QĐND - Ít có mối quan hệ nào thay đổi sâu sắc đến khó tin như giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. 20 năm qua, trong điều kiện thế giới luôn vận động, biến đổi không ngừng, Việt Nam và Hoa Kỳ đã làm nên điều kỳ diệu trong quá trình xây dựng mối quan hệ hữu nghị. Những nhận xét đó một lần nữa được minh chứng sinh động bằng thiện chí và hành động của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Ba-rắc Ô-ba-ma trong chuyến thăm lịch sử của Lãnh đạo cao nhất Đảng Cộng sản Việt Nam đến Hợp chúng quốc Hoa Kỳ...

“Thông điệp hữu nghị” trong ngày đầu tiên

Bắt đầu chuyến thăm chính thức Hợp chúng quốc Hoa Kỳ, điểm đến đầu tiên trong ngày đầu tiên của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam là một địa danh hết sức đặc biệt - Nhà tưởng niệm Tô-mát Giép-phơ-xơn, vị Tổng thống thứ ba của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.

15 giờ chiều (giờ địa phương), cái nắng ở thủ đô Oa-sinh-tơn bỏng rát chẳng khác gì sự oi bức của thủ đô Hà Nội những ngày đầu tháng 7 vừa qua. Mặc cho trời hừng hực nóng, mặc cho những giọt mồ hôi lăn dài trên vầng trán, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và những người bạn Việt Nam-Hoa Kỳ đứng thành từng hàng ngang, lặng lẽ thực hiện nghi thức đặt hoa tưởng niệm, thể hiện sự tôn kính vị Tổng thống Hoa Kỳ có một mối liên hệ đặc biệt với Việt Nam!

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Barack Obama trả lời báo giới sau cuộc hội đàm.

Khi còn là một luật sư trẻ tuổi, T.Giép-phơ-xơn chính là người chấp bút bản Tuyên ngôn Độc lập của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ, được Tổng thống đầu tiên G.Oa-sinh-tơn tuyên đọc vào năm 1776, khai sinh ra Hoa Kỳ với tư cách một quốc gia thống nhất. Sau này, Chủ tịch Hồ Chí Minh, khi viết Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam mới (năm 1945) đã mở đầu bằng trích dẫn trong Tuyên ngôn Độc lập của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ: “Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”. Dành sự tôn kính cho T.Giép-phơ-xơn chính là trao gửi đến chính quyền và nhân dân Hoa Kỳ thông điệp của tình hữu nghị, của khát vọng bình đẳng hợp tác cùng có lợi giữa hai đất nước, hai dân tộc. Đó cũng là sự kế tục quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh được thể hiện trong thư gửi Tổng thống Hoa Kỳ Ha-ri Tru-man (Harry Truman) (tháng 2-1946, không lâu sau khi nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời), bày tỏ mong muốn hai dân tộc cùng xây dựng mối quan hệ “hợp tác đầy đủ”.

T.Giép-phơ-xơn còn là người gắn liền với một câu chuyện bang giao giữa Hoa Kỳ và Việt Nam cách đây mấy trăm năm. Khoảng thập niên 1770, T.Giép-phơ-xơn là con một điền chủ vùng Vơ-gi-ni-a, rất say mê nghề canh nông. Qua một nhà thám hiểm người Pháp từng đến Việt Nam, T.Giép-phơ-xơn biết về một giống lúa cạn ở xứ Đàng Trong (Việt Nam). Năm 1787, khi đang tham gia các cuộc đàm phán thương mại ở Pa-ri, biết tin trong một phái đoàn của Việt Nam có Hoàng tử Cảnh (con trai chúa Nguyễn Ánh) cũng có mặt ở Pa-ri, T.Giép-phơ-xơn đã liên hệ với Hoàng tử Cảnh để tìm giống lúa với hy vọng mang về trồng ở vùng Vơ-gi-ni-a quê hương ông. Thế nhưng, do điều kiện lúc bấy giờ, mong muốn của T.Giép-phơ-xơn chưa thể thành sự thật.

Gần 250 năm sau, trong ngày đầu tiên đến với thủ đô của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ, sau khi đến thăm Nhà tưởng niệm T.Giép-phơ-xơn, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đến dự Lễ chuyển giao máy bay Boeing 787-9 giữa Tập đoàn Boeing và Vietnam Airlines tại Sân bay Quốc gia Rô-nan Ri-gân. Điều này cho thấy lãnh đạo Đảng ta không chỉ quan tâm xây dựng mối quan hệ chính trị giữa hai nước mà còn vun đắp, kết nối hai nền kinh tế ở cách xa nhau nửa vòng Trái đất. Những gì mà T.Giép-phơ-xơn ngày trước chưa thể hoàn thành, thì nay, thông qua tiến trình sau 20 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, Việt Nam và Hoa Kỳ đã từng bước hiện thực hóa. Sẽ chẳng ngạc nhiên khi chứng kiến lúa gạo và nhiều sản phẩm khác nữa của Việt Nam xuất hiện phổ biến trên thị trường Hoa Kỳ và nhiều hàng hóa hiện đại, đắt tiền của Hoa Kỳ cũng hiện hữu ở Việt Nam. Điều đó khẳng định năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường Hoa Kỳ, đồng thời cũng là minh chứng khẳng định Việt Nam không chỉ là bạn mà còn là đối tác quan trọng trong mối quan hệ bình đẳng, hữu nghị với Hợp chúng quốc Hoa Kỳ. Hơn nữa, sự kiện Vietnam Airlines đón nhận máy bay hiện đại của Boeing ở ngay thủ đô Hoa Kỳ là minh chứng cho quyết tâm kết nối hai dân tộc, hai đất nước bằng những chuyến bay của tình hữu nghị!

