Tuy nhiên, sang năm 2021, việc mua bán, sử dụng sim kích hoạt sẵn có dấu hiệu phức tạp trở lại. Để công tác quản lý thông tin thuê bao di động trả trước đạt hiệu quả hơn, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các nhà mạng và cơ quan quản lý; đồng thời tăng cường các giải pháp ngăn chặn sim kích hoạt sẵn.

Bên cạnh triển khai các quy định của Nghị định số 49/2017/NĐ-CP ngày 24-4-2017 của Chính phủ, Cục Viễn thông, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) hướng dẫn, điều phối các nhà mạng cùng thống nhất thực hiện việc thu hồi và ngăn chặn sim nghi ngờ kích hoạt sẵn thông qua các tiêu chí, nội dung cam kết tại Bản kế hoạch xử lý sim rác được ký kết từ tháng 6-2019. Số liệu thống kê của Cục Viễn thông cho thấy, trong thời gian qua, các nhà mạng đã thu hồi 26 triệu sim kích hoạt sẵn. Từ tháng 7-2020 đến hết tháng 3-2021, 129.000 cuộc gọi có dấu hiệu nghi vấn là cuộc gọi rác và 29,5 triệu cuộc gọi có dấu hiệu lừa đảo bị ngăn chặn.

Nhân viên Tổng công ty Dịch vụ viễn thông VinaPhone hướng dẫn khách hàng kích hoạt thuê bao mới. 

Tuy nhiên, tỷ lệ thuê bao mới trong đầu năm 2021 tăng 10%, con số này cao hơn tốc độ tăng bình quân cả năm 2020 (6%). Theo lý giải của các doanh nghiệp viễn thông, tình trạng trên xảy ra là do tâm lý mong muốn sự tiện lợi của người dùng khi mua bán sim điện thoại.

Trước thực trạng đó, Cục Viễn thông và các nhà mạng đã trao đổi, bổ sung thêm những biện pháp tăng cường xử lý sim kích hoạt sẵn như: Bổ sung trách nhiệm xử lý cá nhân, đơn vị của doanh nghiệp nếu để xảy ra sai phạm; việc kích hoạt thuê bao sẽ được thực hiện trên hệ thống tập trung của doanh nghiệp, bộ phận chịu trách nhiệm kích hoạt sim sẽ thực hiện cuộc gọi video để kiểm tra thông tin. Giải pháp công nghệ video call được tích hợp trên thiết bị đầu cuối tại các cửa hàng của doanh nghiệp viễn thông, thời gian cuộc gọi ngắn đủ để xác thực thông tin thuê bao trước khi quyết định kích hoạt. Nhân viên đại lý, kênh chuỗi chỉ được hỗ trợ bán hàng, nhập dữ liệu thông tin thuê bao.

Phó tổng giám đốc Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) Tô Dũng Thái nhấn mạnh, cách đây hai năm, quan điểm của VNPT là không phát triển thuê bao ồ ạt mà cần đi vào thực chất, thuê bao phải phát sinh cước. Trong khi đó, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội (Viettel), Đại tá Tào Đức Thắng khẳng định, Viettel cùng các nhà mạng đã bàn thảo, thống nhất những giải pháp để nỗ lực ngăn chặn tình trạng sim kích hoạt sẵn.

Các nhà mạng khẳng định, mở rộng thuê bao không phải là cách để doanh nghiệp tăng trưởng tốt. Việc xử lý sim kích hoạt sẵn sẽ tạo tiền đề để phát triển các dịch vụ mới, từ đó tạo ra không gian tăng trưởng mới. Do đó, doanh nghiệp viễn thông đều quyết tâm giải quyết vấn nạn sim không chính chủ trên kênh phân phối nhằm phát triển thị trường viễn thông lành mạnh, bền vững.

Các nhà mạng cũng cho rằng, cần sửa đổi những bất cập hiện có, ví như quy định cụ thể một người được sở hữu bao nhiêu sim. Đồng thời, những giải pháp liên quan đến kỹ thuật cũng cần được nâng cấp, bởi khi khách hàng đăng ký sim chính chủ, hệ thống AI khó nhận diện được giấy tờ tùy thân đã cũ. Vì vậy, theo đại diện các nhà mạng, việc xử lý sim kích hoạt sẵn cần có lộ trình, không thể giải quyết một sớm một chiều.

Phó cục trưởng Cục Viễn thông Lê Văn Tuấn nhận định, để triển khai Mobile Money (sử dụng tài khoản viễn thông thanh toán hàng hóa giá trị nhỏ), một trong những yêu cầu đặt ra là phải bảo đảm chính xác thông tin thuê bao. Doanh nghiệp phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về việc quản lý thông tin thuê bao. Do đó, các nhà mạng cần thống nhất giải pháp về cơ chế cũng như công nghệ khi kích hoạt, quản lý thuê bao di động.

Bên cạnh sự quyết tâm của doanh nghiệp, Cục Viễn thông, Thanh tra Bộ TT&TT cùng Sở TT&TT các địa phương cũng cần thường xuyên kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm.

Thứ trưởng Bộ TT&TT Phan Tâm nhìn nhận, giải quyết vấn nạn rác viễn thông không chỉ cần sự nỗ lực của các doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước cũng phải có trách nhiệm hoàn thiện thêm khuôn khổ pháp lý của mình.

Trong năm 2021, Bộ TT&TT sẽ hoàn thiện trình Chính phủ xem xét ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định số 49/2017/NĐ-CP nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi cũng như hỗ trợ các nội dung, biện pháp cụ thể để doanh nghiệp xử lý tình trạng sim rác; Bộ TT&TT cũng sẽ phối hợp trao đổi với Bộ Công an để thúc đẩy việc kết nối đối soát thông tin giữa cơ sở dữ liệu thuê bao với cơ sở dữ liệu dân cư. Đây là những hành động cụ thể nhằm tạo ra một môi trường không gian mạng an toàn, tin cậy, tạo ra sự chuyển biến thực chất trong quản lý thông tin thuê bao di động trả trước, từ đó ngăn chặn tình trạng cuộc gọi và tin nhắn rác, cuộc gọi có dấu hiệu lừa đảo.

Bài và ảnh: VŨ MY