Những ngày mùa đông giá lạnh ở xã biên giới Mường Lạn (tỉnh Sơn La), lớp học xóa mù chữ cho đồng bào Mông tại bản Nong Phụ vẫn sáng đèn. Khai giảng từ tháng 4-2024, đến nay, lớp học với 28 học viên đã bước sang giai đoạn 2. Mục tiêu của lớp học là sau khi bế giảng, học viên đạt trình độ lớp 5.

Nhớ lại những ngày đầu mở lớp, Trung tá Tòng Văn Xum, cán bộ Đồn Biên phòng Mường Lạn cho biết: “Qua tuyên truyền, vận động, bà con hiểu rõ lợi ích của việc biết chữ nên khi nghe tin đơn vị tổ chức lớp học xóa mù chữ ngay tại bản, bà con rất háo hức, tích cực đăng ký tham gia học tập. Có những người đã lớn tuổi nhưng khát khao được học chữ bởi bản thân đã chịu nhiều thiệt thòi, hạn chế trong giao tiếp xã hội vì không biết đọc, biết viết”.

Cũng theo Trung tá Tòng Văn Xum, lớp học xóa mù chữ ở bản Nong Phụ có nhiều trường hợp tuy hoàn cảnh khó khăn nhưng luôn nêu cao tinh thần vươn lên trong học tập. Như trường hợp Sồng A Chang, bố qua đời sớm, mẹ xây dựng hạnh phúc với người khác, em gái của Chang cũng mới qua đời, nhưng Chang luôn đến lớp đúng giờ, chăm chú nghe giảng, có điều gì không hiểu hoặc khó nhớ, Chang đều hỏi thầy ngay trên lớp.

 Cán bộ thuộc Ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La hướng dẫn người dân viết chữ.

Xác định được nhiệm vụ đầy ý nghĩa của người "thầy giáo quân hàm xanh", Trung tá Tòng Văn Xum và các đồng đội tham gia giảng dạy luôn tận tụy, trách nhiệm. Các anh thường xuyên học hỏi thêm kinh nghiệm, phương pháp giảng dạy của thầy, cô giáo ở các trường học quanh khu vực để tăng hiệu quả mỗi buổi lên lớp. Không những vậy, các "thầy giáo quân hàm xanh" còn sáng tạo, vận dụng thêm nhiều phương pháp giảng dạy trực quan khác như mang cân đồng hồ, bắp ngô, củ sắn... đến lớp để dạy cách tính toán, lấy ví dụ thực tiễn giúp bà con dễ hiểu. Chị Giàng Thị Dế ở bản Phá Thoóng, xã Sốp Cộp-một học viên từng tham gia lớp học do Đồn Biên phòng Nậm Lạnh mở, chia sẻ: “Các thầy giáo biên phòng có nhiều cách dạy dễ hiểu lắm, nhờ đó mà mình học chữ nhanh hơn, nói chuyện được với nhiều người hơn”.

Trên khu vực biên giới của tỉnh Sơn La, đời sống một bộ phận người dân còn rất khó khăn, trình độ dân trí thấp, số người mù chữ và tái mù chữ còn nhiều. Không biết chữ khiến cơ hội tiếp cận với kiến thức xã hội để làm ăn, phát triển kinh tế hạn chế... Cũng do không biết chữ, thiếu hiểu biết, không ít đồng bào bị các đối tượng xấu lôi kéo, thậm chí, một số người còn bị lừa đảo ký giấy tờ giao dịch đất đai bằng cách điểm chỉ mà không hay biết. Xuất phát từ thực trạng trên, nhằm từng bước giúp đồng bào tiếp cận với tri thức, biết áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, hằng năm, BĐBP tỉnh Sơn La đều phối hợp với các địa phường rà soát, nắm danh sách từng người dân không biết chữ. Trên cơ sở đó, đơn vị phối hợp với địa phương và ngành giáo dục xây dựng kế hoạch mở lớp xóa mù chữ ngay tại các thôn, bản biên giới. Địa điểm mở lớp học được lựa chọn bảo đảm thuận lợi nhất cho việc đi lại của các học viên.

Từ năm 2021 đến nay, BĐBP tỉnh Sơn La đã mở được 19 lớp xóa mù chữ cho 620 học viên. Ban chỉ huy BĐBP tỉnh Sơn La cũng đã lựa chọn, phân công hàng chục lượt cán bộ các đồn biên phòng có năng lực, kinh nghiệm, kỹ năng sư phạm tham gia giảng dạy. Ngoài việc dạy chữ, bộ đội còn hướng dẫn bà con kỹ năng giao tiếp, sử dụng mạng xã hội đúng cách cũng như tư vấn hướng phát triển kinh tế hộ gia đình. Qua trao đổi, tìm hiểu thực tế, chúng tôi nhận thấy, phần lớn học viên đều rất ham học, mong muốn vươn lên để thay đổi cuộc sống. Chị Sồng Thị Sông ở bản Pu Hao, xã Sốp Cộp tâm sự: “Không biết chữ rất khổ, vì thế dù con còn nhỏ, tôi vẫn quyết tâm đi học chữ bộ đội dạy. Bây giờ khi đã biết cái chữ, tôi không còn e ngại khi đi làm các thủ tục hành chính nữa...”.

Nhờ các lớp xóa mù chữ do Ban chỉ huy BĐBP tỉnh Sơn La tổ chức và trực tiếp cử cán bộ giảng dạy, đến nay phần lớn người dân sinh sống ở khu vực biên giới đã đọc thông, viết thạo, biết tính toán. Biết chữ giúp bà con có cơ hội tiếp cận với tri thức, mở rộng quan hệ, giao tiếp xã hội, tự tin, mạnh dạn hơn trong việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất để nâng cao chất lượng cuộc sống.