“Ám ảnh chữ” dày gần 600 trang, không phải thơ, trường ca, hay tiểu thuyết, mà là một lĩnh vực rất mới đối với nhà thơ Hữu Thỉnh - phê bình văn học nghệ thuật.

Nhà thơ Hữu Thỉnh cho biết, ông đã đọc rất nhiều để chọn lọc ra 46 tác giả với những tác phẩm đặc trưng của họ. Đó là sự lựa chọn tác giả và tác phẩm trải dài từ trước, trong và sau chiến tranh, cho đến thời điểm hiện tại.

Nhà thơ Hữu Thỉnh ra mắt cuốn sách phê bình văn học "Ám ảnh chữ" ở tuổi 84.

Trong “Ám ảnh chữ”, nhà thơ Hữu Thỉnh đã chọn viết chân dung tác giả và tác phẩm từ những nhân vật "đồ sộ" thời kỳ văn học kháng chiến như: Tố Hữu, Chế Lan Viên, Nguyễn Đình Thi, Hữu Mai... đến những tác giả trẻ, trưởng thành sau kháng chiến như Phùng Văn Khai, Như Bình...

Ông chia sẻ: “Tôi suýt xoa trước những tác phẩm hay giống như sự run rẩy trước một người phụ nữ có nhan sắc. Đối với cái đẹp, không thể nói một lời là xong đâu. Do đó, tôi không hề có sự phân biệt trẻ hay già trong khi làm tập sách này. Tôi chỉ có một sự lựa chọn là nói với bạn đọc cái tài năng văn chương đang sánh vai trong sứ mệnh làm giàu cho con người, cho tình đời”.

 Nhà thơ Vũ Quần Phương (bên phải) tới chúc mừng nhà thơ Hữu Thỉnh ra mắt sách.

Lý giải cho tựa đề cuốn sách “Ám ảnh chữ”, nhà thơ Hữu Thỉnh cho hay: “Chữ ở đây không có nghĩa là một từ, mà là một hình tượng nghệ thuật, là sự ký thác của tác giả, đồng thời cũng là thông điệp mà tác giả muốn gửi đến bạn đọc. Chữ ở đây còn là văn phong, là tài năng, là sự “rút ruột” của nhà văn tạo nên hồn cốt của tác phẩm. Chữ cũng là sự hơn kém, cân sức cân tài của nhà văn nữa.

Khi chúng ta bắt đầu một tác phẩm, thì sự sống, cảm hứng sáng tạo, vốn liếng, sự từng trải, tất cả đều được dồn kết lại trong từng chữ. Đau chữ cũng là đau đời đấy. Đọc xong một tác phẩm hay, thậm chí đến từng câu, từng đoạn, chúng ta bâng khuâng mãi, ấy là do hồn chữ đã “nhập” vào ta. Tôi đặt tên “Ám ảnh chữ” cho tác phẩm mới này là bởi thế”.

 
Nhà thơ Hữu Thỉnh ký tặng sách tới các bạn văn chương. 

Trước “Ám ảnh chữ”, nhà thơ Hữu Thỉnh từng khiến văn đàn ngạc nhiên bởi hai cuốn lý luận phê bình văn học rất sắc sảo là “Lý do của hy vọng” (2010) và “Bến văn và những vòng sóng” (2020). Dù vậy, ông vẫn coi mình là “kẻ ngoại đạo” khi viết phê bình văn học.

Ông cho rằng, làm lý luận, phê bình khó lắm, vì đó là lĩnh vực ý thức của văn học, nên kén người. Chả thế mà trong sáng tác, ta từng biết có những “thần đồng”, chứ trong lý luận, phê bình, ta chưa gặp thần đồng. Là bởi làm lý luận, phê bình, phải được đào tạo rất cơ bản và hệ thống, công phu, chứ không thể tài tử được. Làm văn chương vất vả, nhưng khó khăn nhất vẫn là lý luận, phê bình, nếu không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng thì khó mà làm được.

“Ngoài học vấn, nhà lý luận phê bình phải là người rất sành chữ và phải biết “nếm” văn. Nếm văn là khả năng đặc biệt để gọi ngay cái hay, cái dở, cái đắc dụng, cái độc đáo của một tác phẩm. Với một công việc khó khăn như thế, tôi có được chuẩn bị gì đâu. Cho nên, dù có tập tọng ít nhiều, trước sau tôi vẫn chỉ xem mình là kẻ ngoại đạo mà thôi”, nhà thơ Hữu Thỉnh cho hay.

 Các tác giả chúc mừng nhà thơ Hữu Thỉnh ra mắt sách.

Chia sẻ về cuốn sách “Ám ảnh chữ” của nhà thơ Hữu Thỉnh, nhà văn Hoàng Quốc Hải cho biết: “Hữu Thỉnh đã thể hiện cái tình với 5 thế hệ nhà văn, trải qua gần 100 năm văn đàn Việt Nam. Cái tình của ông thể hiện ở việc đọc công phu, viết công phu. Mọi sự qua đi, chỉ còn cái tình đọng lại, đó là tình cảm lớn mà Hữu Thỉnh dành cho các bạn văn”.

Nhà thơ Hữu Thỉnh năm nay 84 tuổi. Ông viết thơ, truyện ký, tiểu luận phê bình, nhưng thành công nhất ở mảng thơ, với gần 20 tập. Các tác phẩm nổi tiếng của ông có thể kể đến: “Sang thu”, trường ca “Đường tới thành phố” (1979), “Trường ca biển” (1994), “Sức bền của đất” (2004), “Trăng Tân Trào” (2016), “Giao hưởng Điện Biên” (2024)...

Bài và ảnh: HÀ VƯƠNG

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.