Xác lập niềm tin từ bên trong Nhà Trắng

Nhà Trắng là điểm đến đầu tiên của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong ngày làm việc thứ hai của chuyến thăm chính thức Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.

Sáng 7-7, tiết trời Oa-sinh-tơn dịu mát hơn ngày đầu tiên. Trong khuôn viên Nhà Trắng, Tổng thống Ba-rắc Ô-ba-ma trong bộ com-lê màu ghi, cà vạt tím than, vui vẻ đón và mời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng bước vào bên trong Nhà Trắng, tiến về phòng Bầu Dục-căn phòng nổi tiếng thế giới-nơi từng diễn ra những cuộc họp bàn lịch sử quyết định nhiều vấn đề trọng đại của Hoa Kỳ và thế giới. Bắt đầu từ lúc 11 giờ 5 phút ngày 7-7, một lần nữa, căn phòng lịch sử này được chứng kiến buổi hội đàm, nhằm làm sâu sắc hơn mối quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ.

Trong phòng Bầu Dục, cuộc Hội đàm giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với Tổng thống B.Ô-ba-ma diễn ra đã vượt quá thời gian dự kiến. Phía bên ngoài, các phóng viên quốc tế và Việt Nam thấp thỏm chờ đợi ở phòng họp báo, rồi tiếp tục nán lại phía hành lang cạnh Vườn Hồng nổi tiếng. Rồi cánh cửa phòng Bầu Dục cũng được mở ra, để các phóng viên vội vã bước vào ghi lại thông tin quan trọng đầu tiên về cuộc hội đàm. Cuộc hội đàm lịch sử đã kéo dài gần 1 giờ 30 phút!

Đón chờ các nhà báo, hai vị lãnh đạo ngồi trên hai chiếc ghế tựa phía cuối phòng Bầu Dục. Tổng thống B.Ô-ba-ma phát biểu trước. Ông cho rằng, Việt Nam-Hoa Kỳ đã có những năm tháng khó khăn, có những điểm chưa tương đồng, nhưng vượt lên tất cả, dựa trên nền tảng lợi ích của nhân dân, trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, hai nước đã đạt được nhiều kết quả tốt đẹp trong quá trình phát triển, đồng thời có nhiều thành quả quan trọng trong xây dựng mối quan hệ hữu nghị. Ngài Tổng thống Hoa Kỳ đánh giá Việt Nam là một đối tác quan trọng, là thành viên tích cực và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, đang nỗ lực tăng cường quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước, cùng chung tay đóng góp vào duy trì hòa bình, ổn định, thúc đẩy hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Trong bộ com-lê kẻ sọc xanh đen, cà vạt đỏ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ngồi trên chiếc ghế mà nhiều nhân vật danh tiếng trên thế giới đã từng ngồi, từ các nguyên thủ quốc gia của các siêu cường cho tới các nhà hoạt động chính trị lừng danh... Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng lịch thiệp mở lời: "Cách đây 20 năm, không ai có thể hình dung tại phòng Bầu Dục của Nhà Trắng diễn ra cuộc gặp thú vị giữa Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam và Tổng thống Hoa Kỳ. Chúng tôi đã có cuộc trao đổi thân mật, xây dựng, thẳng thắn, chân tình. Từ hai nước “cựu thù”, Việt Nam và Hoa Kỳ đã trở thành bạn, rồi đối tác toàn diện và trong tương lai, mối quan hệ đó sẽ còn phát triển tốt hơn nữa, nhờ tầm nhìn chiến lược, sự nỗ lực của lãnh đạo hai nước và sự ủng hộ của nhân dân, vì quan hệ hai nước phù hợp với lợi ích của nhân dân và xu hướng phát triển hiện nay là hòa bình, hữu nghị, hợp tác, phát triển thịnh vượng". Tổng Bí thư quay sang nói với Tổng thống B.Ô-ba-ma: “Quá khứ thì không ai có thể thay đổi, nhưng tương lai thuộc trách nhiệm của chúng ta”. Do đó, thời gian tới hai đất nước sẽ cùng quyết tâm “gác lại quá khứ, vượt qua khác biệt, phát huy tương đồng, hướng tới tương lai”.

Khi cuộc gặp gỡ với báo chí kết thúc, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống B.Ô-ba-ma bắt chặt tay nhau. Hình ảnh này sẽ lan tỏa đến khắp nơi trên thế giới, minh chứng cho một mối quan hệ đã có những bước tiến dài qua chặng đường 20 năm; đồng thời cũng xác lập niềm tin về một chương mới trong quan hệ hữu nghị Việt Nam-Hoa Kỳ thời gian tới.

NGUYỄN TẤN TUÂN

(Ghi chép của Phóng viên Báo Quân đội nhân dân tại Hoa Kỳ)