Ngày nay, trên địa bàn quân khu, tình hình kinh tế-xã hội có những bước phát triển, quốc phòng, an ninh (QPAN) được củng cố, tăng cường, song vẫn còn tiềm ẩn nhiều nhân tố gây mất ổn định. Các thế lực thù địch luôn coi đây là địa bàn trọng điểm (nhất là vùng Tây Nguyên) để thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ hòng chống phá cách mạng nước ta.

Nhận thức rõ vấn đề đó, trong những năm qua, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân khu 5 thường xuyên chăm lo xây dựng và không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ) và chiến đấu. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng, các nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng (QS, QP), nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Đảng ủy, Bộ tư lệnh quân khu đã lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tiến hành đồng bộ, quyết liệt nhiều giải pháp, thực hiện nghiêm Nghị quyết số 765 của Quân ủy Trung ương, Nghị quyết số 75 của Đảng ủy quân khu về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013-2020 và những năm tiếp theo. Theo đó, Đảng ủy, Bộ tư lệnh quân khu phối hợp với cấp ủy, chính quyền các địa phương tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD), thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân (ANND) vững mạnh, trọng tâm là xây dựng các tỉnh, thành phố và huyện (quận, thị xã) trên địa bàn thành khu vực phòng thủ (KVPT) “cơ bản, liên hoàn, vững chắc”, mà điểm cốt lõi xuyên suốt là xây dựng "thế trận lòng dân" ở từng địa phương cơ sở vững mạnh; đẩy mạnh xây dựng lực lượng vũ trang (LLVT) quân khu theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, trong đó lấy xây dựng chính trị làm cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu. Nhờ vậy, nền QPTD, thế trận ANND từng bước được củng cố; khả năng phòng thủ SSCĐ trên cả 3 tuyến (biển, đảo; nội địa; biên giới) được tăng cường. Cơ chế lãnh đạo, điều hành công tác QS, QP theo tinh thần Nghị quyết số 28 của Bộ Chính trị được vận hành đồng bộ từ quân khu đến cơ sở xã (phường, thị trấn). Lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên được chú trọng xây dựng, củng cố cả về chất lượng, số lượng và hiệu quả hoạt động. Công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức QPAN đạt được hiệu quả thiết thực.

Cấp ủy đảng, cơ quan quân sự các cấp và các đơn vị trong quân khu thường xuyên được củng cố, kiện toàn, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, luôn nắm chắc tình hình, nhất là trên các hướng, các khu vực trọng điểm; chủ động phòng ngừa và tham mưu giải quyết tốt các tình huống phức tạp, các "điểm nóng" trên địa bàn. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành huấn luyện có nhiều đổi mới theo hướng “tập trung, thống nhất, đồng bộ, hiệu quả, không chồng chéo”, thực hiện chặt chẽ từ quân khu đến cơ sở. Các cơ quan, đơn vị bám sát phương châm huấn luyện “cơ bản, thiết thực, vững chắc”, coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật sát thực tiễn nhiệm vụ. Kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện quân sự, rèn luyện bộ đội với giáo dục chính trị, định hướng tư tưởng, huấn luyện chuyên ngành binh chủng, hậu cần, kỹ thuật, ứng dụng khoa học công nghệ... Chú trọng bồi dưỡng, rèn luyện cho cán bộ, chiến sĩ bản lĩnh chiến đấu; nắm vững, thành thạo công tác tham mưu tác chiến, tham mưu huấn luyện; trình độ, tác phong chỉ huy, năng lực hiệp đồng tác chiến với các quân-binh chủng; kỹ-chiến thuật, làm chủ vũ khí, trang bị kỹ thuật và cách đánh của ta. Nội dung, chương trình huấn luyện, diễn tập lấy thực hành là chính, sát với địa bàn, nhiệm vụ, phương án, đối tượng tác chiến, nhất là tác chiến phòng thủ bảo vệ biên giới, biển, đảo. Kết quả, 100% nội dung khoa mục huấn luyện, diễn tập đều đạt yêu cầu; tỷ lệ khá, giỏi từng bước được nâng lên và an toàn tuyệt đối.

Các hình thức tổ chức diễn tập được chú trọng về phương pháp chỉ đạo, nhất là diễn tập KVPT quân khu, tác chiến phòng thủ tỉnh, thành phố, diễn tập hiệp đồng các quân-binh chủng của Bộ Quốc phòng và quân khu, diễn tập CH-CQ, CH-TM trên bản đồ và thực địa có một phần thực binh, diễn tập vòng tổng hợp, diễn tập bắn đạn thật, diễn tập thực nghiệm... Trong  5 năm qua, quân khu đã chỉ đạo, điều hành các cơ quan, đơn vị tiến hành các cuộc diễn tập, kết quả đều đạt khá tốt, bảo đảm an toàn tuyệt đối. Qua đó góp phần nghiên cứu, phát triển lý luận và nghệ thuật quân sự, cách đánh của ta trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc; bổ sung, hoàn chỉnh hệ thống phương án, kế hoạch tác chiến các cấp. Đặc biệt, quân khu chỉ đạo, thực hành các nội dung diễn tập cơ chế lãnh đạo, điều hành, chỉ huy thực hiện nhiệm vụ A3 (TNg-18), A2 (ĐNg-19), diễn tập về huy động nhân lực, tàu, thuyền theo Nghị định số 30 và Nghị định số 130 của Chính phủ (CH-20) chặt chẽ, phù hợp với thực tiễn địa bàn, được Bộ Quốc phòng đánh giá cao.

