Hộ đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) đã được hỗ trợ đất đai lần đầu nhưng không còn đất hoặc thiếu đất so với hạn mức thì tiếp tục được hưởng chính sách hỗ trợ đất đai lần 2. Chính sách này được quy định rõ trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) mà Quốc hội đang xem xét. Tuy nhiên, theo kiến nghị của các cơ quan, đất cấp lần 2 cho hộ đồng bào DTTS sẽ không được chuyển nhượng.

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên. Ảnh: quochoi.vn 

Sáng 16-11, điều hành phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, các cơ quan đều đồng tình với chính sách đất đai cho đồng bào DTTS, nhưng còn có ý kiến băn khoăn về đề xuất cấm đồng bào chuyển nhượng đất được cấp lần 2 có hợp lý không, có cứng nhắc quá không?

Trao đổi về nội dung này, Phó thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà giải thích, nếu cấp lần 2 mà vẫn để đồng bào chuyển nhượng, bán lại thì đồng bào sẽ sống bằng gì? Việc cấm chuyển nhượng chính là lo cho sinh kế của đồng bào. “Ta cấm không phải cấm đồng bào mà cấm người muốn buôn bán và nhận chuyển nhượng”, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nói, đồng thời bày tỏ nhất trí với Chủ tịch Quốc hội về việc không nên quy định cứng nhắc về vấn đề này.

Có thể thấy, quy định về trách nhiệm của Nhà nước trong việc bảo đảm đất đai (bao gồm đất ở và đất sản xuất) cho đồng bào DTTS thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo là chính sách rất nhân văn của Đảng, Nhà nước ta. Tuy nhiên, thực tế có trường hợp hộ đồng bào được cấp đất (lần đầu) theo chính sách của Nhà nước để bảo đảm sinh kế cho bà con, nhưng bà con bán đi, dẫn tới lại không còn đất để ở, sản xuất. Những trường hợp này, nếu không có sự hạn chế sẽ rất dễ dẫn tới tình trạng bà con xin đất nhiều lần để bán kiếm lợi, trong khi mục tiêu bảo đảm sinh kế cho bà con vẫn không thực hiện được.

Tuy nhiên, nếu không cấm đồng bào bán, mà cấm người khác mua, thì làm thế nào để người mua buộc phải biết đó là đất cấp lần 2 cho bà con đồng bào DTTS? Quy định hiện hành có nội dung nào về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thuộc diện hạn chế quyền chuyển nhượng không? Do vậy, cần phải bổ sung quy định về loại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thuộc diện cấm, hạn chế chuyển nhượng để người mua và cơ sở công chứng có cơ sở nhận biết. Có như vậy mới bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của bên mua.

Cùng với đó cũng cần quy định về việc cấm cho mượn, tặng, cho quyền sử dụng đất thuộc diện hộ đồng bào DTTS được cấp lần 2 để tránh “lách luật”; làm rõ có hạn chế quyền để lại thừa kế hay không? Đặc biệt, trường hợp hộ gia đình DTTS được cấp đất lần 2 có nhu cầu chuyển đi nơi khác sinh sống, nếu quy định cấm chuyển nhượng, Nhà nước thu hồi và bồi thường giá trị tài sản trên đất thì có hợp lý không? Trường hợp này, tiền bồi thường giá trị tài sản trên đất chắc chắn không đủ để bà con mua đất mới, xây dựng lại nhà cửa; bà con cũng sẽ không được cấp đất lần 3 vì vướng quy định...

Cấm chuyển nhượng đất cấp lần 2 cho hộ đồng bào DTTS là đúng, nhưng cấm như thế nào và cấm đến mức nào để bảo đảm được quyền, lợi ích hợp pháp cho các bên liên quan là việc cần phải tính toán rất kỹ lưỡng!

THÙY LÂM

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Dân tộc, tôn giáo xem các tin, bài liên quan