.Tại hội nghị, các lãnh đạo đã rà soát tình hình hợp tác thời gian qua; thảo luận các phương hướng lớn của hợp tác giai đoạn mới cũng như trao đổi về một số vấn đề quốc tế và khu vực. Các lãnh đạo ghi nhận, sau 10 năm hình thành, hợp tác Mê Công-Nhật Bản đã đạt được nhiều thành tựu theo định hướng được đề ra là xây dựng một tiểu vùng hòa bình và ổn định lâu dài; phát triển kinh tế, đóng góp tích cực cho hội nhập ASEAN; phát triển bền vững thông qua cơ chế họp cấp cao định kỳ, trao đổi về hợp tác ở các cấp và thực hiện các dự án cụ thể trong các lĩnh vực chuyên ngành cho từng giai đoạn theo các chiến lược 3 năm. 

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cùng lãnh đạo các nước Thái Lan, Myanmar, Nhật Bản, Lào và Campuchia. Ảnh: TTXVN

Các lãnh đạo đã quyết định nâng cấp hợp tác giữa các nước Mê Công và Nhật Bản lên quan hệ đối tác chiến lược. Theo đó, phương hướng hợp tác trong thời gian tới sẽ tập trung vào 3 trụ cột chính gồm: (I) Kết nối sống động và hiệu quả: Tiếp tục xây dựng hạ tầng, tích cực triển khai sáng kiến “Tầm nhìn công nghiệp Mê Công 2.0” và “Quan hệ đối tác mở rộng về cơ sở hạ tầng chất lượng”, trong các lĩnh vực hạ tầng giao thông, viễn thông, năng lượng, thương mại, đầu tư, kinh tế số; (II) Xã hội lấy người dân làm trung tâm với trọng tâm là phát triển nguồn nhân lực trong các lĩnh vực công nghiệp, kinh doanh quốc tế, trí tuệ nhân tạo, tài chính, nông nghiệp và công nghiệp thực phẩm; hợp tác y tế, giáo dục, tư pháp. Hội nghị nhất trí sẽ tổ chức “Năm giao lưu Mê Công-Nhật Bản 2019” nhằm thúc đẩy hiểu biết và giao lưu giữa nhân dân các nước Mê Công và Nhật Bản; (III) Hiện thực hóa một Mê Công xanh, với các nội dung chính gồm tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế và khu vực, đặc biệt là Ủy hội sông Mê Công về quản lý và sử dụng bền vững nguồn nước Mê Công; ứng phó biến đổi khí hậu; hợp tác về cắt giảm, xử lý và tái chế chất thải; bảo tồn và sử dụng bền vững các nguồn lợi thủy sản.

Các nhà lãnh đạo đã thảo luận về các vấn đề quốc tế và khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông và bán đảo Triều Tiên. Lãnh đạo các nước tái khẳng định cam kết chung duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, bao gồm việc tôn trọng đầy đủ các tiến trình pháp lý và ngoại giao, không đe dọa sử dụng hoặc sử dụng vũ lực, phù hợp với các nguyên tắc được công nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982.

Kết thúc hội nghị, các nhà lãnh đạo đã thông qua Chiến lược Tokyo 2018 cho hợp tác giai đoạn 2019-2021 cùng 3 phụ lục danh sách các dự án phối hợp giữa hợp tác Mê Công-Nhật Bản với các chương trình/khuôn khổ hợp tác phát triển toàn cầu và khu vực.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh vai trò và đóng góp của hợp tác Mê Công-Nhật Bản đối với thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN, bảo đảm hòa bình, ổn định và phát triển khu vực. Các dự án hợp tác Mê Công-Nhật Bản đã giúp đem lại sự thay đổi đáng kể về cơ sở hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực, bảo vệ môi trường tại các nước Mê Công. Thủ tướng cũng khẳng định cam kết của Việt Nam tiếp tục phối hợp chặt chẽ cùng Nhật Bản và các nước Mê Công thúc đẩy hợp tác thành công hơn nữa.

