"Tuần lễ Áo dài" do Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam bắt đầu phát động từ năm 2019 đến nay đã lan tỏa, trở thành một trong những sự kiện điểm nhấn của phụ nữ Việt Nam trên khắp cả nước mỗi dịp 8-3. Nhân dịp này, phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã phỏng vấn nhà thiết kế Vũ Lan Anh, người luôn đau đáu với việc phát huy giá trị của áo dài và đã dành nhiều tâm huyết trong thực hiện những bộ sưu tập áo dài mang đậm màu sắc dân tộc.

Nhà thiết kế Vũ Lan Anh.


Phóng viên (PV): Chiếc áo dài tô thêm nét đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam, nét duyên dáng của người phụ nữ Á đông, quan điểm của chị - một nhà thiết kế đã nhiều năm dành tâm huyết và đam mê cho áo dài ra sao về trang phục mang đậm màu sắc văn hóa Việt?

Nhà thiết kế Vũ Lan Anh: Áo dài không chỉ là trang phục mà còn là biểu tượng văn hóa của phụ nữ Việt Nam, mang đậm nét truyền thống và sự duyên dáng. Với tôi, áo dài là niềm đam mê, là tâm huyết mà tôi muốn tôn vinh và gìn giữ. Chính vì vậy, tôi luôn yêu thích việc vẽ lên áo dài, khơi dậy sự sáng tạo trong việc kết hợp màu sắc và họa tiết để làm nổi bật nét đẹp của trang phục này. Tôi mong muốn mỗi chiếc áo dài không chỉ là sản phẩm thời trang mà còn là một tác phẩm nghệ thuật, phản ánh sự tinh tế và nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam. Khi tạo ra các bộ sưu tập áo dài, tôi luôn chú trọng đến từng chi tiết để mỗi chiếc áo dài đều có sự khác biệt, phù hợp với vóc dáng và cá tính của người mặc. Với tôi, áo dài là một phần không thể thiếu trong đời sống, không chỉ là trang phục, mà là cách để lưu giữ và lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam.

Mẫu thiết kế áo dài của nhà thiết kế Vũ Lan Anh do các người mẫu nước ngoài trình diễn. 
Nhà thiết kế Vũ Lan Anh trong một chương trình quảng bá áo dài Việt Nam ở nước ngoài. 

PV: Trong tất cả các bộ sưu tập áo dài của mình, các mẫu thiết kế của chị đều đặc sắc từ đường cắt sắc bén, tạo hình táo bạo, nổi bật họa tiết truyền thống và sử dụng gam màu khối nổi bật… đó có phải là những điểm nhấn mà chị muốn tạo dấu ấn riêng trong những mẫu thiết kế của mình?

Nhà thiết kế Vũ Lan Anh: Trong tất cả các bộ sưu tập áo dài của mình, tôi luôn chú trọng đến việc tạo ra sự khác biệt và dấu ấn riêng. Tôi là một người yêu vẻ đẹp hoài cổ và đam mê những giá trị truyền thống của văn hóa Việt. Chính vì vậy, trong từng mẫu thiết kế, tôi cố gắng tôn vinh những họa tiết truyền thống như tranh Đông Hồ, Hàng Trống, Kim Hoàng, hay các sự tích, truyền thuyết dân gian. Đặc biệt, tôi rất yêu thích việc đưa vào những họa tiết điêu khắc cổ của Việt Nam thế kỷ 17, khi nghệ thuật điêu khắc gỗ phát triển mạnh mẽ lên áo dài.

Trong bối cảnh hội nhập và tiếp thu các tinh hoa thế giới, tôi luôn tâm niệm rằng, văn hóa Việt Nam không thể hòa tan mà sẽ vẫn giữ được những giá trị riêng biệt, đặc sắc. Từ đó, tôi tìm cách khôi phục và tôn vinh những giá trị ấy qua từng tà áo dài, như vẻ đẹp của các loài hoa thuần Việt như: Hoa thược dược, cúc, huệ, sen… Từ việc khôi phục và tôn vinh đó, giúp cho tà áo dài không chỉ đẹp mà còn đầy ý nghĩa, gắn liền với bản sắc văn hóa dân tộc. Bên cạnh đó, tôi cũng kết hợp các kỹ thuật hiện đại như thêu đính hiệu ứng 3D, tạo nếp gấp, dập ly, hay tạo hình nơ to bản, tay bồng để mang đến sự trẻ trung và năng động cho áo dài.

