Cơn bão Cytokine còn gọi là hội chứng giải phóng Cytokine, hoạt chất protein được các tế bào miễn dịch tạo ra và đóng vai trò quan trọng trong việc kích hoạt hoạt động của các tế bào miễn dịch.
Cơn bão Cytokine có thể xảy ra trong những trường hợp như: Biến chứng của một số bệnh truyền nhiễm như cúm gia cầm, thủy đậu, Ebola, ...; hội chứng suy hô hấp cấp tính; biến chứng nhiễm trùng huyết; tác dụng phụ của một số thuốc kháng thể đơn dòng dùng trong điều trị ung thư (liệu pháp điều trị miễn dịch); bệnh tự miễn như viêm khớp ở người trẻ tuổi. Cơn bão Cytokine có thể dẫn đến tử vong khi các Cytokine tấn công nhiều cơ quan quan trọng trong cơ thể như phổi, gan.
    |
 |
| Cytokine có thể tấn công và làm suy yếu nhiều cơ quan quan trọng trong cơ thể. (Ảnh minh họa: suckhoedoisong.vn) |
Những bệnh nhân mắc hội chứng cơn bão Cytokine có các biểu hiện lâm sàng đa dạng. Một số bệnh nhân có những biểu hiện nhẹ giống như cảm cúm, một số khác có những triệu chứng nghiêm trọng có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh. Nhìn chung, biểu hiện lâm sàng của hội chứng cơn bão Cytokine là sốt, ớn lạnh, mệt mỏi, sưng các chi, buồn nôn, đau nhức cơ và khớp, đau đầu, phát ban, ho, khó thở, thở nhanh, co giật, ảo giác, phản ứng kém, tim đập nhanh, tụt huyết áp. Các biểu hiện cận lâm sàng trên bệnh nhân hội chứng cơn bão Cytokine cho thấy, nồng độ oxy trong máu giảm xuống thấp, huyết áp mở rộng, nồng độ nitơ trong máu tăng cao…
Đối với bệnh nhân nhiễm Covid-19, khi virus xâm nhập vào tế bào, chúng sẽ nhanh chóng tự nhân bản và kích hoạt các tế bào miễn dịch gửi tín hiệu cho cơ thể để chiến đấu với virus. Những bệnh nhân với hệ miễn dịch khỏe mạnh có thể bảo vệ cơ thể khỏi virus sẽ không xuất hiện các triệu chứng như sốt nhẹ hoặc ho, mặc dù những bệnh nhân này vẫn có khả năng lây truyền virus cho người khác.
Ở một số trường hợp, hội chứng cơn bão Cytokine khiến hệ miễn dịch phải phản ứng liên tục và kéo dài. Lúc đó, việc giải phóng quá nhiều Cytokine sẽ nhanh chóng đẩy cơ thể vào tình trạng bị kiệt sức. Những Cytokine này tấn công vào phổi và làm phá vỡ các mô phổi. Khi đó, những túi khí nhỏ chứa chất lỏng trong mô phổi bị rò rỉ sẽ gây ra viêm phổi và làm thiếu hụt oxy trong máu. Khi phổi bị tổn thương nặng và gây ra hội chứng suy hô hấp cấp tính, các cơ quan khác bắt đầu bị ảnh hưởng và dẫn đến tình trạng suy đa tạng. Nếu không được điều trị, hội chứng bão Cytokine ở bệnh nhân Covid - 19 có thể gây tử vong.
Trong thời gian điều trị bệnh nhân Covid-19, đội ngũ y tế nhận ra rằng chìa khóa để cứu sống bệnh nhân Covid-19 là làm dịu cơn bão Cytokine. Theo đó, một số loại thuốc đã được đưa vào điều trị, trong đó có thuốc Tocilizumab, một loại thuốc trị viêm khớp dạng thấp. Các kết quả thử nghiệm lâm sàng cho thấy, Tocilizumab tác dụng làm giảm nguy cơ tử vong, rút ngắn thời gian thở máy và nằm viện của bệnh nhân.
Thuốc có tác dụng ức chế một loại Cytokine gọi là Interleukin-6 (IL-6). Các nghiên cứu trước đó chỉ ra rằng lượng IL-6 cao dẫn đến tình trạng suy hô hấp và tử vong. Tocilizumab có tác dụng làm giảm những triệu chứng này.
Hiện nay, một số loại thuốc tương tự ngăn chặn hoạt động của những Cytokine cụ thể cũng cho kết quả đầy hứa hẹn, trong đó có thuốc Kineret, loại thuốc có tác dụng vô hiệu hóa phân tử khác là IL-1. Thử nghiệm Kineret trong điều trị Covid-19 đang có kết quả khả quan.
LINH AN (Tổng hợp)