Trong đó, xếp ở vị trí nổi bật phải kể đến những cuốn sách văn học, đặc biệt là đề tài lực lượng vũ trang, chiến tranh cách mạng (LLVT, CTCM). Đề tài này vẫn luôn là một chân giá trị, một không gian chứa đựng những trầm tích văn hóa hấp dẫn để các văn nghệ sĩ hăng say lao động và gặt hái những thành công.
Đề tài chủ đạo của văn học cách mạng
Bắt đầu từ “Xổng cũi” của Nguyễn Công Hoan (ra đời năm 1947)-tác phẩm được coi là cuốn tiểu thuyết mở đầu cho dòng văn học về đề tài “không mới nhưng chưa bao giờ cũ” này. Tiếp sau là hàng loạt tác phẩm ra đời kịp thời góp phần đem lại sức mạnh văn hóa-tinh thần cho bộ đội chiến đấu và chiến thắng như: “Vượt sông Đà” của Vũ Cao, “Đợi giờ chết” của Thôi Hữu, “Văn thơ bộ đội” của Thâm Tâm...
Sau khi đất nước thống nhất, với truyền thống từ nhà xuất bản của những người lính, nhiều tác phẩm viết về đề tài này tiếp tục được bạn đọc đón nhận, như: “Miền cháy” của Nguyễn Minh Châu, “Biển gọi” của Hồ Phương, “Đất trắng” của Nguyễn Trọng Oánh, “Đường tới thành phố” của Hữu Thỉnh... Những năm gần đây, các tác phẩm: “Vùng lõm” của Nguyễn Quang Hà, “Tiếng khóc của nàng Út” của Nguyễn Chí Trung, “Những bức tường lửa” của Khuất Quang Thụy, “Mưa đỏ” của Chu Lai, “Rừng hẹn” của Hà Đình Cẩn... là những minh chứng để khẳng định sự tiếp nối giá trị của mảng sách văn học đề tài LLVT, CTCM của Nhà xuất bản QĐND.
Trước những khó khăn khi những cây bút làm nên tên tuổi với đề tài ngày càng vắng bóng, trong khi lớp trẻ kế cận còn thưa thớt, để giữ gìn những giá trị truyền thống từng làm nên thương hiệu, Nhà xuất bản QĐND thường xuyên phối hợp cùng Trung tâm Hỗ trợ sáng tác văn học nghệ thuật (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức các trại sáng tác văn học về đề tài LLVT, CTCM. Mặc dù thời gian chỉ có 15 ngày, song ban tổ chức vẫn xác định hai thể loại chính cho trại viết của mình là tiểu thuyết và trường ca. Chỉ sau 5 năm tổ chức (2016-2021), Nhà xuất bản QĐND đã cho ra đời hơn 60 tác phẩm, trong đó có những tác phẩm đã được trao các giải thưởng văn nghệ của Trung ương và địa phương như: "Mưa đỏ", "Vẫn là binh nhất", "Rừng hẹn", "Xóm chợ"...
Khơi dậy cảm hứng của các cây bút Tây Nam Bộ
Những ngày tháng 9-2022 vừa qua, tại Nhà sáng tác Cần Thơ, cũng chỉ trong vòng 15 ngày, “vụ mùa bội thu” về đề tài LLVT, CTCM một lần nữa được Nhà xuất bản QĐND "gặt hái" với 16 bản thảo hoàn chỉnh, trong đó có 8 tiểu thuyết, 1 trường ca, 5 tập bút ký và truyện ngắn, 2 tập nghiên cứu phê bình văn học. Trại viết tại Cần Thơ là sự hội tụ của 15 nhà văn, nhà thơ thuộc nhiều thế hệ trên khắp mọi miền Tổ quốc. Ban tổ chức đã tạo mọi điều kiện tốt nhất để các trại viên có thời gian khám phá xứ sở miệt vườn, cùng những cuộc trò chuyện kiểu “bàn tròn văn chương” để trao đổi kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau.
Trong bầu không khí “ăn sáng tác, ngủ sáng tác” ấy, những nhà văn trẻ miền sông nước Cửu Long như: Trương Chí Hùng, Lê Minh Nhựt, Đào Ngọc Vinh... trở nên mạnh dạn hơn, hăng say hơn và sẵn sàng thể hiện mình hơn. Nhà văn Trương Chí Hùng, sinh năm 1985 (An Giang), tâm sự: “Cảm nhận đầu tiên của tôi khi đến với trại viết này là được gần gũi, tiếp xúc, học hỏi các thế hệ nhà văn lão thành-những người đã khẳng định được tên tuổi trên văn đàn. Đó chính là động lực để chúng tôi vững bước đi lên. Những năm qua, dù văn học Đồng bằng sông Cửu Long đã có những bước tiến đáng kể, ngày càng khẳng định vị thế vững chắc trong bức tranh chung của văn học cả nước nhưng khách quan nhìn nhận, các sáng tác ở khu vực này vừa thừa vừa thiếu. Bởi lẽ, tuy lực lượng sáng tác đông đảo, số lượng tác phẩm ra đời cũng khá đều đặn và dồi dào nhưng nơi đây vẫn thưa vắng các tác phẩm lớn. Mặt khác, đề tài về LLVT, CTCM cũng ít khi xuất hiện trong các sáng tác của các nhà văn ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Vì vậy, việc Nhà xuất bản QĐND tổ chức trại sáng tác tại Cần Thơ, hướng đến mục tiêu sáng tác thể loại tiểu thuyết và trường ca là rất hợp lý”.
Còn nhà văn Hà Đình Cẩn, một cựu phóng viên chiến trường, người được coi là “cả đời chữ dành cho người chiến sĩ”, chỉ trong vòng 15 ngày đã hoàn chỉnh cuốn tiểu thuyết viết về những ngày tháng oanh liệt của Quân khu 6 năm xưa. Nhà văn Hà Đình Cẩn chia sẻ: “Mỗi lần về với trại viết của Nhà xuất bản QĐND, tôi lại như được trở về với tuổi 20 của mình. Viết thích lắm! Nhiều năm dự trại của Nhà xuất bản QĐND, tôi thấy các anh ấy không những tập hợp được các nhà văn tên tuổi để có được những tác phẩm hay mà còn có công đào tạo những lớp nhà văn kế cận cho tương lai”.
Có thể thấy rằng, được sự quan tâm đầu tư của Tổng cục Chính trị, sự giúp đỡ nhiệt tình của Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân khu 9 cùng Trung tâm Hỗ trợ sáng tác văn học nghệ thuật, trại viết bên bờ sông Hậu vừa qua không chỉ là những ngày vui của các nhà văn mà còn là động lực, là niềm tin để Nhà xuất bản QĐND tiếp tục mở các trại viết trong tương lai. Sau khi bế mạc, Nhà xuất bản QĐND sẽ tiếp tục thu nhận bản thảo hoàn thiện của các tác giả, thường xuyên giữ mối liên hệ, động viên, khích lệ để các tác giả tiếp tục chăm chút cho “đứa con tinh thần” của mình một cách hoàn thiện nhất, để đưa vào biên tập, xuất bản trong thời gian sớm nhất. Nhà xuất bản QĐND sẽ phối hợp với Trung tâm Hỗ trợ sáng tác văn học nghệ thuật tiếp tục tổ chức những trại viết tiếp theo, để văn học viết về người lính không bao giờ vơi cạn trong dòng chảy văn học nước nhà.
Đại tá PHẠM VĂN TRƯỜNG - Quyền Giám đốc, Tổng biên tập Nhà xuất bản QĐND