PGS, TS Lương Ngọc Khuê cho biết, trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, F0 mất dấu, nguy cơ dịch lan rộng, trong khi nguồn lực xét nghiệm còn hạn chế, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh đã sớm đề xuất lãnh đạo Bộ Y tế phương pháp xét nghiệm gộp mẫu (pool) để xét nghiệm Realtime RT-PCR phát hiện virus SARS-CoV-2. Việc gộp mẫu giúp tiết kiệm nguồn lực, cho kết quả nhanh, giúp đẩy nhanh xét nghiệm sàng lọc, phát hiện sớm khối lượng lớn các ca bệnh nghi ngờ, các đối tượng tiếp xúc F1 và những người nguy cơ để hạn chế lây lan trong cộng đồng, hạn chế tình trạng tử vong, tiết kiệm được nhân lực, nhất là khi các vật tư xét nghiệm dự kiến còn kéo dài. Đây cũng là phương thức được nhiều nước áp dụng, trong đó có Hoa Kỳ.

leftcenterrightdel
Truy tìm virus SARS-CoV-2 tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Đà Nẵng. Ảnh: LÊ BẢO

Phương pháp xét nghiệm gộp mẫu (pool) là phương thức xét nghiệm lấy một phần của một trong các mẫu để đưa vào gộp và tách chiết, xét nghiệm, phần còn lại của các mẫu được bảo quản để xét nghiệm riêng rẽ lại lần 2 nếu xét nghiệm mẫu gộp dương tính. Ngày 3-8, Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long đã nhất trí về chủ trương và giao Cục Quản lý Khám, chữa bệnh chủ trì với các đơn vị liên quan họp bàn về vấn đề này để áp dụng trong trường hợp cần xét nghiệm lượng mẫu lớn, diện rộng, thời gian trả kết quả nhanh, bảo đảm quy trình chặt chẽ, khoa học. Hiện Bộ Y tế đã cho phép thực hiện phương pháp gộp mẫu (pool) xét nghiệm Realtime RT-PCR để phát hiện virus SARS-CoV-2. Đây được coi là đề xuất đột phá của Cục Quản lý Khám, chữa bệnh và sự thống nhất ủng hộ của lãnh đạo Bộ Y tế trong bối cảnh việc xét nghiệm đang phải tiếp tục mở rộng đối với các đối tượng nguy cơ.

Song song với việc trình lãnh đạo Bộ Y tế, ngày 5-8, Đà Nẵng áp dụng phương pháp xét nghiệm gộp mẫu đối với một số khu vực cộng đồng dân cư có số lượng mẫu xét nghiệm lớn (bỏ nhiều mẫu vào ống xét nghiệm để cho ra xét nghiệm gộp), phương pháp này cho ra kết quả nhanh hơn rất nhiều so với xét nghiệm từng mẫu, cũng là cách để Đà Nẵng đẩy nhanh tốc độ xét nghiệm nhằm phát hiện bệnh nhân Covid-19 trong cộng đồng; trong khi các điều kiện xét nghiệm cũ chưa đủ nguồn lực.

Nhận thức được tầm quan trọng, ý nghĩa của phương pháp gộp mẫu (pool) thực hiện xét nghiệm Realtime RT-PCR để phát hiện SARS-CoV-2 và thấy cần phải sớm ban hành quy trình gộp mẫu, bảo đảm khoa học, chặt chẽ, ngày 7-8, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh đã tổ chức họp Hội đồng Chuyên môn xem xét áp dụng phương pháp xét nghiệm gộp mẫu (pool). Trong cuộc họp, đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam đã ủng hộ chiến lược gộp mẫu của Việt Nam.

PGS, TS Lương Ngọc Khuê cũng lấy ví dụ, Israel đã áp dụng phương pháp xét nghiệm gộp mẫu, họ đã chứng minh khi xét nghiệm 184 mẫu bệnh phẩm, gộp 8 mẫu trong một lần làm xét nghiệm để so sánh với 184 lần làm riêng lẻ, kết quả cho thấy không có sự khác biệt ý nghĩa. Qua thực tế xét nghiệm 26.576 mẫu bệnh phẩm, Israel đã phát hiện 31 bệnh nhân Covid-19 không có triệu chứng, chứng minh chiến lược xét nghiệm gộp 8 mẫu giúp tăng công suất xét nghiệm lên 7,3 lần, trong khi vẫn duy trì độ nhạy ở mức cao. Nghiên cứu tại Hoa Kỳ cũng chứng tỏ hiệu quả của phương pháp này, cụ thể: Nếu tỷ lệ mắc Covid-19 trong cộng đồng dưới 10% thì làm xét nghiệm pool sẽ tiết kiệm được gần 69% năng lực xét nghiệm, hơn nữa thời gian trả kết quả sẽ giảm xuống rất nhiều, làm được số lượng mẫu rất lớn cho cả một nhóm người, khu vực hay địa bàn. Ngoài ra, Singapore và Bắc Kinh (Trung Quốc) cũng đã áp dụng việc gộp mẫu để xét nghiệm.

Như vậy, việc thực hiện gộp mẫu cũng đã được áp dụng tại một số quốc gia với các hình thức gộp mẫu khác nhau, bảo đảm chất lượng, hiệu quả cao trong quá trình xét nghiệm.

LÊ HẢO - DIỆP CHÂU