Về phương hướng hợp tác giai đoạn tiếp theo, Thủ tướng Chính phủ nêu bật một số ưu tiên bao gồm: (I) Thúc đẩy kết nối giao thông, bao gồm cao tốc Viêng Chăn-Hà Nội, giao thông đường thủy giữa Việt Nam-Campuchia; kết nối năng lượng nội khối Mê Công như hợp tác hiện nay giữa Việt Nam, Lào, Campuchia cũng như giữa khu vực Mê Công với các nước bên ngoài; (II) Cải thiện kết nối hạ tầng mềm, ưu tiên xây dựng và thực hiện các hiệp định, cơ chế phối hợp về tạo thuận lợi cho giao thông, thương mại và kết nối số giữa các nước thành viên; (III) Thúc đẩy kết nối công nghiệp, ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ; (IV) Tăng cường kết nối con người, đặc biệt thông qua giáo dục, đào tạo nghề; ký kết thỏa thuận về công nhận tương đương văn bằng, tín chỉ đào tạo nghề; (V) Hiện thực hóa tầm nhìn chung về một Mê Công xanh với trọng tâm là hợp tác quản lý bền vững nguồn nước, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu và phát triển nông nghiệp thông minh, bền vững.

Thủ tướng Chính phủ cũng đề xuất nghiên cứu và xây dựng Mạng lưới sáng tạo Mê Công-Nhật Bản nhằm tăng cường liên kết, trao đổi giữa các trung tâm nghiên cứu, phát minh sáng chế, trung tâm khởi nghiệp của Nhật Bản và các nước Mê Công. Các đề xuất của Thủ tướng đã được hội nghị đánh giá cao và phản ánh trong các văn kiện của hội nghị.

Về các vấn đề quốc tế và khu vực, Thủ tướng Chính phủ hoan nghênh kết quả tích cực của các cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều và Hàn-Triều, ủng hộ phi hạt nhân hóa toàn bộ bán đảo Triều Tiên một cách hòa bình và tuân thủ đầy đủ các nghị quyết của Hội đồng Bảo an. Thủ tướng khẳng định, Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp cùng Nhật Bản và cộng đồng quốc tế để giải quyết vấn đề nhân đạo, trong đó có bắt cóc con tin, lên án mọi hành động bắt cóc công dân giữa các quốc gia.

Đối với vấn đề Biển Đông, Thủ tướng Chính phủ ghi nhận một số tiến triển tích cực trong trao đổi thương lượng nhưng bày tỏ quan ngại về thực tế còn diễn biến phức tạp ở Biển Đông. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ nêu rõ tính cấp thiết của việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông, kêu gọi tuân thủ Công ước Luật Biển năm 1982 của Liên hợp quốc, thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) có hiệu lực và hiệu quả.

* Sau khi kết thúc hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cùng trưởng đoàn các nước Mê Công đã cùng tham dự họp báo quốc tế để thông tin về kết quả hội nghị.

* Chiều 9-10, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng lãnh đạo các nước Mê Công đã tham dự Diễn đàn doanh nghiệp Mê Công-Nhật Bản với chủ đề "Trung tâm chuỗi giá trị khu vực Đông Nam Á năng động” với sự tham dự của khoảng 600 doanh nghiệp đến từ 5 nước Mê Công và Nhật Bản. Diễn đàn do Tổ chức Xúc tiến Mậu dịch Nhật Bản (JETRO) tổ chức.

Phát biểu trước các nhà lãnh đạo và doanh nghiệp 5 nước Mê Công và Nhật Bản, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, nằm ở trung tâm châu Á phát triển năng động, khu vực Mê Công đang trỗi dậy với tất cả quyết tâm, tiềm năng và sức mạnh của mình. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, trong bối cảnh kinh tế thế giới, khu vực có nhiều yếu tố bất ổn, phức tạp, Việt Nam vẫn duy trì môi trường chính trị xã hội ổn định, cùng với nền tảng kinh tế vĩ mô vững chắc.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, Việt Nam xây dựng Chính phủ liêm chính kiến tạo phát triển, hành động, phục vụ người dân, doanh nghiệp để tạo dựng môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ: “Chính phủ Việt Nam đặt ưu tiên về chất lượng của các dự án đầu tư hơn là số lượng”. 

Thủ tướng khẳng định các kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản luôn được Chính phủ Việt Nam ghi nhận và giải quyết khá kịp thời. Việc thực hiện Sáng kiến chung Việt Nam-Nhật Bản được khởi xướng năm 2003 đã tác động nhiều mặt, được cộng đồng các nhà đầu tư Nhật Bản đánh giá cao, góp phần cải thiện môi trường đầu tư của Việt Nam.

Trên cơ sở đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tin tưởng với tiềm năng của khu vực Mê Công và mối quan hệ tốt đẹp Mê Công-Nhật Bản, khu vực Mê Công nói chung và Việt Nam nói riêng sẽ là điểm đến tin cậy của các nhà đầu tư.

