Tổng Bí thư Tô Lâm: Tiếng nói của đại biểu Quốc hội là tiếng nói của cử tri, của thực tiễn đời sống kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, của những người làm luật

Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú cùng các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: TRỌNG HẢI

Mời Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh: Việc xây dựng văn kiện Đại hội Đảng là một công việc hết sức quan trọng. Dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng đã được Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIV của Đảng nhiều lần chỉnh sửa, chắt lọc, bổ sung. Trung ương đã thảo luận từ Hội nghị lần thứ 11, 12, 13 và Đại hội Đảng các cấp, các đại biểu đã thảo luận dự thảo Văn kiện.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh: Đại hội Đảng lần thứ XIV sẽ là dấu mốc quan trọng trên con đường phát triển của dân tộc ta, có ý nghĩa định hướng tương lai, khơi dậy mạnh mẽ truyền thống yêu nước, tự hào dân tộc, tự tin, tự lực, tự cường, khích lệ, cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta tiếp tục kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội.

Chủ tịch Quốc hội khẳng định, đây là sự lựa chọn đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu thế phát triển của thời đại. Phát huy mạnh mẽ thế và lực; tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. Ảnh: TRỌNG HẢI

Trên cơ sở đó, Chủ tịch Quốc hội bày tỏ, với tinh thần thật sự dân chủ, kỷ cương, xem xét nhiều mặt, cầu thị, lắng nghe, huy động được trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, giới trí thức, các chuyên gia, các nhà nghiên cứu, quản lý, trong đó có ý kiến tham gia của các đại biểu Quốc hội, Quốc hội sẽ nghe về một số điểm mới và những định hướng quan trọng trong dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng; sau đó thảo luận tại tổ về vấn đề này.

Điều này để đảm bảo Báo cáo chính trị của Đại hội Đảng toàn quốc lần này thật sự là một công trình khoa học, kết tinh trình độ lý luận, tầm cao trí tuệ và khát vọng của dân tộc, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, phát triển nhanh, vững chắc, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.

Ngay sau đó, Quốc hội nghe Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo, trao đổi thông tin về một số điểm mới và những định hướng quan trọng trong dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng; tiến hành thảo luận tại tổ về nội dung này.

Chính sách ban hành phải tạo ra thuận lợi chứ không tạo thêm thủ tục

Phát biểu tại phiên họp, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, các đại biểu Quốc hội tiếp tục đóng góp ý kiến với dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng là thực hiện một trọng trách đặc biệt. Đây là khoảng thời gian để những người đang trực tiếp tham gia xây dựng hệ thống pháp luật của đất nước góp ý, hoàn thiện nội dung các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng - những văn kiện định hướng cho con đường phát triển của dân tộc ta trong nhiều năm tới.

Tổng Bí thư nêu rõ, tiếng nói của các đại biểu Quốc hội hôm nay không chỉ là ý kiến góp ý cá nhân, đó là tiếng nói của cử tri mời các đại biểu làm đại diện, là tiếng nói của thực tiễn đời sống kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, là tiếng nói của những người làm luật. Các đại biểu đã tham gia góp ý từ cấp chi bộ, đảng bộ cơ sở, đảng bộ các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố. Với vị thế là đại biểu Quốc hội, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất, cơ quan làm luật, các đại biểu tiếp tục góp ý một tầm cao hơn, với kinh nghiệm sâu hơn, bằng trách nhiệm lớn hơn. Tổng Bí thư bày tỏ mong muốn, các ý kiến đóng góp đều đi thẳng vào những vấn đề căn cốt nhất của thể chế và phương thức tổ chức thực thi quyền lực nhà nước. 

Tổng Bí thư gợi mở một số nhóm nội dung để cùng trao đổi, đào sâu, làm rõ thêm. Trước hết là góp ý về thể chế và pháp luật. Chúng ta đã ban hành luật để quản lý xã hội bằng pháp luật, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Nhưng trong thực tiễn, vẫn còn tình trạng luật thì đúng mà làm thì khó, trên nghị trường thì thông nhưng xuống dưới cơ sở thì lại vướng. 

Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu tập trung nói thật rõ vì sao có những đạo luật, những nghị định, những thông tư ban hành rất công phu, rất dày, nhưng cán bộ cơ sở không dám làm, doanh nghiệp loay hoay xoay xở, người dân lúng túng xuôi ngược. Chỗ nào còn chồng chéo, chỗ nào còn cách hiểu khác nhau giữa các bộ, ngành, chỗ nào trao quyền mà lại buộc người ta phải chịu trách nhiệm vượt quá khả năng kiểm soát của họ. 

