Để sớm đưa các anh trở về đất mẹ

QĐND - Hội nghị lần thứ 13 giữa hai Ủy ban chuyên trách (UBCT) Chính phủ Việt Nam và Cam-pu-chia tổ chức ngày 8-7 tại TP Hồ Chí Minh thể hiện rõ quyết tâm và trách nhiệm chính trị đối với nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ (HCLS) quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trong các thời kỳ chiến tranh tại Cam-pu-chia, bằng thỏa thuận tiếp tục duy trì 11 đội chuyên trách của Việt Nam trong mùa khô 2014-2015…

Dự hội nghị về phía UBCT Chính phủ Việt Nam có Thượng tướng Nguyễn Thành Cung, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Chủ tịch UBCT Chính phủ Việt Nam làm trưởng đoàn. Về phía UBCT Chính phủ Vương quốc Cam-pu-chia, Đại tướng Pôn Sa Rươn, Tổng tư lệnh Quân đội Hoàng gia, Chủ tịch UBCT Chính phủ Vương quốc Cam-pu-chia làm trưởng đoàn.

Thượng tướng Nguyễn Thành Cung và Đại tướng Pôn Sa Rươn ký và trao đổi Biên bản thỏa thuận hợp tác tìm kiếm, quy tập, hồi hương HCLS mùa khô 2014-2015.

Tập trung cao nhất cho nhiệm vụ đặc biệt

Những cái bắt tay thật chặt, đầy thân thiện giữa cán bộ UBCT Chính phủ Việt Nam và Cam-pu-chia làm cho không khí hội nghị thêm ấm cúng và thắm tình hữu nghị. Con số 15.549 HCLS quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trên đất Cam-pu-chia đã được các đội chuyên trách của Việt Nam tìm thấy, quy tập và hồi hương về nước thể hiện sự hợp tác chặt chẽ, hiệu quả giữa UBCT hai Chính phủ. Phát biểu tại hội nghị, Đại tướng Pôn Sa Rươn khẳng định: “Nhiều bà mẹ Việt Nam tiễn các con của mình lên đường giúp Cam-pu-chia thoát khỏi họa diệt chủng, cũng là lần cuối họ nhìn thấy con mình. Nhân dân Cam-pu-chia được sống trong hòa bình, phát triển như hôm nay một phần là nhờ bộ đội Việt Nam. Các anh, các chị đã không tiếc xương máu hy sinh cho hòa bình, độc lập của đất nước chúng tôi. Giờ đây việc tìm kiếm, đưa các anh về đất Mẹ yên nghỉ, được Thủ tướng Hun Xen cũng như mỗi người dân trên đất nước chùa Tháp coi đó là việc tình nghĩa phải làm ngay, thể hiện sự tri ân sâu sắc với đất nước Việt Nam, các bà mẹ Việt Nam”.

Tình cảm, trách nhiệm của Chính phủ và người dân Cam-pu-chia thực sự là động lực, tiếp sức các đội chuyên trách Việt Nam trong hành trình đi tìm hài cốt đồng đội nhiều hiểm nguy và vất vả. Trong giai đoạn 13 (mùa khô 2013-2014) mặc dù thông tin về nơi an táng các liệt sĩ ngày càng khan hiếm, địa hình thay đổi nhiều, nhưng với nỗ lực, quyết tâm của các đội chuyên trách Việt Nam và sự giúp đỡ của nhân dân Cam-pu-chia, các đội chuyên trách Việt Nam đã tìm kiếm, quy tập, hồi hương được 590 HCLS. Điều này được Thượng tướng Nguyễn Thành Cung đánh giá cao và coi đây là điều kiện thuận lợi để UBCT Chính phủ hai nước đẩy nhanh tiến độ tìm kiếm, quy tập và hồi hương khoảng 4.500 HCLS còn lại trên đất Cam-pu-chia. Thượng tướng Nguyễn Thành Cung nhấn mạnh: “Sự quan tâm của Chính phủ hai nước, sự ủng hộ của chính quyền và nhân dân các địa phương hai nước là yếu tố quyết định để thực hiện thành công kế hoạch mùa khô 2014-2015 và những năm tiếp theo”.

Để thực hiện thắng lợi kế hoạch phối hợp tìm kiếm, quy tập và hồi hương khoảng 500 HCLS trong mùa khô 2014-2015, hai UBCT Chính phủ thống nhất tiếp tục duy trì 11 đội chuyên trách của Việt Nam thực hiện nhiệm vụ trên đất Cam-pu-chia; đồng thời UBCT Chính phủ mỗi nước tiếp tục chỉ đạo các địa phương, đơn vị làm tốt công tác tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin mộ liệt sĩ; phối hợp, tiếp nhận, xử lý có hiệu quả các thông tin chuyển giao cho các đội chuyên trách. Đại tá Đào Văn Rinh, Chính trị viên Đội chuyên trách K91 (Bộ CHQS tỉnh Đồng Tháp) cho biết: “Việc tìm kiếm 500 HCLS trong điều kiện có nhiều khó khăn thực sự là thử thách, nhưng chúng tôi sẽ quyết tâm cao nhất để tìm kiếm và đưa được nhiều hơn các anh về an nghỉ trong lòng đất Mẹ. Trên hành trình ấy, chúng tôi có sự hậu thuẫn, giúp đỡ to lớn của Chính phủ hai nước và người dân Cam-pu-chia”.

