Đầu năm 2018, Chính phủ ra Nghị quyết số 01/2018/NĐ-CP, trong đó đề ra mục tiêu cắt giảm, đơn giản hóa 50% điều kiện kinh doanh xong trước ngày 30-10-2018. Thực tế, tính đến hết quý II-2018, Bộ Kế hoạch và Đầu tư thống kê, có 378 điều kiện kinh doanh (chiếm 13%) được bãi bỏ, sửa đổi, đơn giản hóa, cụ thể: Chính phủ đã ban hành nghị định về cắt giảm các điều kiện kinh doanh thuộc quản lý chuyên ngành của Bộ Công Thương phụ trách.

Điều này khiến các doanh nghiệp ngày càng kỳ vọng lớn hơn và cho rằng, động thái này của Chính phủ sẽ là khâu đột phá nhằm cải cách, “cởi trói” cho doanh nghiệp, giúp môi trường kinh doanh thông thoáng, bắt nhịp nhanh và hội nhập với môi trường đầu tư khu vực, quốc tế. Bởi theo phân tích của các nhà kinh tế, các điều kiện kinh doanh là cơ sở pháp lý để các bộ, ngành làm tốt công tác quản lý Nhà nước về các nội dung chuyên môn được phân công. Thế nhưng, theo thời gian, những điều kiện kinh doanh ấy đã trở thành “lực cản”, làm cho môi trường kinh doanh bị bó hẹp, khiến doanh nghiệp phải mất nhiều thời gian, công sức, kinh phí để đáp ứng.

Tuy nhiên, cũng theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, việc cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh của các bộ, ngành, như: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Bộ Y tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Giáo dục và Đào tạo và Ngân hàng Nhà nước... vẫn đang trong quá trình xây dựng; các bộ: Lao động, Thương binh và Xã hội; Tư pháp mới chỉ có phương án cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh thông qua Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng. Còn theo báo cáo của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), các quy định hiện hành khiến doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu mất trung bình là 76 giờ, cao gần gấp ba lần so với các nước trong nhóm ASEAN 4. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, việc cắt giảm, đơn giản các điều kiện kinh doanh hiện chưa triệt để vì các bộ, ngành làm theo phương pháp cũ: Bộ trưởng giao cho các vụ, cục đang thực hiện nhiệm vụ cấp phép lại là cơ quan chủ trì soạn thảo phương án hay chủ trì soạn thảo các nghị định, thông tư cải cách cấp phép này thì sẽ không hiệu quả. Và tiến độ thực hiện sẽ chậm vì các cơ quan này không dám tự ý cắt bỏ đi quyền lợi quản lý có trong các điều kiện cũ đã ban hành. Và có lẽ, đây chính là nguyên nhân “trên nóng dưới lạnh” mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã kết luận trong các cuộc họp gần đây.

Thế nên, việc giải bài toán “trên nóng dưới lạnh” theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ cần phải được các bộ, ngành quán triệt và thực hiện rốt ráo, quyết liệt, trong đó cần cả sự dũng cảm từ bỏ quyền lợi và có phương pháp trên cơ sở đặt mục tiêu cải cách môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng lên trên hết. Có như vậy, hiệu quả mới đạt được tiến độ và kỳ vọng mà Chính phủ đề ra.

TRUNG THÀNH