ: Sau khi xem xét, Bộ GTVT không đồng ý với đề xuất này mà yêu cầu Công ty VETC phải có trách nhiệm tiếp tục thực hiện hợp đồng đã ký kết. Nếu khó khăn thì các đơn vị phải cùng chia sẻ, bảo đảm hài hòa lợi ích; không thể thấy thuận lợi thì làm, gặp khó khăn thì đùn đẩy. Bộ GTVT sẽ phối hợp với Công ty VETC và các cơ quan, đơn vị có liên quan để từng bước tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc với quyết tâm cao để hoàn thành dự án ETC giai đoạn 1.

PV: Có ý kiến nghi ngờ việc Công ty VETC xin dừng dự án là có sự thỏa thuận ngầm với các nhà đầu tư BOT nhằm kéo dài tiến độ triển khai ETC. Bộ GTVT có tính tới việc này không, thưa ông?

Thứ trưởng Lê Đình Thọ: Chúng tôi đã xem xét rất kỹ. Việc triển khai ETC mang lại nhiều lợi ích cho cả cơ quan quản lý, nhà đầu tư dự án BOT, đơn vị cung cấp dịch vụ ETC, các ngân hàng cho vay vốn và tất cả các chủ xe, tài xế... Công ty VETC đảm nhận dự án giai đoạn 1 đã thực hiện được phần lớn công việc, nếu bỏ dở họ sẽ thiệt hại rất nhiều. Thực tế đúng là có những vướng mắc, khó khăn không chỉ đối với Công ty VETC mà cả các nhà đầu tư BOT giao thông và cơ quan quản lý nhà nước. Bây giờ nước ta mới triển khai hệ thống ETC, lại làm luôn trên phạm vi cả nước, trong khi các hợp đồng BOT ký trước đây không có chủ trương áp dụng ETC và không có chi phí dành cho dịch vụ ETC; chúng ta cũng chưa quy định bắt buộc phương tiện phải dán thẻ sử dụng ETC hay cấm phương tiện chưa dán thẻ ETC đi vào làn ETC. Mặt khác, dự án ETC áp dụng công nghệ mới, thực hiện theo hợp đồng BOO (xây dựng-sở hữu-kinh doanh) cũng là hình thức đầu tư mới, phức tạp, liên quan đến lợi ích nhiều chủ thể nên khó đạt sự đồng thuận…

PV: Theo ông, cần làm gì để giải quyết vướng mắc trong thực hiện dự án ETC?

Thứ trưởng Lê Đình Thọ: Bộ GTVT đã nghiên cứu, tham mưu với Thủ tướng Chính phủ một số giải pháp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc; đồng thời chủ động phối hợp với các đơn vị liên quan để hướng dẫn, đôn đốc chỉ đạo các nhà đầu tư BOT, ETC triển khai thực hiện dự án ETC, cố gắng bảo đảm tiến độ mà Thủ tướng Chính phủ giao là đến hết năm 2019, các nhà đầu tư dự án BOT giao thông (trong dự án ETC giai đoạn 1) phải bàn giao việc quản lý, vận hành trạm thu phí cho nhà cung cấp dịch vụ ETC. Bộ GTVT sẽ xem xét việc dừng thu phí nếu nhà đầu tư chậm triển khai thực hiện ETC trong trường hợp không có lý do chính đáng. Bên cạnh đó, cấm các phương tiện chưa dán thẻ đi vào làn ETC; tăng cường công khai, minh bạch công tác thu phí tại các dự án thông qua việc kết nối, cung cấp dữ liệu ETC. Đặc biệt, bộ sẽ phối hợp với Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tháo gỡ khó khăn về nguồn vốn để triển khai các dự án của VEC, vì hiện nay, vướng mắc nhất chính là ở 4/5 tuyến cao tốc do VEC quản lý. Chỉ đạo Cục Đăng kiểm và các đơn vị liên quan tiếp tục đẩy nhanh tiến độ dán thẻ sử dụng dịch vụ ETC cho các phương tiện, đồng thời yêu cầu tạo sự thuận lợi cho chủ phương tiện nạp tiền và thanh toán qua tài khoản giao thông bằng cách có sự kết nối liên thông tài khoản cá nhân tại các ngân hàng thông qua cổng thanh toán điện tử, khuyến khích người dân tham gia dịch vụ ETC.

PV: Giai đoạn 2 của dự án ETC đang được triển khai thế nào, thưa ông?

Thứ trưởng Lê Đình Thọ: Đối với dự án giai đoạn 2, việc lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ ETC đã được Tổng cục Đường bộ hoàn thành từ tháng 5-2019 (liên danh Viettel và một số doanh nghiệp về công nghệ). Bộ GTVT đang phối hợp với Bộ Quốc phòng chỉ đạo Viettel cùng các đơn vị liên quan sớm hoàn thiện các thủ tục xin phép thành lập doanh nghiệp dự án để có thể triển khai các bước tiếp theo. Việc này cũng phải làm nhanh thì dự án ETC giai đoạn 2 mới bảo đảm tiến độ.

 PV: Trân trọng cảm ơn ông!

HUY QUANG (thực hiện)