Việc sử dụng các chất liệu truyền thống để đưa lên tà áo dài không phải là mới, vì thế khi truyền tải lại những nét hoài cổ lên mỗi chiếc áo dài, tôi luôn muốn đưa thêm những cách thể hiện màu sắc riêng biệt, sử dụng những gam màu nổi bật, đối lập để tạo được nét riêng, cá tính riêng của mình vào từng tác phẩm. Tôi mong rằng những chiếc áo dài không chỉ là trang phục mà còn là một tác phẩm nghệ thuật, thể hiện sự hòa quyện giữa nét hoài cổ và hiện đại, không chỉ thể hiện nét đẹp truyền thống mà còn thể hiện được cái tôi hiện đại cá tính của phụ nữ Việt trong thời đại hội nhập thế giới.

Mẫu thiết kế áo dài của nhà thiết kế Vũ Lan Anh tại Aquafina Vietnam International Fashion Week.

PV: Luôn đau đáu với những họa tiết mang tính đặc trưng của dân tộc để đưa vào tà áo dài và mỗi khi Tết đến xuân về, chị lại cho ra mắt những bộ sưu tập về mỗi con giáp của năm đó, chị có gặp khó khăn gì khi thực hiện những bộ sưu tập chủ đề các con giáp?

Nhà thiết kế Vũ Lan Anh: Khi thực hiện các bộ sưu tập áo dài chủ đề con giáp mỗi dịp Tết đến, tôi gặp không ít thử thách, nhưng chính những thử thách này lại là động lực khiến tôi cảm thấy hứng thú và đầy cảm hứng sáng tạo những bộ trang phục của mình. Mỗi con giáp đều mang những đặc trưng riêng biệt và có ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa dân tộc. Vì vậy, việc thể hiện đúng tinh thần của từng năm qua các họa tiết, màu sắc và chất liệu phù hợp không phải lúc nào cũng dễ dàng.

Khó khăn lớn nhất đối với tôi là làm sao để giữ được nét truyền thống của áo dài, đồng thời vẫn phải có sự sáng tạo, mới mẻ trong từng thiết kế để không bị nhàm chán qua từng năm. Đặc biệt, tôi muốn kết hợp các yếu tố cổ điển của văn hóa Việt, như các hình ảnh, họa tiết truyền thống, với xu hướng hiện đại. Việc này đòi hỏi tôi phải suy nghĩ rất kỹ và cân nhắc làm sao để mỗi bộ sưu tập không chỉ đẹp mà còn mang đậm ý nghĩa văn hóa của con giáp đó.

Chẳng hạn, bộ sưu tập áo dài "Kim sắc niên hoa" chào đón năm Tân Sửu 2021 lấy hình ảnh linh vật trâu vàng – biểu tượng của nền văn minh lúa nước – làm chủ đạo. Tôi rất thích việc kết hợp hình ảnh con trâu không chỉ trong các tác phẩm văn hóa truyền thống mà còn qua những câu ca dao, tục ngữ và tranh Đông Hồ, để tạo nên một bộ sưu tập vừa đẹp, vừa chứa đựng chiều sâu văn hóa.

Mỗi bộ sưu tập như vậy là một cơ hội để tôi truyền tải thông điệp về giá trị văn hóa dân tộc, cũng như nhắc nhớ mọi người về những giá trị truyền thống mà chúng ta cần gìn giữ. Những thử thách trong quá trình sáng tạo này giúp tôi thêm trân trọng hành trình đưa áo dài và văn hóa Việt Nam ra thế giới, đồng thời cũng là dịp để tôi kết nối với giới trẻ, những người ngày càng quan tâm và yêu mến áo dài, hiểu và trân trọng văn hóa dân tộc hơn.

Áo dài họa tiết hình rắn trong bộ sưu tập chào mừng năm mới Ất Tỵ của nhà thiết kế Vũ Lan Anh.

PV: Đã từng mang áo dài đi quảng bá ở nhiều quốc gia trên thế giới, theo chị cảm xúc của bạn bè các nước về tà áo dài truyền thống của Việt Nam như thế nào?

Nhà thiết kế Vũ Lan Anh: Áo dài Việt Nam là biểu tượng vĩnh cửu của vẻ đẹp phụ nữ Việt, được bạn bè quốc tế yêu mến và công nhận như một đại diện của văn hóa dân tộc. Dù không có văn bản chính thức, áo dài vẫn được coi là quốc phục trong tâm thức người Việt và trong mắt bạn bè thế giới. Mỗi khi mặc áo dài, người Việt, đặc biệt là kiều bào, đều cảm thấy tự hào và trân trọng, đồng thời cũng là cách để quảng bá văn hóa Việt.