Hết lòng giúp đỡ bộ đội Việt Nam

Các cán bộ Đội chuyên trách K71 (Bộ CHQS tỉnh Tây Ninh) kể lại: Khi thấy cán bộ, chiến sĩ của đội vất vả đào bới, tìm kiếm phần mộ liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam, bà Giao Thy, chủ chợ Xô-ri-da, xã Ni Mức, huyện Poi Pét (tỉnh Bần Tia Miên Chay) liền lấy nước mát mời bộ đội Việt Nam. Khu chợ do bà làm chủ vốn là nơi giao lưu buôn bán tấp nập, vậy mà khi đó, gần như toàn bộ khu chợ của bà như một “công trường”. Gia đình bà quyết định họp bàn với các tiểu thương trong chợ ngừng kinh doanh một thời gian để Đội chuyên trách K71 tìm kiếm hài cốt các liệt sĩ tại khu vực này, như một sự tri ân đối với bộ đội và nhân dân Việt Nam. Bà tâm sự: “Tôi có nhà tầng, xe hơi, người dân Cam-pu-chia có cuộc sống ấm no hôm nay là nhờ sự hy sinh ấy”.

Bà Giao Thy và các tiểu thương trong chợ chấp nhận hy sinh quyền lợi để nhường mặt bằng cho Đội chuyên trách K71 tìm kiếm các liệt sĩ hy sinh tại đây. Sau những ngày tìm kiếm vất vả, Đội đã tìm thấy 13 HCLS trong niềm xúc động chung của bà con khu chợ Xô-ri-da.

Ông Hoa Kim Hên, ở TP Se Vây Phon (tỉnh Bần Tia Miên Chay) chấp nhận dỡ ngôi nhà gia đình mình đang ở để Đội chuyên trách K71 tìm kiếm phần mộ liệt sĩ. Kết quả là Đội đã tìm thấy 20 HCLS trong khu đất và nhà ở của gia đình ông. Đại tá Lê Văn Mỹ, Chính trị viên Đội chuyên trách K71 tâm sự: “Đã 12 năm chúng tôi thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập HCLS quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh ở Cam-pu-chia. Đi đến đâu trên đất nước chùa Tháp, chúng tôi cũng đón nhận được tình cảm và sự giúp đỡ đặc biệt của người dân Cam-pu-chia”

Cũng nhờ sự giúp đỡ nhiệt tình của nhân dân Cam-pu-chia, Đội chuyên trách K91 (Bộ CHQS tỉnh Đồng Tháp) đã hoàn thành xuất sắc kế hoạch mùa khô 2013-2014, đạt 500% so với chỉ tiêu đề ra. Đại tá Đào Văn Rinh, Chính trị viên Đội K91 cho biết: “Nếu không có sự chỉ dẫn của ông Hun Êng thì đến nay 102 phần mộ các liệt sĩ mà đội mới tìm thấy vẫn còn an nghỉ ở xã Mê Bol, huyện Svai Antô, tỉnh Prây Veng”.

Chuyện là, Đội chuyên trách K91 đã có nguồn thông tin về nơi an táng của các liệt sĩ trên, nhưng đã 4 lần đội tổ chức tìm đào mà vẫn không tìm thấy. Trong dịp ông Hun Êng, vốn là người dân của làng, trực tiếp chôn cất các liệt sĩ về thăm người cháu, thấy bộ đội Việt Nam đào đất, ông liền hỏi người thân xem họ làm gì. Được người dân cho biết bộ đội Việt Nam đang tìm kiếm các liệt sĩ được chôn cất ở khu vực này, ông liền đến chỉ đúng vị trí nơi an táng để bộ đội Việt Nam đào tìm và Đội chuyên trách K91 đã tìm thấy 102 HCLS.

Còn rất nhiều câu chuyện về sự giúp đỡ của chính quyền và nhân dân Cam-pu-chia với các đội chuyên trách Việt Nam trong công tác tìm kiếm, quy tập HCLS. Trong hành trình ấy, thật khó nói hết những vất vả, khó khăn, thậm chí hiểm nguy mà các đội quy tập phải vượt qua. Đặc biệt, hầu hết anh em của các đội chuyên trách tuổi đời còn trẻ, nhưng luôn thể hiện niềm mong ước cháy bỏng sớm tìm thấy hài cốt của các ông, các bác thuộc thế hệ đi trước đã hy sinh, để sớm đưa về đất Mẹ .

Trước chuyến đi tìm HCLS ở huyện Ô Xa Mát, tỉnh Ốt Đô Miên Chay, Đại tá Lê Văn Mỹ, Chính trị viên Đội rất trăn trở nên chọn ai đi chuyến này bởi đây là chuyến dự báo rất nguy hiểm đối với anh em, do địa bàn đến quy tập còn nhiều bom mìn sót lại sau chiến tranh. Khi tổ chức họp đơn vị về chuyến đi, trái hẳn với lo lắng của anh, các chiến sĩ đều xung phong được tham gia. Hạ sĩ Nguyễn Văn Nhường cho biết: “Dù khó khăn, vất vả, hiểm nguy chúng tôi không quản, miễn sao tìm thấy nhiều các bác, các chú”.

Sự quả cảm của những người lính đi tìm đồng đội của Đội K71 trong chuyến đi ấy được đền đáp xứng đáng với việc tìm thấy 2 HCLS, bảo đảm an toàn tuyệt đối. Tất cả những điều đó cho thấy, cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ quy tập HCLS quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam luôn quyết tâm cao tìm kiếm, hồi hương sớm nhất 4.500 HCLS đang nằm lại trên đất nước chùa Tháp…

Bài và ảnh: ĐỨC DỤC