Tinh luyện đạo đức cán bộ, đạo đức công vụ là quá trình dài và khó khăn

Trước hết phải có cách hiểu thống nhất về đạo đức công vụ trong các cơ quan công quyền. Đó là hệ thống các nguyên tắc, các quy tắc hành vi, văn hóa ứng xử, quy định luật pháp trong công vụ, nhằm điều chỉnh thái độ, hành vi, cách xử sự, chức trách, bổn phận, nghĩa vụ của cán bộ, công chức trong thực thi hoạt động công vụ.

Nhìn rộng hơn, đó còn là sự trung thành của người thực thi công vụ với Đảng, Nhà nước, chính thể, tổ chức; là việc chấp hành nghiêm luật pháp, quy chế, quy định; là hiệu quả hoạt động công vụ; là sự trung thực, tận tụy khi phục vụ nhân dân… 

Để cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy thành công, cần song song tiến hành triệt để các công việc liên quan tới công tác cán bộ; xây dựng sự ràng buộc chặt chẽ về các tiêu chí đạo đức công vụ đối với công tác cán bộ. Đây được coi là gốc rễ của vấn đề. 

Bởi, bộ máy chỉ thực sự tinh nhuệ khi cán bộ không chỉ tinh thông nghiệp vụ, mà đạo đức công vụ phải được đặc biệt coi trọng.

Hãy nhìn thẳng vào thực tế, những năm gần đây, trong khi đa số cán bộ, công chức vẫn giữ được những giá trị chuẩn mực về đạo đức, đạo đức công vụ, thi hành nghiêm chức trách nhiệm vụ, thì xuất hiện một bộ phận cán bộ cấp cao, cấp trung và cả cán bộ cấp cơ sở suy đồi đạo đức; có tư tưởng, hành động lệch lạc khi cho rằng, học hành, phấn đấu cũng chỉ là để kiếm một vị trí tốt mong có cơ hội làm giàu nhanh chóng bằng mọi giá. 

Ảnh minh họa/Ảnh: tuoitre.vn 

Ngoài nhóm này, vẫn còn tình trạng đáng báo động nữa ở nhóm cán bộ, công chức làm việc cầm chừng, không tận tâm với công việc; coi công sở là nơi để tận dụng, từ trang thiết bị cơ quan để làm việc riêng, cho tới xe công, điện thoại, văn phòng phẩm, điện, nước. Trong khi đó, khi tiếp đón nhân dân, giải quyết các công việc thì hách dịch, cửa quyền, sách nhiễu, vòi vĩnh một cách tinh vi hoặc có đôi khi còn trắng trợn. 

Điểm chung của những nhóm người này là thờ ơ với chức trách, nhiệm vụ được giao; làm việc thái độ phục vụ cho xong; vô cảm với những bức xúc của nhân dân; luôn suy bì, tỵ nạnh, kén chọn vị trí công tác, chờ đợi đến “nhiệm kỳ”, tạo dựng ê-kíp… để trục lợi của Nhà nước và nhân dân.

Chính sự yếu kém của một số cán bộ này là cái cớ để các thế lực thù địch lợi dụng, cho rằng, chúng ta không thể tiến hành thành công cuộc cách mạng về tinh gọn; rằng cán bộ hầu hết đều sa sút. 

Trước thực tiễn này, chúng ta đã mạnh dạn chỉ ra những yếu kém, điểm còn tồn tại để thấy rõ rằng: Quá trình tinh gọn bộ máy, tinh nhuệ về chuyên môn và tinh luyện đạo đức cán bộ, đạo đức công vụ là quá trình dài, khó khăn và không hề dễ dàng.

Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ những điểm yếu còn tồn tại này trong phát biểu tại Hội nghị toàn quốc (ngày 1-12-2024) tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”: Phải có liều thuốc đủ mạnh để trị căn bệnh cán bộ làm việc hành chính, máy móc, tiêu cực, nhũng nhiễu, hành dân, hành doanh nghiệp, có lợi ích cá nhân thì mới làm, cố tình làm chậm công việc, xin ý kiến lòng vòng, đổ lỗi cho thể chế, đổ lỗi cho sợ trách nhiệm. 

Đây là lực cản, “điểm nghẽn” làm giảm hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả nền công vụ nước ta; kéo lùi sự phát triển của đất nước; làm mất đi cơ hội đầu tư để phát triển nhanh hơn nữa.

Chính vì thế, cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy và xây dựng một nền công vụ trong sạch nhằm phục vụ tốt nhất cho nhân dân cần có bước đi quyết liệt, khoa học và chặt chẽ; minh bạch trong quy trình công việc; trách nhiệm rõ ràng với tập thể và cá nhân; chấp hành nghiêm các nguyên tắc cơ bản về văn hóa ứng xử, tác phong, đạo đức công vụ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được phân công. 

Từng bước chuyên môn hóa, chuyên nghiệp hóa các chức danh, vị trí việc làm, công việc trong bộ máy. Khi đã nắm vững quy trình, chuyên môn thì thực hiện đúng vai, thuộc bài; đúng thẩm quyền, không chuyên quyền. Lợi dụng vị trí công tác để trục lợi. 

