QĐND Online - “Lần đầu tiên trong lịch sử một nước thuộc địa nhỏ yếu đã đánh thắng một nước thực dân hùng mạnh. Đó là một thắng lợi vẻ vang của nhân dân Việt Nam, đồng thời cũng là một thắng lợi của các lực lượng hoà bình, dân chủ và xã hội chủ nghĩa trên thế giới” (Hồ Chí Minh).
Nước thuộc địa đó chính là Việt Nam và nước thực dân hùng mạnh là Pháp. Cuộc kháng chiến chống Pháp của quân và dân Việt Nam kéo dài suốt 9 năm (1945-1954) ấy đã thành công vang dội. Nhân kỷ niệm 65 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, Báo QĐND Online xin cùng bạn đọc nhớ lại những năm tháng hào hùng đó.
Bài 1: Nam bộ mở đầu kháng chiến
23-9-1945: Ngày mở đầu cuộc kháng chiến của đồng bào Nam bộ chống thực dân Pháp tái xâm lược nước ta.
0 giờ ngày 23-9-1945, thực dân Pháp được sự giúp đỡ tích cực của quân Anh-Ấn đã nổ súng, đánh chiếm hàng loạt mục tiêu quan trọng trong thành phố Sài Gòn, bắt đầu cuộc chiến tranh xâm lược tại Đông Dương. Chúng hy vọng nhanh chóng bình định Nam bộ để làm bàn đạp tiến chiếm miền Trung và Bắc Việt Nam.
Rạng sáng 23-9, Hội nghị liên tịch giữa Xứ uỷ, Uỷ ban nhân dân, Uỷ ban kháng chiến và đại diện của Tổng bộ Việt Minh đã họp cấp tốc tại số nhà 107 đường Cây Mai (Chợ Lớn) hạ quyết tâm chiến đấu và thông qua bản Hiệu triệu của Uỷ ban kháng chiến Nam bộ, kêu gọi: “… Tất cả đồng bào, già, trẻ, trai gái, hãy cầm vũ khí xông lên đánh đuổi quân xâm lược… Từ giờ phút này, nhiệm vụ hàng đầu của chúng ta là tiêu diệt giặc Pháp và tay sai của chúng”.
Sau đó, Uỷ ban nhân dân Nam bộ ra Tuyên cáo quốc dân đề ra những biện pháp cấp bách để đối phó với thực dân Pháp như tổng đình công, triệt để không hợp tác, phá hoại đường giao thông tiếp tế, bao vây, đánh du kích tiêu hao tiêu diệt địch.
Nhất loạt nghe theo và làm theo lời hiệu triệu, quân và dân Sài Gòn ngay từ sớm ngày 23 đã phá nhà đèn, nhà máy nước. Cả Sài Gòn, Chợ Lớn thực hiện triệt để hiệu lệnh tổng bãi công, bãi chợ, bãi họp, không hợp tác với giặc Pháp. Mọi sinh hoạt trong thành phố bị ngừng trệ.
Ở nội thành, 16 khu tác chiến được thành lập. Ở ngoại thành, hình thành ba mặt trận đông, tây và nam thành thế bao vây quân thù. Hơn 350 đội xung phong công đoàn cùng với các đội tự vệ nhanh chóng triển khai chiến đấu.
Chỉ trong vòng một tuần, 138 xí nghiệp và công sở lớn, 22 kho tàng, 4 chợ, 17 đầu máy xe lửa, 51 tàu nhỏ, 200 xe hơi và một số cầu bị đốt phá, gần 300 tên giặc bị đền mạng.
Những ngày tiếp theo, các cuộc chiến đấu ác liệt giữa ta và Pháp đã diễn ra tại các điểm: cầu Bông, cầu Kiệu, cầu Thị Nghè, cầu Muối, cầu Khánh Hội, cầu Chữ Y, Đất Hộ, Tân Định, Phú Nhuận, Đa Cao… gây cho địch nhiều tổn thất.
Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ ra lời kêu gọi kháng chiến
Ngày 26-9-1945: Qua Đài Phát thanh, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư kêu gọi đồng bào Nam bộ anh dũng kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Người nói: “Tôi chắc và đồng bào cả nước đều chắc vào lòng kiên quyết ái quốc của đồng bào Nam bộ… “Thà chết tự do hơn sống nô lệ”. Tôi chắc và đồng bào Nam bộ cũng chắc rằng Chính phủ và toàn quốc sẽ hết sức giúp những chiến sĩ và nhân dân hiện đang hy sinh tranh đấu để giữ vững nền độc lập của nước nhà”.
Cùng ngày, Chính phủ ra lời Hiệu triệu kêu gọi đồng bào toàn quốc: “Tranh đấu để huỷ diệt tất cả hành động xâm lăng của giặc Pháp ở Nam bộ!. Hãy ủng hộ phong trào đấu tranh oanh liệt của đồng bào Nam bộ! Hãy đoàn kết chặt chẽ xung quanh Chính phủ và sẵn sàng hàng ngũ để tranh đấu hy sinh. Chúng ta phải huy động lực lượng của toàn quốc để chuẩn bị một cuộc trường kỳ kháng chiến rất mãnh liệt và một bất hợp tác triệt để, sự thắng lợi cuối cùng nhất định là về tay chúng ta”.