Đấu thầu quốc tế để thu hút đầu tư
Từ tuyến chi viện chiến lược Đường Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh trong kháng chiến chống Mỹ, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước đến dự án đường bộ cao tốc Bắc-Nam hôm nay là những bước tiến dài trong lịch sử dân tộc, đưa nước ta không ngừng lớn mạnh. Dù trong thời kỳ nào, nhu cầu vận tải trên hành lang Bắc-Nam luôn rất lớn, vì vậy, các trục đường chạy dọc theo chiều dài đất nước là "xương sống" của nền kinh tế. Theo nghiên cứu của các tổ chức tư vấn, dự báo đến năm 2020, nhu cầu hành khách, hàng hóa trên hành lang vận tải này là 45,37 triệu hành khách/năm và 62,27 triệu tấn hàng hóa/năm. Đến năm 2020, nếu không có tuyến đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía Đông hoặc đường sắt tốc độ cao thì nhu cầu vận tải sẽ vượt năng lực của hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông khoảng 5,92 triệu hành khách/năm và 14,5 triệu tấn hàng hóa/năm.
Tuyến đường bộ cao tốc trên hành lang kinh tế Bắc-Nam kéo dài từ Lạng Sơn đến Cà Mau, dài khoảng 2.109km, đã khai thác và đang đầu tư khoảng 601km. Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến trong giai đoạn 2017-2021 với 11 dự án thành phần, tổng chiều dài 654km, đi qua địa phận 13 tỉnh, thành phố. Tổng mức đầu tư dự án hơn 118.000 tỷ đồng, trong đó phần vốn Nhà nước tham gia là 55.000 tỷ đồng đầu tư cho 3 dự án đầu tư công, hỗ trợ toàn bộ công tác giải phóng mặt bằng và góp một phần vốn xây dựng công trình trong 8 dự án thực hiện theo hình đối tác công-tư (PPP).
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật cho biết, hồ sơ mời thầu của 8 dự án cao tốc thực hiện theo hình thức PPP đã được ban hành, nhà đầu tư trong nước và quốc tế có thể tiếp cận, nghiên cứu tham gia dự án; các tiêu chí được chuẩn bị kỹ lưỡng, tuân thủ pháp luật Việt Nam và phù hợp với thông lệ quốc tế, bảo đảm sự công bằng, bình đẳng, cạnh tranh và minh bạch; bất kỳ nhà đầu tư nào đáp ứng đủ năng lực, kinh nghiệm, cung cấp được dịch vụ tốt nhất với chi phí hợp lý sẽ được lựa chọn để thực hiện dự án. Theo thông tin từ Vụ Đối tác công tư (Bộ GTVT), đã có khoảng 80 nhà đầu tư mua hồ sơ dự thầu của các dự án, trong đó có nhiều nhà đầu tư quốc tế đến từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Anh, Tây Ban Nha, Singapore... Bộ GTVT cũng đề cao việc huy động nguồn lực về tài chính, công nghệ tiên tiến và trình độ quản lý hiệu quả từ khu vực tư nhân. Khuyến khích nhà đầu tư ứng dụng công nghệ hiện đại trong tổ chức thi công và đẩy nhanh tiến độ, kinh phí thực hiện dự án tăng hoặc giảm do nhà đầu tư tự chịu hoặc được hưởng.
Quản lý chặt chẽ tiến độ, chất lượng dự án
Chia sẻ với băn khoăn của dư luận trong công tác lựa chọn nhà đầu tư để bảo đảm tiến độ, chất lượng dự án, ông Nguyễn Danh Huy, Vụ trưởng Vụ Đối tác công tư (Bộ GTVT) cho rằng, nhiệm vụ quan trọng nhất của cơ quan quản lý Nhà nước là đưa ra bộ hồ sơ thầu, hợp đồng quản lý chặt chẽ để bảo đảm bất kỳ nhà đầu tư nào tham gia dự án đường bộ cao tốc Bắc-Nam đều phải cung cấp dịch vụ tốt nhất, đáp ứng tiến độ, chất lượng cho cả vòng đời dự án. Cũng theo ông Nguyễn Danh Huy, việc lựa chọn nhà đầu tư không phân biệt trong nước hay nước ngoài. Tuy nhiên, doanh nghiệp trong nước hoàn toàn có cơ hội với lợi thế am hiểu, thông thuộc điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội, luật pháp Việt Nam. Doanh nghiệp có thể huy động vốn để tham gia hoặc liên doanh với nhà đầu tư nước ngoài, tuy nhiên cũng phải lường trước khó khăn khi thị trường vốn trong nước còn giới hạn.
Đánh giá về cách thức triển khai dự án PPP đối với đường bộ cao tốc Bắc-Nam, TS Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội chia sẻ, đây là cách làm mới của Chính phủ và Bộ GTVT, khắc phục được vấn đề dư luận lo ngại về tính công khai, minh bạch trong dự án PPP. Qua đây, xã hội cũng hiểu thêm được khó khăn trong huy động vốn để đầu tư cơ sở hạ tầng, không đơn giản là đưa ra dự án sẽ có nhiều nhà đầu tư hăng hái tham gia. Bộ GTVT cũng đã tiếp thu nhiều ý kiến qua các dự án trước đó với việc triển khai đồng bộ, bài bản, giao mặt bằng sạch cho nhà đầu tư, đồng thời, vừa làm vừa nắm bắt thêm tình hình thị trường để có chủ trương phù hợp, góp phần đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông đất nước.
Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể khẳng định, những cam kết với nhà đầu tư như mức phí, lộ trình tăng phí đã được Quốc hội thông qua cùng với chủ trương đầu tư, sẽ bảo đảm thực hiện đúng quy định. Với tốc độ tăng trưởng lưu lượng cao tại Việt Nam hiện nay, đặc biệt là ô tô, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể đánh giá, tiềm năng, hiệu quả của các dự án đường cao tốc rất lớn, phương án tài chính có tính khả thi cao. Công tác thu hút đầu tư mới là bước đầu, trong quá trình triển khai, Bộ GTVT sẽ đồng hành cùng nhà đầu tư, cung cấp đầy đủ thông tin, cùng với các địa phương, bộ ngành hỗ trợ tích cực để dự án triển khai đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, hiệu quả.
MẠNH HƯNG