Các đại biểu Quốc hội tán thành sự cần thiết ban hành Luật Quản lý ngoại thương nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013, luật hóa các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, góp phần hoàn thiện chính sách phát triển ngoại thương, tạo lập chính sách phòng vệ thương mại linh hoạt và phù hợp, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong quản lý hoạt động ngoại thương, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, toàn diện.

Các đại biểu đề nghị tiếp tục rà soát sự phù hợp của dự án Luật với Hiến pháp, các văn bản pháp luật khác có liên quan, các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, bảo đảm quyền tự do kinh doanh của tổ chức, cá nhân; công khai, minh bạch danh mục hàng hóa cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu...

Đại biểu Bùi Văn Xuyền (Thái Bình) nêu ý kiến, việc luật hóa 3 pháp lệnh liên quan đến các biện pháp phòng vệ thương mại, hoạt động thương mại biên giới, quyền hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ của thương nhân, thương nhân không có hiện diện tại Việt Nam... đã ban hành từ năm 2002 đến năm 2004 là cần thiết. Tuy nhiên, Tờ trình chưa nói rõ việc tổng kết đánh giá thực hiện 3 Pháp lệnh trên. Đại biểu tỉnh Thái Bình cho rằng, việc luật hóa 3 Pháp lệnh này vào dự thảo Luật Quản lý ngoại thương cũng có phần làm cho mọi người cảm thấy việc quản lý nhà nước về ngoại thương đã trở nên "đồ sộ", ảnh hưởng không tốt đến tâm lý của các nhà đầu tư kinh doanh và môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam. Để phù hợp với Hiến pháp, đại biểu Bùi Văn Xuyền cho rằng, việc cấm và tạm ngừng, hạn chế xuất nhập khẩu thực tế là những biện pháp hạn chế quyền tự do kinh doanh phải được quy định bằng luật, nhưng dự thảo lại giao quyền này cho Chính phủ và Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Công Thương, Bộ trưởng các Bộ là không phù hợp. Đại biểu kiến nghị nội dung này cần quy định trong luật và ban hành Danh mục kèm theo, tương tự như Luật Đầu tư.

Còn theo đại biểu Vũ Tiến Lộc (Thái Bình), mục tiêu của dự thảo Luật là nhằm chấm dứt các biện pháp quản lý ngoại thương mà lâu nay đang được quy định bởi nhiều văn bản của nhiều cơ quan, khiến cho cơ chế quản lý ngoại thương thiếu thống nhất, không minh bạch, gây cản trở cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, dự thảo Luật lại chưa làm được nội dung này. Bên cạnh đó, đại biểu Vũ Tiến Lộc cũng cho rằng, dự thảo Luật lại “ôm đồm”quá nhiều nội dung không cần thiết, làm phát sinh nhiều vấn đề quản lý mới với các tổ chức, cá nhân kinh doanh ngoại thương, làm hạn chế quyền tự do kinh doanh của họ. Đại biểu nêu, có những vấn đề quản lý mặc dù liên quan đến hoạt động ngoại thương nhưng mang tính đặc thù, đã được quy định ổn định trong luật khác nhưng lại đưa vào luật này, vừa khiến hệ thống pháp luật cồng kềnh, vừa giao thêm trách nhiệm quản lý.

Đại biểu Vũ Tiến Lộc cho rằng, dự thảo Luật Quản lý ngoại thương là điển hình của luật khung, luật ống, nhiều vấn đề có thể quy định chi tiết, nhưng dự thảo lại quy định chung chung và đẩy việc cho Chính phủ. Đại biểu bày tỏ băn khoăn, các biện pháp cấm xuất khẩu, nhập khẩu, danh mục các biện pháp này phải tuân thủ các cam kết của WTO hoặc các hiệp định tự do thương mại khác… nhưng tại sao không quy định luôn vấn đề này trong luật mà phải chuyển cho Chính phủ? Tương tự như vấn đề hạn ngạch, giấy phép xuất nhập khẩu, chứng nhận lưu hành tự do… có nội dung không rõ ràng, logic. Đại biểu cũng đưa ra nhận xét dự thảo trao quyền cho Bộ Công Thương trong nhiều trường hợp, nhưng trao quyền không đi kèm với căn cứ, tiêu chí nào nên rất dễ dẫn đến lạm quyền.

