Trung tuần tháng 7-1950, các đơn vị chủ lực đã hội quân trên địa bàn hai huyện Quảng Yên, Trùng Khánh (Cao Bằng).

Đầu tháng 8-1950, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tư lệnh chiến dịch tổ chức đoàn cán bộ tham mưu, hậu cần trực tiếp điều nghiên thị xã Cao Bằng-một mục tiêu trọng yếu phải tấn công giải phóng.

Sau cuộc thị sát trận địa, Đại tướng họp Đảng ủy mặt trận mở rộng lấy ý kiến.

Bác Hồ đến sở chỉ huy chiến dịch, nghe Đại tướng Võ Nguyên Giáp báo cáo chủ trương của Đảng ủy mặt trận, Người hỏi.

- Các chú còn phân vân gì không?

Báo cáo Bác, không ạ!- Mọi người đồng thanh.

Bác khẽ gật:

- Tất cả thật sự đồng lòng là tốt, như vậy mới có sức mạnh. Bác cũng đồng ý, phương án này có nhiều cái hay. Đông Khê là điểm xung yếu trong hệ thống phòng thủ của địch ở biên giới, nhưng lại là điểm quân địch tương đối yếu. Vì nó nằm ở giữa hai cụm căn cứ Lạng Sơn và Cao Bằng nên kẻ địch cho rằng ta không dám len vào đánh nó-Bác đưa cánh tay trái lên, co lại rồi trỏ vào khuỷu tay-nếu ta gõ vào đây sẽ rung động đến bả vai và cẳng tay. Đông Khê ví như chỗ này. Bộ đội ta đánh mạnh vào đấy, Lạng Sơn tất phải rung động, không còn gan lì cố thủ nữa, nó phải đi cứu nhau. Ta sẽ dàn quân ở chỗ hiểm mà đánh tất phải thắng. Lúc đó thì ta không đánh Cao Bằng, quân giặc cũng sợ bị cô lập phải rút… (mấy đồng chí ngồi gần đưa tay lên gõ thử vào khuỷu, cánh tay liền bật mạnh ra. Mọi người nhìn, bật cười khúc khích…).

Bác vui vẻ bảo:

- Thế các chú rõ ý Bác rồi chứ?

- Rõ rồi ạ! Tất cả đồng thanh.

Bác quay nhìn đồng chí Trần Đăng Ninh:

- Như vậy là ngành cung cấp của chú đỡ lo phải phục vụ một trận đánh vào chỗ quá rắn, nhưng lại phải vắt chân lên mà chạy mới kịp các cánh quân cơ động truy kích giặc đấy…

Đồng chí Vũ Xuân Chiêm ngồi sau chủ nhiệm Trần Đăng Ninh cứ trố mắt nhìn: “Ôi! Ông cụ nói chuyện chiến trận mà giản dị như việc nhà việc cửa, thiệt dễ hiểu… Công tác vận động cũng phải như vậy mới làm cho quần chúng hiểu rõ chủ trương…”. Chợt thấy anh cán bộ trẻ, tay lăm lăm cây viết chăm chú lắng nghe, đến giờ nghỉ Người vẫy lại, ôn tồn hỏi:

- Chú làm việc cùng chỗ chú Ninh hỉ?

- Vâng ạ!

- Ở cung cấp chú làm việc gì?

- Báo cáo Bác! Cháu làm công tác chính trị ạ.

- Đó là việc tuyên truyền vận động mọi người thực hiện chủ trương đường lối cách mệnh. Công việc đó quan trọng lắm, nhưng phải có cặp tai thính, đôi mắt tinh tường mới làm tốt được. Chú hiểu chứ?

Vũ Xuân Chiêm chưa rõ ý của “ông cụ” nên cứ ngớ ra. Người vui vẻ nói:

- Bác kể chú nghe một chuyện nhé! Một lần Bác ở chỗ làm việc về nhà, chú bảo vệ chào đón, Bác khẽ gật, đưa tay lên miệng nói: Cho Bác chút nước… Chú bảo vệ vào rồi quay ra ngay, đưa thuốc và lửa cho Bác… Mấy chú đứng quanh cười ồ lên: “Bác khát hỏi nước sao lại đưa lửa”… Bác nhận thuốc, đưa mọi người cùng hút và còn can anh em đừng rầy chú ấy, rồi hỏi: “Tại Bác nói không rõ hay tại chú ấy nghe nhầm. Nhưng tại ai thì cũng có bài học là cán bộ nói cho dân nghe phải rõ ràng dứt khoát và cũng chớ làm như chú bảo vệ, dân xin nước, cán bộ lại cho lửa-Bác cười-chuyện chỉ có thế, chú thấy cái tai con mắt, cách nói khi làm công tác tuyên truyền với quần chúng quan trọng thế nào chứ?

Đồng chí Vũ Xuân Chiêm ghi nhớ suốt đời buổi tiếp xúc đầu tiên với Bác Hồ. Từ đấy anh tâm niệm: Làm cán bộ chính trị là người truyền bá giáo dục đường lối chủ trương chính sách của Đảng. Suy ra phải biết thận trọng khi nghe, trung thực thẳng thắn khi nói, chịu trách nhiệm trước nhân dân và cán bộ, chiến sĩ khi làm.

NGUYỄN VIỆT PHƯƠNG (st)