“Chúng ta phải hướng tới một hệ thống pháp luật dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thực hiện. Câu chữ trong luật phải ngắn gọn, rõ nghĩa, không đánh đố, không để lại khoảng mờ cho sự lạm dụng hay là sự né tránh. Chính sách ban hành phải đo được bằng tác động, kiểm soát được rủi ro, đặc biệt là phải tạo ra thuận lợi, chứ không tạo thêm thủ tục”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Nêu rõ, một đạo luật tốt không phải là đạo luật viết hay, mà là đạo luật phải đi được vào cuộc sống, Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu cần chỉ rõ, để luật thực sự đi vào cuộc sống, trong văn kiện Đại hội XIV cần bổ sung, điều chỉnh những định hướng gì, chúng ta phải nói thẳng để sửa chữa, khắc phục.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu về dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng tại Kỳ họp thứ mười, Quốc hội khóa XV. Ảnh: TRỌNG HẢI

Để cán bộ dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung

Về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Tổng Bí thư bày tỏ mong muốn, ý kiến của các đại biểu tập trung vào câu hỏi chúng ta đã làm đủ chưa? Để mỗi quyền lực đều phải được ràng buộc trong khuôn khổ pháp luật, được vận hành đúng thẩm quyền, đúng mục đích, đúng lợi ích của nhân dân chưa? Có còn khoảng trống nào khiến người dân cảm thấy muốn thì được mà không muốn thì thôi, còn tình trạng nào mà người dân phải đi xin những thứ lẽ ra họ phải được hưởng hay không? Nếu chưa có câu trả lời đầy đủ, đó chính là chỗ Nhà nước pháp quyền còn chưa hoàn chỉnh. Xây dựng Nhà nước pháp quyền của chúng ta là xây dựng một Nhà nước mạnh nhưng không lạm quyền, có kỷ cương nhưng không xa dân, hành động quyết liệt nhưng phải nhân văn, thuyết phục, có đối thoại. 

Về phân cấp, phân quyền và tổ chức bộ máy, theo Tổng Bí thư, chúng ta cũng đã bàn nhiều năm về vấn đề phân cấp, phân quyền, đã có nhiều nghị quyết, nhiều đề án tinh gọn bộ máy, sắp xếp lại đầu mối, đổi mới lại mô hình chính quyền địa phương. Bây giờ cần phải trả lời cho được hai câu hỏi: Câu hỏi thứ nhất là phân cấp những gì? Cho ai? Đi liền với những điều kiện gì? Câu hỏi thứ hai là cơ chế chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát sẽ như thế nào?

Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu góp ý thẳng vào nội dung này, sát dân hơn thì phải mạnh dạn giao quyền, nhưng giao quyền không phải cứ đẩy việc xuống, đẩy rủi ro xuống, mà giao quyền phải đi cùng với nguồn lực, nhân lực, công cụ và cả vùng an toàn pháp lý, để cho cán bộ dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, chứ không phải chịu trách nhiệm cá nhân một cách oan uổng, khó làm.

Liên quan tới mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, theo Tổng Bí thư, chúng ta đang từng bước sắp xếp lại, hướng tới bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Đây là một nội dung rất mới, rất quan trọng, rất nhạy cảm, liên quan trực tiếp đến đời sống của người dân và của cán bộ ở cơ sở. 

Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu cho ý kiến cụ thể mô hình 2 cấp phải được thiết kế thế nào cho dân không bị xa chính quyền, không bị đứt gãy dịch vụ công, đừng để tuyên bố tinh gọn bộ máy mà sinh thêm ra tầng nấc xin - cho ngoài thực tế. Điều quan trọng hơn nữa là chính quyền cơ sở phải có quyền gì, phải có nguồn lực nào để nhiệm vụ kiến tạo phát triển ở cơ sở, thêm những gì cho hành lang pháp lý cho việc thực hiện các nhiệm vụ này. Cùng với đó là mối quan hệ giữa 3 cấp chính quyền trung ương, tỉnh, thành phố và cơ sở, 3 cấp phải là một chỉnh thể vận hành thông suốt, chia sẻ trách nhiệm và hỗ trợ lẫn nhau, tuyệt đối không để 3 lớp chuyển trách nhiệm cho nhau để nhân dân phải chạy lòng vòng, vòng quanh. 

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: TRỌNG HẢI

Đảng lãnh đạo tuyệt đối, toàn diện nhưng không làm thay, không bao biện, không buông lỏng

Về mối quan hệ gắn bó hữu cơ giữa Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và nhân dân, Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu góp ý thêm cơ chế nào để Đảng lãnh đạo tuyệt đối, toàn diện nhưng không làm thay, không bao biện, không buông lỏng. Chính phủ quản lý, điều hành theo lập pháp, dám chịu trách nhiệm cá nhân. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị xã hội thực sự trở thành cầu nối tin cậy giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Người dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà là chủ thể tham gia giám sát, phản biện và đồng hành. Nếu nói lấy dân làm trung tâm thì phải thiết kế cơ chế để dân có tiếng nói thực chất, có quyền giám sát thực chất, có cơ hội tham gia thực chất vào các vấn đề.