Thảo luận về trách nhiệm quản lý nhà nước về ngoại thương, nhiều ý kiến đề nghị dự thảo quy định rõ trách nhiệm quản lý nhà nước về ngoại thương, trách nhiệm của Chính phủ trong việc thống nhất quản lý nhà nước về ngoại thương, trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc chủ trì, phối hợp trong công tác quản lý nhà nước về ngoại thương, trách nhiệm của địa phương, cá nhân người đứng đầu, tránh tình trạng quản lý không thống nhất, chồng chéo, thiếu đầu mối, phối hợp chưa tốt, trách nhiệm không rõ ràng.

leftcenterrightdel
 Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội về dự án Luật Quản lý ngoại thương. Ảnh: TTXVN.

Giải trình làm rõ các ý kiến của đại biểu Quốc hội đã nêu tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh khẳng định, phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật không điều chỉnh và mở rộng sang các lĩnh vực khác đã được điều chỉnh hoặc nêu cụ thể trong Luật Thương mại 2005. Trên thực tế, phạm vi điều chỉnh này rất rộng, đồng thời đã có kế hoạch tiếp tục xây dựng luật mới thay thế Luật Thương mại 2005 để bảo đảm độ phủ, điều chỉnh các hoạt động khác liên quan tới xuất nhập khẩu hàng hóa và thương mại dịch vụ. Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định, quan điểm xây dựng Chính phủ kiến tạo, tạo môi trường hướng tới doanh nghiệp để phục vụ sự phát triển của doanh nghiệp không mâu thuẫn với tên gọi của dự thảo là Luật Quản lý ngoại thương. Dự thảo Luật chỉ xác định những hiệu quả chung của quản lý nhà nước phù hợp với thương mại quốc tế, phù hợp với nguyên tắc của WTO mà Việt Nam có cam kết và là thành viên, theo tinh thần xây dựng môi trường công khai, minh bạch. Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, các ý kiến của đại biểu Quốc hội sẽ được ban soạn thảo tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự án Luật để tiếp tục trình Quốc hội xem xét.

* Cũng trong sáng 7-11, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày tờ trình về dự án Luật Chuyển giao công nghệ (sửa đổi).

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh, nêu rõ: Việc sửa đổi, bổ sung Luật Chuyển giao công nghệ nhằm tạo môi trường pháp lý thuận lợi thúc đẩy hoạt động chuyển giao công nghệ, đổi mới công nghệ, thương mại hóa và ứng dụng các thành tựu khoa học và công nghệ hiện đại, lành mạnh hóa thị trường công nghệ và môi trường kinh doanh ở Việt Nam. Từ đó, góp phần nâng cao năng lực công nghệ của quốc gia và doanh nghiệp, thúc đẩy chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế đi đôi với kiểm soát công nghệ chuyển giao, bảo đảm môi trường xanh và phát triển bền vững đất nước.

Dự thảo Luật Chuyển giao công nghệ (sửa đổi) gồm 7 chương, 62 điều, trong đó sửa đổi 30/61 điều, bổ sung 2 điều mới và bỏ 1 điều, tập trung vào một số vấn đề: Phát triển thị trường khoa học và công nghệ; thương mại hóa công nghệ, kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng, đổi mới công nghệ; tăng cường vai trò quản lý nhà nước đối với hoạt động chuyển giao công nghệ; cơ chế phối hợp và trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước đối với việc thúc đẩy hoạt động chuyển giao, thương mại hóa, ứng dụng và đổi mới công nghệ.

NGUYỄN THẢO