Khi mang áo dài đi quảng bá ở nhiều quốc gia trên thế giới, cảm xúc của bạn bè quốc tế về tà áo dài truyền thống Việt Nam luôn khiến tôi cảm thấy rất tự hào và hạnh phúc. Họ thường bị ấn tượng mạnh mẽ bởi sự tinh tế, thanh lịch và nét duyên dáng mà chiếc áo dài mang lại. Áo dài không chỉ là một trang phục, mà là một phần văn hóa, mang trong mình những giá trị sâu sắc của dân tộc Việt Nam, và điều này đã được bạn bè quốc tế cảm nhận rất rõ ràng khi lần đầu tiếp xúc.

Họ cũng rất bất ngờ khi biết rằng mỗi tà áo dài đều có một câu chuyện, một thông điệp sâu sắc, từ những họa tiết thêu tay đến chất liệu vải được chọn lựa cẩn thận, tất cả đều có ý nghĩa riêng.

Một điều đặc biệt là khi tôi giải thích về nguồn gốc và ý nghĩa của áo dài, họ đều rất ngưỡng mộ và tỏ ra quan tâm sâu sắc. Một số người đã hỏi về lịch sử của áo dài và cách mà chúng được thiết kế để phù hợp với cơ thể người phụ nữ Việt Nam, tôn lên những đường cong nhưng vẫn giữ được sự thanh thoát và kín đáo. Đặc biệt, họ cũng rất thích cách mà áo dài có thể kết hợp với các họa tiết truyền thống như hoa sen, hoa cúc hay hình ảnh đời thường trong các bộ sưu tập.

Mỗi lần mang áo dài ra thế giới, tôi đều cảm nhận được sự trân trọng mà bạn bè quốc tế dành cho văn hóa Việt Nam. Không chỉ là việc giới thiệu trang phục, mà còn là cơ hội để họ hiểu thêm về đất nước, con người và những giá trị tinh thần mà chúng ta gìn giữ. Từ đó, họ cũng có cái nhìn mới mẻ hơn về Việt Nam, không chỉ qua cảnh đẹp hay ẩm thực mà còn qua những sản phẩm văn hóa đặc sắc như áo dài. Với tôi, đó là niềm tự hào lớn lao khi được góp phần lan tỏa vẻ đẹp của tà áo dài và văn hóa Việt đến bạn bè thế giới.

PV: Vượt qua giá trị trong vai trò một sản phẩm tiêu dùng, chiếc áo dài đã đạt đến một vai trò quan trọng hơn đó là một sản phẩm văn hóa đặc trưng mang đậm bản sắc dân tộc, là biểu tượng của phụ nữ Việt Nam, theo chị, làm thế nào để áo dài tiếp tục tỏa sáng và phát huy nhiều hơn nữa ở trong và ngoài nước?

Nhà thiết kế Vũ Lan Anh: Đối với cá nhân tôi, là một nhà thiết kế yêu vẻ đẹp của áo dài truyền thống, tôi tâm niệm sẽ gìn giữ những vẻ đẹp của áo dài truyền thống và tiếp tục có những thiết kế đẹp hơn, bởi vẻ đẹp này luôn có sức hút riêng của nó.

Là một nhà thiết kế áo dài truyền thống thì tôi nghĩ, bên cạnh việc mang đến những trang phục tôn vinh vẻ đẹp phụ nữ Việt thì sứ mệnh mà tự bản thân mình cảm thấy là phải quảng bá được áo dài đến bạn bè năm châu. Khi đó, không chỉ là niềm yêu thích áo dài đơn thuần, mà nó là niềm tự hào dân tộc.

Để làm điều đó thì tôi nghĩ, trước hết phải có tình yêu đối với những hồn cốt dân tộc, đưa được những tinh hoa đó lên tà áo. Đối với từng chiếc áo cho từng người mặc phải khơi gợi tình yêu dân tộc để làm sao mỗi cá nhân khi khoác trên mình chiếc áo dài truyền thống lại có thể tự hào khoe vẻ đẹp của dân tộc với bạn bè năm châu. Như vậy, mỗi nhà thiết kế áo dài có thể truyền cảm hứng, lan tỏa văn hóa dân tộc để kết nối, phát huy và quảng bá được tà áo dài Việt Nam đến với bạn bè quốc tế.

PV: Xin cảm ơn chị đã dành thời gian chia sẻ!

KHÁNH HUYỀN (thực hiện)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.