Về vai trò lãnh đạo cầm quyền của Đảng trong hệ thống pháp luật và trong điều hành thực tiễn, Tổng Bí thư nhấn mạnh, Đảng ta là đảng cầm quyền, cầm quyền tức là phải gánh trách nhiệm trước dân về sự phát triển của đất nước, về cuộc sống hằng ngày của nhân dân. Cầm quyền không chỉ đưa ra đường lối, mà còn là tổ chức thực hiện, kiểm tra thực hiện và chịu trách nhiệm về kết quả. Vì vậy, các văn kiện trình Đại hội XIV không thể chỉ nói tăng cường sự lãnh đạo của Đảng theo cách chung chung, phải làm rõ hơn Đảng lãnh đạo để bảo đảm mọi chính sách, mọi đạo luật đều phải thực sự phục vụ nhân dân, phát triển đất nước, giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, giữ ổn định chính trị xã hội, giữ gìn khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Đảng lãnh đạo để chống tư duy cục bộ ngành, cục bộ địa phương, lợi ích nhóm, tiêu cực, tham nhũng, lãng phí. Đảng lãnh đạo để bảo vệ người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. 

Về tinh thần đổi mới tư duy, đổi mới cách làm, đổi mới quản trị quốc gia theo phương châm kiến tạo và vì dân, Tổng Bí thư đề nghị các vị đại biểu đọc văn kiện với tinh thần có điểm nào vẫn còn tư duy cũ, cách nói cũ, cách làm cũ, có điểm nào chúng ta vẫn còn giữ thói quen quản lý theo kiểu xin - cho, trong khi lẽ ra Nhà nước phải đóng góp vai trò kiến tạo, phục vụ cho người dân và cho doanh nghiệp. Chúng ta cũng phải khẳng định rõ hơn mô hình quản trị quốc gia trong giai đoạn tới, quản trị dựa trên pháp luật, minh bạch, dữ liệu tin cậy, hạ tầng số hiện đại, bộ máy tinh gọn, cán bộ liêm chính, kỷ cương đi đôi với phục vụ. Quản trị như vậy là quản trị kiến tạo phát triển, chứ không phải là quản trị xin cho.

Tổng Bí thư cũng đề nghị các đại biểu đóng góp bằng những ví dụ cụ thể từ những ngành, địa phương, lĩnh vực mà mình phụ trách, chỗ nào còn thủ tục rườm rà để làm cho doanh nghiệp nản lòng, chỗ nào cho người dân bức xúc vì đi lại nhiều lần mà không giải quyết được việc, chỗ nào còn chạy cơ chế, chúng ta cũng nêu thẳng, không né tránh, có nhìn thẳng thì mới sửa được những tồn tại, hạn chế đó. 

Về những điểm mới, điểm đột phá, Tổng Bí thư mong muốn các đại biểu góp ý về việc có điểm nào còn đang ở mức chủ trương, định hướng sẽ nghiên cứu, trong khi xã hội còn đang đòi hỏi câu trả lời cụ thể, có lộ trình rõ ràng và có trách nhiệm rõ người, và còn những vấn đề nào chưa được gọi tên đúng mức ở trong văn kiện, còn có nút thắt nào nếu không tháo gỡ bây giờ thì 5 năm tới chúng ta sẽ phải trả giá đắt hơn. 

Cùng với đó, Tổng Bí thư cũng mong việc góp ý kiến thật sự là những cuộc thảo luận thẳng thắn, trách nhiệm, xây dựng. Điều mà Đảng mong muốn, Quốc hội mong muốn, Chính phủ mong muốn và nhân dân mong muốn có một mẫu số chung. Rất cụ thể, rất gần gũi, rất giản dị, đó là đất nước phát triển bền vững, xã hội trật tự, kỷ cương, ấm áp, nhân văn, người dân được bảo vệ và được trao cơ hội vươn lên bằng chính sức lao động của mình. Ai làm đúng pháp luật thì được bảo hộ, ai làm sai thì bị xử lý công bằng, không có vùng cấm, không có ngoại lệ.

Tổng Bí thư đề nghị mỗi đại biểu Quốc hội đóng góp với tư cách người đại diện cho nhân dân, đồng thời cũng với tư cách là đảng viên, cán bộ, những người có trách nhiệm với đất nước, với xã hội, có trải nghiệm thực tiễn sâu sắc, nói lên điều mình thật sự thấy, điều mình trăn trở, điều mình dám chịu trách nhiệm. Tổng Bí thư bày tỏ tin tưởng, với kinh nghiệm công tác, với sự gắn bó rất gần với cử tri, với bản lĩnh của mình, các đại biểu sẽ làm rất tốt trọng trách này, để tiếng nói của các đại biểu đi vào văn kiện và đi vào cuộc sống của nhân dân.

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chính trị xem các tin, bài liên quan.