Theo báo cáo của Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), tình hình sử dụng thuốc lá mới, nhất là thuốc lá điện tử đang gia tăng nhanh chóng. Chỉ trong vòng 2 năm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh (13 đến 15 tuổi) đã tăng từ 3,5% (năm 2022) lên 8% (năm 2023). Ở người trên 15 tuổi, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử cao ở nhóm tuổi trẻ từ 15 đến 24 tuổi với tỷ lệ là 7,3%; nhóm tuổi 25 đến 44 tuổi với tỷ lệ là 3,2%; nhóm tuổi 45 đến 64 tuổi là 1,4%. Tuy nhiên, công tác phòng, chống tác hại thuốc lá vẫn còn nhiều thách thức rất lớn. Chưa ở đâu thuốc lá rẻ như ở Việt Nam, chưa ở đâu thuốc lá dễ tiếp cận như ở Việt Nam. Bên cạnh đó là sự gia tăng tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở phụ nữ, ở giới trẻ.

Theo các chuyên gia y tế, thuốc lá truyền thống gây chết từ từ nhưng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có thể gây hậu quả ngay lập tức, thậm chí tử vong. Vì thế, chúng ta cần nỗ lực nhiều hơn nữa để cùng nhau ngăn chặn, đẩy lùi "đại dịch" thuốc lá, trong đó có xem xét sửa đổi luật. Các chuyên gia y tế cũng lo ngại rằng, nếu không có những biện pháp mạnh mẽ thì thành quả phòng chống tác hại thuốc lá của Việt Nam trong nhiều năm qua sẽ “đổ sông, đổ bể”.

Triển khai nhiều biện pháp để bảo vệ những thành quả của công tác phòng, chống tác hại thuốc lá. Ảnh: KIẾM HOÀN

Bác sĩ Nguyễn Thị An, Giám đốc Tổ chức HeathBridge Việt Nam chia sẻ, khói thuốc lá chứa 7.000 hợp chất độc hại, 69 hợp chất gây ung thư. Với chất nicotine trong thuốc lá sẽ gây nghiện, ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ. Khói thuốc gây nên những tác động nghiêm trọng tới trẻ trong suốt giai đoạn từ khi thụ thai, thơ ấu và thanh thiếu niên. Việc sử dụng thuốc lá sớm ở trẻ em và thanh thiếu niên gây nghiện sớm, khó cai hơn, ảnh hưởng sớm đến sức khỏe, sự phát triển não bộ, khả năng học tập, khả năng lao động, chất lượng về nòi giống. Ước khoảng 15 triệu người hút thuốc (năm 2020), Việt Nam là một trong số các quốc gia có số người hút thuốc lá cao nhất trên thế giới.

Một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn tới việc tỷ lệ hút thuốc lá ở Việt Nam còn cao và giảm chậm là do thuế thuốc lá của Việt Nam còn rất thấp. Giá thuốc lá rẻ, làm tăng khả năng tiếp cận và mua thuốc lá của thanh thiếu niên và người nghèo. Bên cạnh đó, trên thị trường, xuất hiện các sản phẩm mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng… Các sản phẩm thuốc lá mới này lại dễ dàng mua qua mạng xã hội facebook và sàn thương mại điện tử, tất nhiên được núp dưới bỏ bọc là sản phẩm mỹ, hoặc đồ chơi trẻ em.

Mặt khác, do việc thực thi các quy định pháp luật, xử lý vi phạm còn yếu dẫn đến các hành vi vi phạm liên quan đến bán thuốc lá, quảng cáo,  khuyến mại thuốc lá, hút thuốc lá tại nơi có quy định cấm,… vẫn còn phổ biến; thanh thiếu niên có thể mua thuốc lá dễ dàng mà không bị từ chối; giá thuốc lá ở Việt Nam đang ở mức rất rẻ, dễ tiếp cận với thanh thiếu niên, người có thu nhập thấp,…

Trên thị trường xuất hiện nhiều loại thuốc lá thế hệ mới nhưng chưa có quy định cụ thể để quản lý, xử phạt vi phạm, dẫn tới việc kinh doanh buôn bán và sử dụng tràn lan. Thời gian tới, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác quản lý, xử lý các vi phạm liên quan. Có chế tài xử lý nghiêm những cơ sở kinh doanh quảng cáo, khuyến mại, tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng với mọi hình thức. Đặc biệt, cần thực hiện nghiêm Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá nhằm cấm triệt để người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá; sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá. Đẩy công tác mạnh truyền thông, nhằm nâng cao hiểu biết của người dân về tác hại của thuốc lá và trách nhiệm của các bậc cha mẹ, giáo viên trong nhà trường, trẻ em trong phòng, chống tác hại của thuốc lá.

AN AN

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Y tế xem các tin, bài liên quan.