* Cũng trong ngày 9-10, tại Tokyo, tiếp tục các hoạt động trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao Hợp tác Mê Công-Nhật Bản lần thứ 10, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã cùng lãnh đạo các nước Mê Công yết kiến Nhà vua và Hoàng Thái tử Nhật Bản, gặp mặt Liên minh nghị sĩ hữu nghị Mê Công-Nhật Bản và Liên đoàn các tổ chức kinh tế Nhật Bản (KEIDANREN). 

Tại buổi yết kiến của lãnh đạo các nước Mê Công, Nhà vua và Hoàng Thái tử Nhật Bản nhấn mạnh tầm quan trọng của sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau giữa Nhật Bản và các nước Mê Công; mong rằng năm hữu nghị Mê Công-Nhật Bản 2019 sẽ thúc đẩy hơn nữa giao lưu giữa các chính phủ và người dân 6 nước. Thủ tướng Chính phủ đã bày tỏ trân trọng tình cảm thân thiết và sự quan tâm sâu sắc mà Nhà vua, Hoàng Hậu cùng Hoàng gia Nhật Bản đã dành cho Việt Nam và mối quan hệ Nhật Bản-Việt Nam thời gian qua. Thủ tướng cũng khẳng định, Chính phủ và nhân dân Việt Nam đặt ưu tiên cao cho mối quan hệ hợp tác với Nhật Bản, thúc đẩy quan hệ hai nước phát triển ngày càng mạnh mẽ, toàn diện và sâu rộng hơn nữa.

Gặp mặt Liên minh nghị sĩ hữu nghị Mê Công-Nhật Bản, Thủ tướng đánh giá cao vai trò của Liên minh nghị sĩ và mong muốn liên minh tiếp tục có những đóng góp tích cực trong việc thúc đẩy quan hệ hợp tác nhiều mặt và thực chất giữa Nhật Bản với các nước Mê Công. Tại buổi làm việc với Chủ tịch Liên đoàn kinh tế Nhật Bản KEIDANREN và các doanh nghiệp thành viên, Thủ tướng Chính phủ đánh giá cao vai trò cầu nối của liên đoàn trong thúc đẩy đầu tư của Nhật Bản vào khu vực Mê Công; thực tế kinh doanh thành công và những đóng góp của các doanh nghiệp Nhật Bản ở Việt Nam; giới thiệu những thành tựu và tiềm năng của nền kinh tế Việt Nam, định hướng của Chính phủ nhằm giữ vững ổn định chính trị-xã hội, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, hội nhập quốc tế, phấn đấu đưa Việt Nam trở thành nước thuộc nhóm đầu trong ASEAN và hướng tới tiêu chuẩn cao của OECD. Thủ tướng nhấn mạnh sự tương đồng về văn hóa và những giá trị xã hội là nền tảng quan trọng kết nối hai dân tộc Việt Nam-Nhật Bản, tạo điều kiện cho các mối quan hệ kinh tế phát triển. Chủ tịch KEIDANREN Nobuyuki Koga khẳng định, KEIDANREN sẽ tiếp tục thúc đẩy các hoạt động đầu tư của doanh nghiệp Nhật Bản tại Mê Công, cùng hợp tác để xây dựng một khu vực thịnh vượng, phát triển bền vững.

* Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã dự tọa đàm với các doanh nghiệp hạ tầng hàng đầu Nhật Bản và tọa đàm với các tập đoàn tài chính lớn của Nhật Bản do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Hiệp hội Hạ tầng và Bất động sản Nhật Bản và Thời báo kinh tế Nikkei tổ chức.

Tại buổi tọa đàm về chủ đề đầu tư trong lĩnh vực bất động sản và hạ tầng ở Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao trình độ quy hoạch, xây dựng đô thị của Nhật Bản, hoan nghênh các doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư phát triển bất động sản và hạ tầng ở Việt Nam. Thủ tướng đề nghị các doanh nghiệp Nhật Bản ưu tiên đầu tư bất động sản đi đôi với phát triển hạ tầng; chú trọng đầu tư phát triển nhà ở xã hội cho công nhân và người nghèo; phát triển các khu đô thị hiện đại, thông minh, có quy mô lớn; thực hiện tốt từ khâu quy hoạch để sử dụng quỹ đất một cách tối ưu, sử dụng công nghệ và các vật liệu tiên tiến để xây dựng các công trình chất lượng cao.

Dự tọa đàm với các doanh nghiệp tài chính lớn của Nhật Bản, Thủ tướng khẳng định Chính phủ Việt Nam nhất quán thúc đẩy hội nhập, liên kết kinh tế; xây dựng những chính sách quyết liệt nhằm tạo điều kiện tốt nhất và bình đẳng cho các doanh nghiệp.

ĐOÀN CA và TTXVN