Nhìn lại chặng đường hơn hai mươi năm qua trong lịch sử 80 năm lãnh đạo cách mạng Việt Nam của Đảng, chúng ta có quyền tự hào và khẳng định những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của sự nghiệp đổi mới đất nước do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo. Đất nước ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội; kinh tế tăng trưởng khá nhanh; sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được đẩy mạnh; đời sống của các tầng lớp nhân dân được cải thiện rõ rệt; khối đại đoàn kết toàn dân tộc được tăng cường; chính trị - xã hội ổn định; quốc phòng và an ninh được giữ vững; vị thế đất nước không ngừng được nâng cao; sức mạnh tổng hợp quốc gia được tăng lên rất nhiều,  tạo ra thế và lực mới cho đất nước tiếp tục đi lên với triển vọng tốt đẹp.

Trong khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu 2008-2009, lạm phát chẳng những được kiềm chế về tốc độ mà còn nằm trong vùng kiểm soát; ổn định kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội về cơ bản được bảo đảm; GDP vẫn tăng trưởng khá cao. Hội nghị Liên hợp quốc về thương mại và phát triển (UNCTAD)  đã đánh giá: “Việt Nam nằm trong 15 nước được đánh giá cao về môi trường đầu tư nước ngoài và là điểm đến hấp dẫn cho nguồn vốn FDI trong năm 2010; vẫn là một trong số ít quốc gia đã vượt qua khủng hoảng mà không để lại “sẹo”…”; “vẫn tiếp tục là một trong những nước được quan tâm nhất của các nhà đầu tư”.

Những thành tựu của sự nghiệp đổi mới đất nước chứng tỏ đường lối đổi mới của Đảng ta được bắt đầu từ Đại hội VI, trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh là hoàn toàn đúng đắn, sáng tạo; chứng tỏ con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của nhân dân ta là phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu thế phát triển của thời đại.

Tại Đại hội VI, Đảng ta xác định: “Thái độ của Đảng ta trong việc đánh giá tình hình là nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật”. Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, đến Đại hội VI, thái độ cách mạng này được Đảng ta đặc biệt nhấn mạnh. Đây chính là một cơ sở tư tưởng trực tiếp rất quan trọng của việc đổi mới tư duy lí luận của Đảng ta, trong đường lối đổi mới của Đảng.

Với phương châm “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật”, Đại hội VI của Đảng đã đánh giá, phân tích sâu sắc những thành tựu và những hạn chế, khuyết điểm, sai lầm, trong đó có sai lầm về bố trí cơ cấu kinh tế, cơ chế quản lí, phân phối lưu thông, cải tạo xã hội chủ nghĩa. Đại hội đã coi đó là những sai lầm nghiêm trọng và kéo dài về chủ trương, chính sách lớn, “sai lầm về chỉ đạo chiến lược và tổ chức thực hiện”, “bắt nguồn từ những khuyết điểm trong hoạt động tư tưởng, tổ chức và công tác cán bộ của Đảng”.

Cùng với sự phát triển của công cuộc đổi mới, Đảng và nhân dân ta ngày càng nhận thức và cảm nhận rõ ràng, sâu sắc hơn ý nghĩa thực tiễn và giá trị to lớn của thái độ “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật” đối với sự phát triển đất nước. Không có thái độ như thế thì Đảng ta không thể chỉ ra được, không thể chỉ trúng được những hạn chế, khuyết điểm, sai lầm, và do đó, không thể có được những đột phá trong đổi mới tư duy, đặc biệt là đổi mới tư duy về kinh tế. Đại hội VI của Đảng, vì vậy, được nói tới là đại hội đánh dấu một bước ngoặt trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta, tạo ra bước đột phá lớn và toàn diện, đem lại luồng sinh khí mới trong xã hội, làm xoay chuyển tình hình, đưa đất nước tiến lên. 

Phương châm “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật” không chỉ được thể hiện ở Đại hội VI mà luôn luôn được quán triệt sâu sắc trong các đại hội sau đó, trong suốt quá trình lãnh đạo sự nghiệp đổi mới đất nước của Đảng. Quán triệt phương châm ấy, Đại hội X của Đảng đã đặc biệt nhấn mạnh đến những nguyên nhân chủ quan của những khuyết điểm, hạn chế, khi chỉ ra: “Một bộ phận cán bộ, đảng viên, kể cả một số cán bộ chủ chốt các cấp yếu kém về phẩm chất, năng lực và tinh thần trách nhiệm, vừa thiếu tính tiền phong, gương mẫu, vừa không đủ trình độ, năng lực hoàn thành nhiệm vụ”; đồng thời nhận rõ trách nhiệm đối với những khuyết điểm là “trước hết thuộc về trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, trực tiếp là của Bộ Chính trị”. Đây thực sự là thái độ dũng cảm cộng sản, góp phần quan trọng củng cố và nâng cao lòng tin của các tầng lớp nhân dân đối với Đảng và cán bộ, đảng viên của Đảng.

