Những năm trước đây, do phong tục tập quán lạc hậu, bà con thiếu kiến thức về sức khỏe sinh sản, hôn nhân gia đình... nên tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào DTTS tại Thái Nguyên diễn ra khá phổ biến. Sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 498/QĐ-TTg ngày 14-4-2015 phê duyệt Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS giai đoạn 2015-2025”, UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Quyết định số 3429/QĐ-UBND ngày 7-12-2015 về kế hoạch thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên”.
Trên cơ sở đó, các sở, ban, ngành liên quan và UBND các huyện, thành phố đã tích cực triển khai nhiệm vụ của đề án như khảo sát, đánh giá thực trạng; tổ chức các hoạt động tuyên truyền, vận động, tư vấn, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của đồng bào DTTS trong hôn nhân, ngăn chặn tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; xây dựng, triển khai, nhân rộng mô hình điểm đối với địa bàn vùng DTTS có tỷ lệ hoặc nguy cơ cao về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống...
Theo thống kê của ngành chức năng tỉnh Thái Nguyên, tình trạng tảo hôn qua các năm trên địa bàn tỉnh đã giảm rõ rệt. Năm 2018, Thái Nguyên có 125 trường hợp tảo hôn thì đến năm 2021 giảm còn 61 trường hợp. Trong quý I năm 2022, địa phương ghi nhận 9 trường hợp tảo hôn, chủ yếu tại huyện Võ Nhai và Đồng Hỷ, tại vùng đồng bào dân tộc Mông. Nhằm tiếp tục nâng cao nhận thức về giới, kiến thức pháp luật về hôn nhân và gia đình cho đồng bào, các cấp, các ngành tỉnh Thái Nguyên đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục sức khỏe sinh sản, bình đẳng giới, nhất là với đối tượng học sinh vùng DTTS và miền núi, nêu cao vai trò của cán bộ cơ sở trong công tác vận động, đồng thời đưa vào quy ước, hương ước của khu dân cư... Đồng chí Dương Văn Phong, Bí thư Chi bộ xóm Đồng Tâm, xã Động Đạt, huyện Phú Lương cho biết: “Nhờ có sự tuyên truyền của các cơ quan, ban, ngành nên từ năm 2021 trở lại đây, ở xóm Đồng Tâm không còn tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Bên cạnh đó, người dân đã nhận thức được tảo hôn là vi phạm pháp luật nên chú trọng giáo dục, dạy bảo con cái thực hiện tốt chính sách dân số, không tảo hôn”.
Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống không những gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, tạo ra những hệ lụy xấu mà còn là hành vi vi phạm pháp luật, đạo đức. Theo ông Đinh Ngọc Văn, Phó chi cục trưởng Chi cục dân số-kế hoạch hóa gia đình tỉnh Thái Nguyên, hiện nay tuy tình trạng hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn tỉnh đã giảm mạnh, hầu như không còn nhưng vẫn có hiện tượng tảo hôn, đặc biệt là ở địa bàn vùng sâu, vùng xa.
Chính vì vậy, chính quyền địa phương, các cơ quan, ban, ngành luôn tích cực vào cuộc, trọng tâm là tăng cường các hoạt động giáo dục, tuyên truyền bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, hiệu quả. Việc giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống xét cho cùng phụ thuộc vào chính người dân; rất cần mỗi người dân nâng cao nhận thức, quản lý, giáo dục, định hướng con em mình từ bỏ tư tưởng lạc hậu về hôn nhân, góp phần bảo vệ sức khỏe, xây dựng cuộc sống ấm no.
TUỆ ĐĂNG