Đối với công tác SSCĐ, Đảng ủy, Bộ tư lệnh quân khu tập trung lãnh đạo tăng cường khả năng phòng thủ, SSCĐ, kịp thời nghiên cứu, dự báo, theo dõi, đánh giá đúng tình hình theo hướng “nắm chắc tình hình, chia sẻ thông tin, thống nhất nhận định”, chủ động phối hợp các lực lượng xử lý kịp thời mọi tình huống, không để bị động, bất ngờ, không để các thế lực thù địch tạo cớ can thiệp, không để xảy ra “điểm nóng”; bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới lãnh thổ, biển, đảo của Tổ quốc và sự ổn định chính trị trên địa bàn, tạo điều kiện cho các địa phương phát triển kinh tế-xã hội. Thường xuyên rà soát, bổ sung, hoàn thiện hệ thống các quyết tâm, kế hoạch, phương án tác chiến và tổ chức luyện tập xử lý các tình huống thuần thục, nhịp nhàng từ lãnh đạo, chỉ huy đến thực hành xử lý của các lực lượng. Đẩy mạnh xây dựng các sở chỉ huy, cụm điểm tựa, căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu phương, căn cứ hậu cần, kỹ thuật, công trình phòng thủ, thiết bị chiến trường, hệ thống thông tin liên lạc, kho tàng... phù hợp với quyết tâm, phương án tác chiến, tạo ra thế phòng thủ liên hoàn vững chắc, phát huy được sức mạnh tổng hợp của các tiềm lực trong KVPT, sẵn sàng xử lý thắng lợi mọi tình huống theo phương châm “xã giữ xã, huyện giữ huyện, tỉnh giữ tỉnh” và sẵn sàng đối phó với các tình huống cao hơn, nhất là chống chia cắt chiến lược miền Trung-Tây Nguyên.

Cùng với nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác huấn luyện, SSCĐ, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân khu còn tích cực thực hiện công tác vận động quần chúng; chủ động xây dựng kế hoạch, tổ chức luyện tập, kịp thời cơ động và phối hợp với các lực lượng thực hiện tốt nhiệm vụ phòng, chống thiên tai, thảm họa, xem đây là nhiệm vụ chiến đấu trong thời bình. Các cơ quan, đơn vị quan hệ chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể địa phương xây dựng chương trình phối hợp hành động, đưa bộ đội hành quân dã ngoại về vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào tôn giáo, vùng căn cứ cách mạng để tuyên truyền vận động nhân dân, giúp dân định canh, định cư, tham gia sản xuất, thực hiện các chương trình xóa đói, giảm nghèo, đền ơn đáp nghĩa... Những việc làm bình dị, cao cả ấy đã góp phần tô thắm bản chất, truyền thống tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ.

Những năm tới, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội đặt ra yêu cầu ngày càng cao. LLVT Quân khu 5 tiếp tục quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của cấp trên về nhiệm vụ QS, QP, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; triển khai quyết liệt, toàn diện các nội dung, biện pháp đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập, SSCĐ, tạo bước đột phá về chất lượng tổng hợp, xây dựng LLVT quân khu “tinh, gọn, mạnh”, bảo vệ vững chắc “vùng biển, vùng trời, biên giới, nội địa và không gian mạng”. Trong đó tập trung thực hiện có hiệu quả 3 khâu đột phá, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, đồng bộ về các mặt: Huấn luyện và đào tạo; xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật và xây dựng tổ chức cơ sở đảng. Nâng cao năng lực tham mưu, quản lý nhà nước về quốc phòng của cơ quan quân sự các cấp; xây dựng các tỉnh (thành phố), huyện (quận, thị xã) trên địa bàn thành KVPT “cơ bản, liên hoàn, vững chắc”; phối hợp với các lực lượng xử lý thắng lợi các tình huống xảy ra, không để bị động, bất ngờ; không để các thế lực tạo cớ can thiệp; phối hợp triển khai toàn diện nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng, ngoại giao nhân dân, hội nhập quốc tế trong lĩnh vực quốc phòng, giữ vững địa bàn chiến lược miền Trung-Tây Nguyên.

 Đại tá LÊ NGỌC HẢI, Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng Quân khu 5