QĐND Online - Ra đời ngày 1-10-1954, từ một đơn vị văn công nội bộ phục vụ bộ đội, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến... trên nhiều chiến trường trong kháng chiến chống Mỹ với những trích đoạn chèo truyền thống và các tiết mục rất được bộ đội và nhân dân yêu thích như: “Trần Quốc Toản ra quân”, “Nguyễn Viết Xuân”, “Ðường về trận địa”, “Lá thư tiền tuyến”, “Chuyến đò sông Mã”, “Anh lái xe và cô chống lầy”..., Nhà hát Chèo Quân đội (tiền thân là Đoàn Chèo Tổng cục Hậu cần) hiện nay là một tên tuổi lớn của nghệ thuật chèo Việt Nam với những thành tựu đặc biệt phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu đơn vị Anh hùng LLVT Nhân dân.

Trong những năm tháng khó khăn của cơ chế thị trường, Nhà hát Chèo Quân đội vẫn đứng vững, phát huy tốt truyền thống một đơn vị hàng đầu của nghệ thuật chèo, vừa phục dựng chèo truyền thống, đồng thời xây dựng nhiều vở diễn mới được dư luận đánh giá cao, như: “Dòng chảy thần kỳ”, “Điều đọng lại sau chiến tranh”,“Ánh sao đầu núi”, “Vụ án sau 20 năm”, “Nước mắt nàng Sơn nữ”, “Chuyện người xưa” ... 

Cảnh trong vở "Sáng trong như ngọc một con người" trong ngày công diễn đầu tiên.

Năm 2013 tại Cuộc thi Nghệ thuật sân khấu Chèo chuyên nghiệp toàn quốc, với sự có mặt của 17 đơn vị và 24 vở diễn, Nhà hát chèo Quân đội đã gây ấn tượng mạnh mẽ và đạt được thành công vang dội qua hai vở diễn “Người thầy của muôn đời”- Huy chương Vàng và “Tiếng đàn vùng Mê Thảo”- được Hội nghệ sĩ sân khấu Việt Nam trao giải vở diễn xuất sắc nhất. Kịch bản của cả hai vở diễn có chủ đề rất cập nhật, cốt kịch, nhân vật đa diện, hấp dẫn. “Tiếng đàn vùng Mê Thảo” là cảm tác sân khấu của PGS Tất Thắng từ tác phẩm văn học hay nhất của Nguyễn Tuân: “Chùa đàn”, vốn được coi là một biểu tượng thể hiện triết lý nghệ thuật vị nghệ thuật. “Người thầy của muôn đời” là kịch bản mới của nhà văn Nguyễn Hiếu về một nhân vật lịch sử rất quen thuộc của văn học và sân khấu Việt Nam: danh sư Chu Văn An và “Thất trảm sớ” được ghi trong văn bia Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Do có nguyên gốc là kịch bản kịch nói, nên việc chuyển thể trên sân khấu chèo là một thành công không dễ dàng đối với cộng đồng sáng tạo gồm tác giả chuyển thể Xuân Hanh, hai đạo diễn Đào Lê và Doãn Hoàng Giang, nhạc sĩ Hạnh Nhân, họa sĩ Hoàng Song Hào, các biên đạo múa Ngọc Cường, Khánh Toàn… cùng dàn diễn viên tài năng của Nhà hát chèo Quân đội.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng các đồng chí lãnh đạo và nguyên là lãnh đạo Đảng, Chính phủ chúc mừng thành công của vở diễn “Sáng trong như ngọc một con người” (tháng 12-2013).

Ngay sau thành công này, Nhà hát chèo Quân đội đã bắt tay vào một công trình nghệ thuật mới: vở chèo “Sáng trong như ngọc một con người” (Kịch bản: Nguyễn Quang Vinh, đạo diễn: Doãn Hoàng Giang, chỉ đạo nghệ thuật: Đào Lê, chỉ đạo chương trình trong tham gia hội diễn Nghệ thuật chuyên nghiệp toàn quân năm 2014-NSƯT Nguyễn Quốc Trượng). Vở chèo khắc họa Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, một vị tướng kiệt xuất, một nhà lãnh đạo lỗi lạc của Đảng nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông. Chỉ sau hơn một tháng lao động hết mình trên sàn tập, tối 25-12-2013, “Sáng trong như ngọc một con người” ra mắt tại Nhà hát Lớn Hà Nội với sự có mặt của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu cùng nhiều lãnh đạo các bộ, ngành, các tướng lĩnh quân đội nhân dân Việt Nam và người xem Thủ đô… Vở diễn đã gây xúc động mạnh mẽ về nội dung cũng như hiệu quả diễn xuất…

Nhà hát Chèo Quân đội hôm nay với những tên tuổi rất được mến mộ như Quốc Trượng, Tự Long, Thanh Hải, Thu Hoà, Thuỳ Linh, Lâm Thanh… vẫn đang tiếp tục bằng nhiệt huyết của những người lính “hai lần chiến sĩ”, xây dựng những vở diễn đỉnh cao phục vụ khán giả trong và ngoài quân đội.

Bài, ảnh: BÍCH TRANG – VĂN VỸ