Nếu nói rằng thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội là bởi công cuộc đổi mới đất nước do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo mang lại, thì cũng cần phải nói rằng thái độ và phương châm đúng đắn, hợp lòng dân trên là điểm khởi đầu và là động lực quan trọng cho sự nghiệp đổi mới đất nước đạt được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử ấy. 

Đổi mới không phải là từ bỏ mục tiêu chủ nghĩa xã hội, mà làm cho chủ nghĩa xã hội được nhận thức đúng đắn hơn và được xây dựng có hiệu quả hơn. Đổi mới là sự nhận thức đúng đắn và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lấy đó làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động; làm phương pháp luận quan trọng nhất để phân tích tình hình, nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, làm cơ sở cho việc hoạch định và phát triển đường lối đổi mới.

“Nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật” được Đảng ta thể hiện không phải chỉ là thái độ, là trách nhiệm chính trị, mà đã thực sự là một thái độ khoa học cộng sản, một phương châm tư duy và hành động cách mạng của Đảng. Thực tiễn hơn hai mươi năm đổi mới đất nước chỉ ra rằng, chỉ có dựa chắc trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và với một thái độ cộng sản, Đảng ta mới nhìn thẳng được sự thật, đánh giá đúng được sự thật, nói rõ được sự thật, mới có được những chủ trương, chính sách đúng đắn, phù hợp với lòng dân đưa đất nước tiến lên. “Nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật” là một nét đẹp làm rạng ngời thêm sự vĩ đại của Đảng ta, làm cho Đảng ta càng thực sự là “đạo đức, là văn minh”.

Kỉ niệm 80 năm ngày thành lập Đảng, toàn Đảng, toàn dân ta đang nỗ lực hướng tới Đại hội XI của Đảng với niềm tin vững chắc vào sự phát triển của đất nước và triển vọng tốt đẹp của dân tộc. Thuận lợi, cơ hội và thời cơ rất lớn; những khó khăn, thách thức và nguy cơ còn nhiều. Cả những khó khăn, nguy cơ do chính sự yếu kém, hạn chế của chúng ta, cần phải được chỉ rõ, chỉ đúng và kiên quyết khắc phục, vượt qua.

Tình trạng tham nhũng, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên đang thực sự là vấn đề rất nhức nhối, làm suy giảm nghiêm trọng giá trị của những thành tựu trong sự nghiệp đổi mới, đe doạ trực tiếp đến sự tồn vong của chế độ và sự lãnh đạo của Đảng, chúng ta phải kiên quyết đấu tranh khắc phục, loại trừ. Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đã có quyết tâm rất cao, có rất nhiều cố gắng trong đấu tranh khắc phục tình trạng này, thu được nhiều kết quả quan trọng, nhưng vẫn chưa được như mong muốn.

Đâu là những cản trở chính của cuộc đấu tranh và làm thế nào để nâng cao hiệu quả của cuộc đấu tranh này? Đó là câu hỏi lớn đặt ra cần phải được giải đáp thỏa đáng. Ở đây, thái độ cộng sản: “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật” đã và đang là động lực quan trọng làm nên những thành tựu của sự nghiệp đổi mới, tiếp tục giúp cho Đảng ta, cho mọi cán bộ, đảng viên của Đảng vượt lên và giành thắng lợi, là nội dung cơ bản của câu trả lời cho vấn đề nêu trên. Không có được thái độ đúng đắn đó thì chúng ta khó có thể có được câu trả lời chính xác và những biện pháp hữu hiệu để giải quyết tình hình.

Hơn lúc nào hết, yêu cầu của sự nghiệp cách mạng Việt Nam trong bối cảnh lịch sử mới đòi hỏi Đảng ta phải quán triệt sâu sắc và thực hiện tốt hơn phương châm “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật”, làm cơ sở để có những quyết sách đúng đắn, phù hợp,  tiếp tục đưa đất nước tiến lên, thực hiện thắng lợi mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

PGS, TS NGUYỄN MẠNH HƯỞNG