QĐND - Hội Mỹ thuật Việt Nam vừa tổ chức thành công Đại hội đại biểu toàn quốc nhiệm kỳ 2014-2019. Đại hội đã bầu Ban chấp hành với số phiếu tập trung cao. Họa sĩ Trần Khánh Chương tái cử nhiệm kỳ mới. Nhân dịp đầu năm 2015, chúng tôi có dịp trò chuyện với họa sĩ Trần Khánh Chương, cùng nhìn lại những thành công Hội Mỹ thuật Việt Nam đã đạt được trong năm qua và những định hướng trong tương lai.

Phóng viên (PV): Xin ông cho biết, những “cái được” của mỹ thuật Việt Nam trong năm 2014?

Họa sĩ Trần Khánh Chương.

Họa sĩ Trần Khánh Chương: Cái được thứ nhất đó là hội đã phát huy vai trò của một tổ chức chính trị, xã hội, nghề nghiệp, tập hợp động viên lực lượng sáng tác; Nâng cao hiệu quả hoạt động triển lãm, giới thiệu tác phẩm phục vụ đông đảo nhân dân ở mọi miền đất nước; Nghiên cứu đổi mới và phát triển lý luận, phê bình mỹ thuật hướng tới một nền mỹ thuật Việt Nam tiên tiến, dân tộc và nhân văn. Cái được thứ hai là về thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Trong nhiệm kỳ qua, hội đã tổ chức được 86 đoàn đi thực tế, 106 trại sáng tác, 181 triển lãm trong đó có 45 triển lãm mỹ thuật khu vực. Hội cũng hỗ trợ sáng tác 1.311 tác phẩm, xét tặng 455 giải thưởng mỹ thuật, tổ chức 72 hội thảo và tọa đàm. Thành công của những cuộc triển lãm điêu khắc trẻ toàn quốc và triển lãm mỹ thuật 5 năm Bộ Quốc phòng (2009-2014) chào mừng kỷ niệm 70 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, là những minh chứng sinh động, cụ thể. 

PV: Ông có thể cho biết cụ thể hơn về phương hướng công tác chuyên môn của hội trong nhiệm kỳ tới?

Tác phẩm "Công dân mới của Trường Sa" của họa sĩ Hồ Thiết Trinh.

Họa sĩ Trần Khánh Chương: Nhiệm kỳ mới, hội sẽ tiếp tục phấn đấu sáng tác nhiều tác phẩm mỹ thuật có giá trị tư tưởng và nghệ thuật, phản ánh sinh động đời sống. Đẩy mạnh sáng tác, quảng bá tác phẩm, công trình về mảng đề tài cách mạng, kháng chiến, lịch sử dân tộc, công cuộc đổi mới đất nước. Hội sẽ quan tâm tới tính chuyên nghiệp trong sáng tác để có những sáng tác nghệ thuật đỉnh cao. Tất nhiên, việc đánh giá thế nào là sáng tác đỉnh cao còn cần có độ lùi về thời gian để nhìn nhận đánh giá. Tôi lấy ví dụ như bức tranh Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ của họa sĩ Nguyễn Sáng, giờ là tác phẩm giá trị số một mà chúng ta có được. Mấy năm trước có tổ chức quốc tế muốn mang tác phẩm này đi triển lãm tại nước ngoài đã phải đặt cọc cho Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam 1 triệu đô-la Mỹ. Tác phẩm quý như thế, nhưng triển lãm mỹ thuật năm 1967 suýt không được duyệt qua vòng loại. Hy vọng với những tác phẩm được sáng tác trong giai đoạn này, trong tương lai chúng ta cũng có những tác phẩm đỉnh cao như vậy.

PV: Xin ông nói thêm về việc đẩy mạnh sáng tác các phẩm đề tài cách mạng, kháng chiến và lịch sử dân tộc. Cụ thể việc đó như thế nào?

Họa sĩ Trần Khánh Chương: Trong thời kỳ kháng chiến, mỹ thuật Việt Nam luôn được coi là một mặt trận quan trọng cổ vũ, động viên quân dân cả nước đứng lên đánh đuổi quân xâm lược ra khỏi bờ cõi. Mỹ thuật Việt Nam cùng với nhiều ngành nghệ thuật khác đã bám sát đường lối văn hóa, văn nghệ của Đảng. Chúng ta đã có một nền mỹ thuật kháng chiến rất vẻ vang và nhiều thành tích. Sau đổi mới, đề tài của mỹ thuật cũng được mở rộng ra, cách nhìn nhận của nghệ sĩ cũng có nhiều đổi khác, song, sự đổi mới trong tư duy sáng tác nghệ thuật vẫn song hành hai mảng “hiện thực” và “cách tân” (mô-đéc). Trong thời gian qua, có một vài ý kiến cho rằng, phải giảm sáng tác mảng “hiện thực” lại mà chỉ sáng tác “cách tân” thôi, mục đích sâu xa là gạt bỏ những đề tài truyền thống. Tất nhiên, những ý kiến này không nhiều và bị phản ứng khá gay gắt của phần lớn hội viên. Hội thúc đẩy sáng tác tác phẩm thông qua đầu tư sáng tác, tổ chức trại sáng tác và triển lãm một cách đúng hướng.

PV: Vậy là hướng đi sắp tới của hội sẽ tập trung nhiều vào đề tài cách mạng, kháng chiến?

Họa sĩ Trần Khánh Chương: Đúng vậy. Điều này cũng xuất phát từ một thực tế là hội viên của Hội Mỹ thuật Việt Nam hiện tại có rất nhiều nghệ sĩ trưởng thành trong và sau kháng chiến. Hội có 1.800 hội viên, trong đại hội vừa qua có 441 đại biểu tham dự, trong số này đã có đến 141 người là cựu chiến binh, cựu quân nhân và 12 người là thanh niên xung phong. 207 người trong tổng số đại biểu tham dự đại hội là đảng viên. Điều đó cho thấy, nhu cầu nguyện vọng của hội viên sẽ tập trung sáng tác theo mảng đề tài chiến tranh cách mạng. Việc còn lại của hội là tạo ra môi trường sáng tác thuận lợi cho các nghệ sĩ.

PV: Qua theo dõi triển lãm các tác phẩm giải thưởng của Hội Mỹ thuật Việt Nam 5 năm (2009-2014) vừa qua, chúng tôi nhận thấy, số lượng các tác phẩm sáng tác đề tài cách mạng, kháng chiến chiếm số lượng khá áp đảo. Xin ông cho biết, thế hệ họa sĩ trẻ sau kháng chiến tiếp nhận đề tài này thế nào?

Họa sĩ Trần Khánh Chương: Tôi thấy có điều đáng mừng là thế hệ nghệ sĩ sinh ra sau chiến tranh cũng rất tâm đắc với mảng đề tài này. Hiện nay, có rất nhiều nghệ sĩ trẻ sinh hoạt trong các câu lạc bộ sáng tác đề tài lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng. Hội đã tổ chức nhiều đợt đi thực tế tại các đơn vị quân đội, ở biên giới hải đảo và được sự hưởng ứng rất nhiệt tình của các nghệ sĩ trẻ. Sự đầu tư này đã giúp các nghệ sĩ có được nhiều tác phẩm tốt đáp ứng đúng mong đợi và tình cảm của nhân dân.

PV: Xin cảm ơn ông!

LÊ ĐÔNG HÀ (thực hiện)