Trước đây, thác Đát Ngao xanh mát, hiền hòa, chỉ phục vụ nhân dân thôn, bản sát chân núi Tam Đảo, nhưng nhờ vẻ đẹp thuần khiết của thiên nhiên đã được truyền lời "bay xa", du khách, nhất là các bạn trẻ đam mê khám phá đã đến với thác Đát Ngao để tĩnh tâm nghe tiếng thác đổ, tiếng chim hót; phóng tầm mắt là bát ngát nương chè, những nếp nhà sàn san sát, đặc biệt là được đắm mình xuống dòng nước xanh mát, được tận mắt xem người nông dân hái chè, sao chè...
    |
 |
|
Bên dưới thác Đát Ngao là những nếp nhà sàn. |
Khu vực Đát Ngao còn là nơi Bộ Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam do đồng chí Võ Nguyên Giáp chỉ huy đã tới đây đóng quân tạm thời trước khi rút lên Định Hóa xây dựng căn cứ. Hay di tích Lán Than là nơi 5 anh em ông Thạch Sơn, Kim Sơn, Ngân Sơn, Tam Sơn và Mai Sơn về đây làm than để hoạt động bí mật. Các ông đã vận động, tuyên truyền cách mạng cho đồng bào xã Quân Chu, đồng thời bán than cho Pháp ở Tam Đảo để tìm cách móc nối liên hệ, mua sắm vũ khí của Pháp chống Nhật. Về sau đội du kích này đã sáp nhập với đội du kích Cao Sơn ở xã Cát Nê thành Trung đội Cứu quốc quân Phạm Hồng Thái. Cũng trong khu vực này có chùa Thiên Tây Trúc là chùa có từ thời nhà Mạc thờ Phật, thờ Mẫu và 18 vị quận công bị chết oan... Nằm ngay dưới chân chùa là khu vực sinh sống của làng người Dao với những phong tục, tập quán độc đáo như tết nhảy, tục cưới hỏi, nghề bốc thuốc dân tộc...
Vẻ đẹp hoang sơ giữa tự nhiên của thác Đát Ngao được bao bọc bởi Lán Than-chùa Thiên Tây Trúc, bản người Dao, chắc chắn sẽ để lại trong lòng du khách những kỷ niệm khó quên.
Bài và ảnh: LÊ MINH