Theo Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, trước đây, các trường hợp hàng giả và hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ thường xuất hiện ở những nhóm sản phẩm xa xỉ như thời trang, phụ kiện thời trang và mỹ phẩm. Tuy nhiên, hiện nay, mọi loại sản phẩm đều đối diện với nguy cơ bị làm giả và xâm phạm quyền SHTT, do các đối tượng khai thác nhu cầu của người tiêu dùng.
Trên thị trường, các sản phẩm bị làm giả và xâm phạm quyền SHTT đã lan rộng sang hầu hết các nhóm hàng tiêu dùng như lương thực, thực phẩm, tân dược, đông dược, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, đồ điện tử, đồ điện gia dụng, rượu, bia, nước giải khát, thuốc lá, thực phẩm chức năng và cả thời trang như túi xách, nước hoa, trang sức.
Tại Hội thảo "Chống hàng giả, hàng vi phạm quyền SHTT trong hoạt động thương mại điện tử, thương mại truyền thống-Thực trạng và giải pháp" do Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia tổ chức, đã ghi nhận rằng các loại hàng giả, hàng nhái và hàng xâm phạm SHTT ngày càng phong phú, đa dạng và tinh vi, thường được bày bán công khai. Hàng trăm sản phẩm thuộc loại này đã được trưng bày để các cơ quan chức năng có thể nhận diện và phân biệt.
Các sản phẩm thời trang (quần áo, giày dép...) bị làm giả được trưng bày tại Hội thảo "Chống hàng giả, hàng vi phạm quyền SHTT trong hoạt động thương mại điện tử, thương mại truyền thống - Thực trạng và giải pháp" do Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia phối hợp tổ chức.
Các sản phẩm từ những mặt hàng có giá trị nhỏ như gói dầu gội đầu, bột giặt, bàn chải đánh răng, dao cạo râu, quần áo, giày dép... cho đến những sản phẩm có giá trị kỹ thuật cao như pháo hoa, máy lọc không khí, máy khoan, máy cắt, dụng cụ cầm tay... đều có thể bị làm giả. Điều đáng chú ý là các sản phẩm này rất khó để phân biệt nếu không được đặt cạnh nhau để so sánh một cách cụ thể giữa hàng thật và hàng giả.
Theo Phó chánh Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia Đỗ Hồng Trung, từ các cuộc khảo sát trên các mạng xã hội, dễ dàng nhận thấy những nội dung giới thiệu bán hàng mang các thương hiệu nổi tiếng như Adidas, Gucci, LV, Hermes, Chanel, Boss… chủ yếu là các sản phẩm hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT. Đặc biệt, ngay cả các mặt hàng bị cấm kinh doanh cũng có thể được đặt mua chỉ bằng cách thông báo số lượng và địa chỉ, sau đó hàng sẽ được giao tận nơi.
Hơn nữa, các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo đã trở thành nơi tập trung của các nhóm kinh doanh, mà số lượng thành viên thường lên tới vài chục nghìn người. Tại đây, các thành viên của nhóm thường được giới thiệu đến các nhà cung cấp hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT, được gọi bằng các thuật ngữ như hàng xuất dư, hàng Super fake, hàng 1:1, hàng Like Auth, để mô tả các sản phẩm có chất lượng tương đương với hàng chính hãng. Tuy nhiên, đây là những sản phẩm giả mạo về thương hiệu và chất lượng, không phải là hàng chính hãng.
Dự báo tình hình hàng giả, hàng xâm phạm SHTT trong năm 2024 và những năm tiếp theo sẽ tiếp tục phức tạp, theo thông tin từ Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan). Để ngăn chặn tình trạng này, cần tập trung vào ba nhóm giải pháp chính: Tuyên truyền, hoàn thiện cơ chế chính sách, và thực thi gắn với chức năng nhiệm vụ của từng lực lượng.
Theo lãnh đạo Tổng cục Hải quan, đã có sự chỉ đạo và ban hành kế hoạch kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ các hoạt động liên quan đến hàng giả, hàng xâm phạm SHTT. Các đơn vị Hải quan địa phương được khuyến khích nâng cao khả năng phân tích, đánh giá thông tin qua hệ thống nghiệp vụ hải quan, đồng thời chủ động hợp tác với Công an, Quản lý thị trường, Bộ đội Biên phòng để chia sẻ thông tin về các điểm nóng và các đối tượng tiềm năng.
Bên cạnh đó, cơ quan Hải quan liên tục phối hợp chặt chẽ với các đơn vị thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ để hoàn thiện cơ chế chính sách và văn bản pháp luật, nhằm điều chỉnh hành vi vi phạm trong lĩnh vực SHTT và hàng giả. Điều này giúp bảo đảm cho cơ quan thực thi áp dụng các biện pháp phù hợp và hiệu quả với thực tế.
Ông Đỗ Hồng Trung cũng nhấn mạnh cần xem xét bổ sung các biện pháp xử lý mạnh mẽ đối với các hành vi lưu trữ, vận chuyển, buôn bán hàng giả và hàng xâm phạm SHTT. Đề xuất xây dựng các trung tâm giám định, kiểm nghiệm vùng để tăng cường khả năng điều tra, kiểm tra và xử lý kịp thời.
Ngoài ra, tuyên truyền và giáo dục cộng đồng về cách nhận biết hàng giả, hàng xâm phạm SHTT là rất quan trọng. Khuyến khích người dân và doanh nghiệp tố cáo, tố giác tội phạm, đồng hành chặt chẽ với cơ quan quản lý để cùng nhau đấu tranh chống lại hàng giả.
Đối với các doanh nghiệp sản xuất, cần chủ động trong việc bảo vệ thương hiệu, đăng ký bảo hộ nhãn hiệu và áp dụng công nghệ chống giả vào sản phẩm. Điều này giúp giảm thiểu tác động của hàng giả đối với thương hiệu và người tiêu dùng, đồng thời nâng cao niềm tin và uy tín của sản phẩm trên thị trường.
Bài, ảnh: QUANG HÙNG