Tôi lớn lên khi hàng cau đã vút cao thẳng tắp. Hàng cau ấy bố tôi trồng lấy quả để bà ăn trầu. Bà nội vốn thích nhai trầu từ ngày còn trẻ. Chẳng thế mà cặp môi quết trầu của bà đỏ thắm, hàm răng nhuộm đen óng như hạt na. Thường khi ở nhà, bà đặt cơi trầu bên khay trà mạn, hễ có bạn già đến chơi là bỏ ra mời, câu chuyện cứ thế nối tiếp nhau ấm cả ba gian nhà. Khách đến chơi vẫn thường hay khen cau giòn, nhiều nước, vị đậm, hạt nhỏ, khi nhai quện với trầu quế, chay hồng, vôi trắng thì nước trầu đỏ thắm. Miếng trầu cay nồng sau đọng lại vị ngọt ở khoang miệng. Khách khen cau ngon, bà vui lắm, càng chăm chút thêm hàng cau.

Tôi vẫn nhớ ngày cưới chú út, những buồng cau vườn nhà được hái xuống để làm lễ vật ăn hỏi. Bà cẩn thận tự tay sắp cơi, phủ khăn hồng điều trên những quả cau. Ánh mắt bà tươi vui lấp lánh, miệng tủm tỉm khen rằng: “Cau xanh tròn đều mười quả như một, râu dài thế này là nhiều lộc lắm!”. Hàng cau sai quả nhưng thứ quả ấy chỉ hợp với người già chứ đám trẻ con chúng tôi thì lại thích cái khác. Ấy là mo cau. Mo cau già rơi xuống là cuộc vui bắt đầu. Lũ trẻ nhà quê kéo nhau bằng mo cau ngoài con đường đất bụi đỏ mờ mà tiếng nói cười ríu ran. Tôi lớn lên bằng những kỷ niệm hồn nhiên như thế.

Đêm trước ngày tôi lên đường nhập ngũ, cả nhà ngồi trước hiên nhà. Dáng cau thon thả đổ bóng xuống sân như người con gái buông mái tóc dài. Trên cao, từng tàu lá lao xao như tâm tình kể chuyện. Miệt mài huấn luyện, cho đến một ngày tôi nghe điện thoại của gia đình mới biết bà ốm nặng. Sau khóa huấn luyện, tôi về thăm bà, ngước nhìn buồng cau già vàng vọt quả rụng quanh gốc. Cau sai mà không có người hái, bà nằm bệt trên giường nên chẳng thể nhai trầu. Hàng cau đứng đó lặng lẽ rụng tàu lá vàng, giàn trầu cỗi cằn dại nắng úa đi.

Bà đã đi xa lâu rồi nhưng hàng cau vẫn được giữ lại trước hiên. Đều đặn mỗi mùa cau lại trổ buồng kết quả. Khi có dịp về nghỉ phép, tôi lựa những quả cau ngon cùng lá trầu xanh mướt đặt trong cơi trầu nhỏ dâng lên trước ảnh bà. Từng sợi khói mảnh vấn vít bay lên hòa lẫn mùi trầm hương nhè nhẹ. Tôi lại hình dung gương mặt phúc hậu của bà đang ngồi bỏm bẻm nhai trầu. Những câu chuyện nồng ấm hơi trầu ấy lại hiện về xúc động thân thương, tưởng như bà vẫn còn ngồi ở đây, giữa căn nhà ăm ắp kỷ niệm này.

VŨ DUY