Bước chân vào không gian trưng bày, du khách như bị níu lại bởi vẻ ngoài muôn hình vạn trạng của các con rối. Mỗi con rối một dáng hình, gói ghém một câu chuyện đang chờ người đối thoại. Ở khu vực “Rối kể chuyện văn hóa Việt”, tác phẩm “Vũ điệu Tây Nguyên” khiến người xem ấn tượng mạnh. 3 con rối trong trang phục thiếu nữ đại ngàn như mang hương núi rừng cùng tiếng cồng chiêng vọng về, cùng vũ điệu Tây Nguyên đậm đà bản sắc rộn ràng giữa lòng Thủ đô. 

Còn tác phẩm rối “Chèo thuyền” như níu người xem bằng sự ấm áp với hình ảnh đôi vợ chồng cùng vung mái chèo vượt sóng, gợi nhớ câu tục ngữ “Thuận vợ thuận chồng tát Biển Đông cũng cạn”. Nghệ sĩ Dương Văn Học cho biết: “Tôi luôn gửi vào con rối không chỉ câu chuyện mà cả hơi thở và tiếng nói mộc mạc của người Việt. Nhờ vậy, khán giả, dù trong nước hay quốc tế, đều có thể cảm nhận được tâm tư, khát vọng và vẻ đẹp dung dị của người Việt Nam”.

Nghệ sĩ Dương Văn Học giới thiệu con rối với khách tham quan. Ảnh: NGỌC HÒA

Nếu khu vực rối Việt mang đến cảm nhận về cội nguồn dân tộc thì khu trưng bày mang chủ đề “Rối kể chuyện thế giới” lại mở ra một không gian sáng tạo không biên giới. Nổi bật giữa không gian là con rối nữ mang mái tóc vàng, đôi mắt sâu thẳm, khoác váy ballet trắng xòe nhiều tầng, hiện ra như một chú thiên nga kiều diễm. Qua bàn tay điều khiển của nghệ sĩ, chuyển động của con rối lột tả khoảnh khắc giây phút cuối đời của thiên nga, đẹp đẽ, hoàn hảo nhưng ám ảnh. Văn hóa châu Á cũng hiện diện sống động trong tác phẩm “Cô gái hay con nhện”, lấy cảm hứng từ hình tượng yêu tinh nhện trong Tây du ký. Con rối hóa thân thành cô gái Á Đông bí ẩn trong chiếc váy đỏ rực. Khi sợi dây điều khiển kéo giãn, lớp vỏ mỹ lệ tách ra, để lộ cấu trúc nhện bên trong. Khoảnh khắc biến hình khiến cả khán phòng trầm trồ, gợi lên lằn ranh giữa vẻ đẹp bên ngoài và bản chất bên trong.

Không kém phần đặc sắc là khu trưng bày rối bóng. Dưới ánh sáng vàng ấm, từng bóng hình trẻ con nô đùa bên lợn, gà, chó hiện lên trên tấm vải trắng mỏng manh. Mộc mạc vậy thôi mà chạm đúng vào miền ký ức của biết bao người Việt. Chị Nguyễn Thu Hà (sinh năm 1980, tại Hà Nội) bồi hồi: “Nhìn bóng rối, tôi như thấy lại tuổi thơ với những buổi chạy chân đất, gọi bạn í ới”.

Trưng bày chuyên đề mở ra một thế giới nơi truyền thống và sáng tạo gặp nhau, nơi con rối nhỏ bé trở thành nhịp cầu đưa di sản đến gần công chúng. Hơn 30 tác phẩm và hiện vật do nghệ sĩ Dương Văn Học hiến tặng Bảo tàng Hà Nội không chỉ là những vật trưng bày, mà còn là những câu chuyện sống động, hứa hẹn còn tiếp tục vang lên trong lòng mọi thế hệ người Việt. Ông Nguyễn Tiến Đà, Giám đốc Bảo tàng Hà Nội nhấn mạnh: “Việc cần làm hiện nay là đưa di sản đến gần thế hệ trẻ và bạn bè quốc tế. Nếu chậm trễ, nguy cơ mai một rất lớn. Vì vậy, Bảo tàng Hà Nội nỗ lực đưa nghệ thuật biểu diễn, trong đó có múa rối, vào không gian trưng bày để công chúng biết, hiểu và thêm trân trọng di sản nước nhà”.