QĐND -  “Vòng phấn Kavkaz” (1944) của kịch tác gia người Đức Béc-tôn Brếch (Bertolt Brecht, 1898-1956) là tác phẩm tạo nên bước đột phá trong nghệ thuật sân khấu hiện đại, ẩn chứa một thông điệp đầy tính nhân văn không bao giờ cũ. Vừa qua, vở kịch “Vòng phấn Kavkaz” đã ra mắt khán giả Thủ đô với sự dàn dựng sân khấu hiện đại bởi chính một đạo diễn người Đức Đô-mi-ních Găn-thơ và do các nghệ sĩ Nhà hát Tuổi trẻ thể hiện.

Vở kịch lấy bối cảnh chiến tranh đã làm gia đình một viên Tổng trấn giàu có điêu đứng. Sau khi quân địch chiếm đóng, Tổng trấn bị giết, bà phu nhân vội vàng gói ghém quần áo cùng tiền bạc chạy trốn, bỏ lại đứa con Mi-seo non nớt. Cô hầu gái Gru-chơ đã nhận nuôi đứa trẻ mặc cho bao bất hạnh và nguy hiểm đến với cô. Khi chiến tranh kết thúc, vì khối tài sản thừa kế, Tổng trấn phu nhân xuất hiện đòi lại “cục vàng” của mình. Nhưng đối với Gru-chơ, thì đã từ lâu cô coi đứa bé như con đẻ, không dễ gì chia cắt. Phiên tòa xét xử, kết thúc bất ngờ, cô hầu gái Gru-chơ thắng, công lý đã thuộc về tình người.

Cảnh trong vở kịch “Vòng phấn Kavkaz”.

Vở kịch được viết cách đây 70 năm nhưng những triết lý của nó vẫn luôn mang hơi thở thời đại phù hợp cho đến ngày nay. Tình mẫu tử thiêng liêng, lòng tham vô đáy, thói ích kỷ của con người hay tình yêu cao thượng đã được nhà soạn kịch Béc-tôn Brếch đan xen thể hiện trong từng tình huống kịch. Và đặc biệt, cách ông xây dựng hình tượng A-đắc - một thẩm phán có một không hai, một thẩm phán của dân, trừng trị bọn tham lam. Đạo diễn Đô-mi-ních Găn-thơ cho biết: “Chủ đề của “Vòng phấn Kavkaz” không hề thay đổi theo thời gian, và chúng cũng không đặc thù cho nền văn hóa nào, chúng tồn tại trong bất kỳ xã hội nào. Để đưa tác phẩm đến với khán giả Việt Nam một cách mới mẻ nhất, tôi chỉ thời sự hóa một số yếu tố như phục trang và hệ thống âm thanh, còn ngôn ngữ và bối cảnh không hề thay đổi”.

“Vòng phấn Kavkaz” được viết theo phong cách “kịch gián cách” độc đáo của Béc-tôn Brếch. Vì vậy, vở diễn đòi hỏi sự thay đổi trong thói quen xem kịch của những khán giả Việt khi diễn viên đôi khi rời bỏ vai diễn để giao lưu trực tiếp với khán giả, qua đó giúp khán giả đồng sáng tạo, chủ động tiếp nhận vở kịch. Phong cách dàn dựng mới mẻ này phá vỡ những ảo giác và ngụy tạo trên sân khấu, giúp người xem hoàn toàn tỉnh táo và không bị chi phối bởi cảm xúc của nhân vật để có thể nhìn nhận sự việc một cách phê bình và khách quan hơn. NSND Lê Khanh (trợ lý đạo diễn) chia sẻ: “Lần đầu tiên, trên sân khấu kịch nói Việt Nam có một MC dẫn chuyện như đời thường, anh ta cũng là một vai diễn trong vở kịch nhưng không phải là một nhân vật trong câu chuyện. Vai trò của anh ta là tư cách của một người đã được nghe toàn bộ sự việc và bây giờ kể lại cho mọi người những gì anh ta biết trong ngôi nhà sân khấu của mình”.

Để có những điểm nhấn thú vị, lôi cuốn khán giả Thủ đô, đặc biệt là khán giả trẻ, đạo diễn Đô-mi-ních Găn-thơ đã thêm nhiều yếu tố hài hước vào vở kịch, sử dụng nhạc pop mang lại bầu không khí trẻ trung và những tiếng cười sảng khoái cho một vở kịch tưởng chừng chỉ có tính triết lý. Đạo diễn còn mạnh tay khi trong bối cảnh của một xã hội xưa cũ lại có sự xuất hiện sữa hộp, những đôi giày da, áo lông thú hàng chục triệu đồng, điện thoại di động…; tuy phi lý những lại mang tính thời sự cao, gần gũi với thời đại chúng ta.

 “Vòng phấn Kavkaz” đã trình diễn thành công và nhận được sự ủng hộ của công chúng Thủ đô, đặc biệt là các khán giả trẻ, hứa hẹn một tương lai phát triển của nền sân khấu kịch Việt Nam với sự hợp tác của những đạo diễn nổi tiếng trên thế giới.

Bài và ảnh: TRẦN HÀ