Tất nhiên, ngoài phần về chuyên môn, cán bộ, công chức ấy còn phải đặc biệt đề cao ý thức trách nhiệm; giữ thái độ làm việc trung thực, khách quan trên tinh thần tôn trọng tối đa lợi ích chính đáng của nhân dân; khắc phục khó khăn của cá nhân, đem hết sức mình mà phục vụ nhân dân. Bởi, người dân mong mỏi nhất khi bước chân vào bất kỳ cơ quan công quyền nào chính là thái độ của cán bộ, công chức.

Một số giải pháp nâng cao đạo đức công vụ ở nước ta hiện nay

Nếu cán bộ công chức nào cũng coi mỗi người dân như người thân của mình, sẵn sàng lắng nghe và chia sẻ với nỗi bức xúc của nhân dân chắc chắc sẽ nhận lại sự tin tưởng của nhân dân.

Muốn làm được như thế, mỗi cán bộ, công chức phải luôn đề cao đạo đức công vụ. Đạo đức ấy phải trải qua sự tự rèn luyện, tu dưỡng mà định hình. Chỉ có tự mình rèn luyện thì mới hình thành thói quen và dần trở thành bản lĩnh, nhu cầu tự thân, vượt qua những cám dỗ về vật chất, không bị tha hóa, biến chất trước sự tác động đa chiều của đời sống xã hội, vật chất tầm thường. 

Trong nền kinh tế thị trường, sự so sánh là khó tránh khỏi khi một bên là mức lương thấp, đòi hỏi nhiệm vụ cao, áp lực nặng nề về cơm áo gạo tiền, học hành của con cái… nếu chúng ta không có bản lĩnh, ắt sẽ sa vào chủ nghĩa cá nhân, tìm cách lợi dụng công vụ mà nhũng nhiễu nhân dân để trục lợi.

Cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước đạt được những kết quả tích cực. Ảnh minh họa/baochinhphu.vn 

Phải làm gì để nâng cao đạo đức công vụ đối với cán bộ, công chức công tác trong các cơ quan ở nước ta trong giai đoạn hiện nay? 

Trước hết, cần xây dựng hệ thống văn bản mang tính pháp lý như luật hoặc pháp lệnh về đạo đức công vụ; song song với đó là hoàn thiện các quy định chặt chẽ và kèm theo hướng dẫn thực thi các quy định về đạo đức công vụ.

Đồng thời với đó triệt để tận dụng thành quả cuộc cách mạng về chuyển đổi số nhằm minh bạch hóa thông tin, công việc của từng cá nhân, tổ chức; không tạo ra cơ chế "xin - cho" nhằm xóa bỏ tận gốc căn nguyên và mảnh đất màu mỡ của tham nhũng. 

Trong quá trình này, thông qua nền hành chính số mà đẩy mạnh cải cách các thủ tục, tránh gây phiền hà cho nhân dân.

Tăng cường lực lượng chuyên trách để giám sát sự minh bạch ở những lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tiêu cực, như: Tài chính, quản lý đất đai, nhà cửa, quản lý vốn và tài sản... 

Tuyển dụng đầu vào cán bộ, công chức cũng phải minh bạch, đúng người, đúng việc; đồng thời với đó là một chế độ đãi ngộ xứng đáng cho những cán bộ, công chức tận tâm, tận lực với công việc; có đạo đức công vụ trong sáng, nguyện một lòng phục vụ Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Đẩy mạnh dân chủ. Chỉ khi nào cơ quan công quyền thực sự dân chủ, lúc ấy tiếng nói của những cán bộ, công chức mới được ghi nhận; nhân dân mới có thể kiểm tra, giám sát hoạt động công vụ ở mức cao nhất. Không tạo ra kẽ hở cho những kẻ vụ lợi, suy đồi, tha hóa lợi dụng cơ quan làm nơi kiếm chác. 

Một trong những biện pháp rất quan trọng nữa góp phần nâng cao đạo đức công vụ cho cán bộ, công chức chính là hoàn thiện cơ chế bảo vệ người tố cáo hành vi tham nhũng để nhân dân và các cán bộ, công chức trong bộ máy tích cực tham gia đấu tranh có hiệu quả với biểu hiện và hành vi tiêu cực, tham nhũng, lãng phí.

Cuối cùng là đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông thông qua các cơ quan báo chí, truyền thông đưa ra các bài viết có sức nặng trên hệ thống báo chí cách mạng để tạo thành làn sóng dư luận đấu tranh với cái xấu, biểu dương gương người tốt việc tốt, tích cực thực thi đạo đức công vụ.

Cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy, nâng cao chất lượng và tinh thần phục vụ nhân chắc chắn sẽ thành công. Bởi đội ngũ cán bộ, công chức của chúng ta đang nỗ lực khắc phục mọi khó khăn, một lòng tin theo Đảng, một lòng phục vụ nhân dân, tích cực rèn luyện đạo đức công vụ và chuyên môn; học tập nâng cao trình độ khoa học kỹ thuật… đúng như lời dạy của Bác đối với mỗi cán bộ, công chức: Các cơ quan của Chính phủ từ toàn quốc cho đến các làng, đều là công bộc của dân, nghĩa là để gánh việc chung cho dân, chứ không phải để đè đầu dân như trong thời kỳ dưới quyền thống trị của Pháp, Nhật; Việc gì lợi cho dân, ta phải hết sức làm; việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh. 

NGUYỄN HÒA

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chính trị xem các tin, bài liên quan.