Mẹ một mình ngồi ôm con ngắm nhìn cảnh sắc bên ngoài ô cửa sổ. Núi rất gần nhưng hơi sương lảng bảng làm mờ nhòe hình dáng ba đỉnh tam giác sừng sững đứng cạnh nhau, những cánh hoa còn đeo nặng sương sớm chỉ cách một tầm với nhưng bàn tay nhỏ bé của con vẫn chưa chạm vào được. Mùa xuân đã đi qua chúng ta bên ngoài cửa sổ...

Minh họa: Mạnh Tiến.

Năm nay con đi đón mùa xuân bằng những bước chân tự tin trên đôi giày cao cổ màu đỏ sẫm, nhỏ như hai búp hoa lay ơn vừa hé mở. Tóc con buộc hai bím dài mềm hơn, mắt con lấp lánh những tia nắng cùng áo khăn rực rỡ. Tết ở phố, mọi thứ hầu như đều nằm sẵn trong siêu thị, đủ đầy lấp lánh trên các quầy, các kệ đứng xếp hàng ngay ngắn. Chỉ cần đẩy xe đi nửa vòng là có cả một cái Tết đầy ắp hương vị, sắc màu như bao nhiêu gia đình khác. Mẹ nhắc mình buông bớt những bận rộn, ồn ào ngày cuối năm để mỗi chiều đón con sớm hơn một chút, để đi “giám sát” mùa xuân về đến đâu rồi. Những hàng cây chuỗi ngọc (cây thanh quan) viền xung quanh vườn hoa trước sân chung cư dường như đón nhận được tín hiệu của mùa mới sớm nhất, một lứa lá non trổ ra xanh mướt, những chiếc nụ li ti mọc thành chùm ngay trên đầu cành. Con hồi hộp theo dõi những chùm nụ, đến một chiều bỗng reo to lên khi thấy chùm hoa ngan ngát tím bung nở. Ngón tay nhỏ xíu chạm nhè nhẹ vào cánh hoa, vừa rụt rè vừa háo hức trước sự khám phá đầu tiên về sự sinh sôi.

Sáng nay cô giáo gọi cho mẹ, nhắc đưa con đến trường sớm để cùng các bạn gói bánh chưng. Mẹ vội truyền thông tin đó đến con, từ “bánh chưng” được con nhắc lại đầy ngỡ ngàng. Mẹ mới chợt nhớ ra từ khi con tập ăn đến giờ chưa lần nào con được thưởng thức bánh chưng. Đến trường, các cô đã ngồi xung quanh hai chiếc chiếu rất to, ở giữa là những rá gạo nếp được ngâm kỹ từ tối hôm trước, vo đãi trắng muốt; những nồi đậu xanh đồ chín, giã nhuyễn, chia thành từng nắm nhỏ; thịt ba chỉ ướp hạt tiêu, nước mắm thơm nồng. Đặc biệt là từng chồng lá dong xếp lớp xung quanh chỗ ngồi như một bông hoa khổng lồ xanh ngắt. Con được các cô hướng dẫn cách cắt lá, đặt lá vào khuôn, đổ gạo, dàn đậu xanh cho đều, xếp thịt vào giữa rồi gấp mép lá, buộc lạt thành hai đường vuông góc. Con chăm chú nhìn từng động tác của cô rồi bắt tay làm theo. Cô vừa khen con khéo tay, vừa kín đáo sửa chữa “tác phẩm” đầu tay của con. Thực hành xong chiếc bánh thứ hai thì con biết thêm sự tích “Bánh chưng bánh giầy”, biết người đầu tiên làm ra chiếc bánh là chàng Lang Liêu hiếu thảo. Con chưa đủ từ ngữ để diễn tả cảm xúc, nhưng đôi mắt trong veo với vẻ mặt “ngố ngố” đặc trưng trước những điều mới lạ chính là nét biểu đạt rằng con rất thích thú khi được gói gọn sản vật của đất trời trong một hình vuông xinh xắn. Hình vuông đó là mặt đất trong biểu tượng cặp đôi “trời tròn-đất vuông”, từ đất trời hòa hợp đó mà vạn vật được tốt tươi, làm nên hương sắc mùa xuân đang đến gần.

Bánh gói xong được xếp vào một chiếc nồi to, các cô bắc bếp đun ngay dưới sân lớp. Nhà mình dùng bếp từ nên đây là lần đầu tiên con được nhìn ngọn lửa cháy bập bùng từ những thanh củi. Những ngọn lửa nhảy nhót reo vui xung quanh nồi bánh. Con khe khẽ đến gần hơn bên bếp lửa, hơi nóng tỏa ra khiến đôi má con hồng dần lên ấm rực, những ngọn khói vờn lên mỏng mảnh như chiếc khăn lụa tan dần vào không khí. Ở gần bếp lửa, nhìn từng ngọn khói bay lên hiền hòa như thế, chắc nỗi ám ảnh về chuông báo cháy, về còi xe cứu hỏa, về cột khói ngùn ngụt con phải chứng kiến khi chưa đầy một tuổi đang nhạt dần và tan biến.

Còn mẹ, chỉ nhìn khói bếp thôi cũng đủ cay mắt. Từ khi xuống phố học hành, hối hả làm việc để được ở lại nơi này, bận bịu với những lo toan, mẹ đang dần buông rơi sự tích trong đời sống ngay bên cạnh mình. Lấy lý do công việc, mẹ thường về với ông bà vào ngày cuối cùng của năm, khi cành đào phai đã cắm chỉn chu vào bình, cặp bánh chưng đã xếp ngay ngắn trên bàn thờ, củi lửa đã gọn ghẽ trong góc bếp, ngoài sân, trong nhà đã tinh tươm như mùa xuân đã về sẵn ở đó... Mẹ đang dần đánh mất của chính mình cơ hội được chạm tay vào mỗi mùa xuân.

Chiều nay đi học về, trên tay con là chiếc bánh chưng đã được luộc chín vẫn còn đang tỏa mùi thơm ấm sực. Đặt chiếc bánh vào tay mẹ với tất cả niềm tự hào, con không biết là đang trao cho mẹ mùa xuân đầu tiên của mình.

Tản văn của PHONG LAN